Наука и инновация

TA’LIM MUASSASALARIDA RAQAMLI LOYIHALARNI MOLIYALASHTIRISHNING INNOVATSION MEXANIZMLARI

Maxmudova Gulnoza Jo‘raxonovna — Thu, 06 Nov 2025 00:00:00 +0000

Ushbu maqolada ta’lim muassasalarida raqamli loyihalarni moliyalashtirishning innovatsion mexanizmlari nazariy va amaliy jihatdan tahlil qilinadi. Tadqiqotda raqamli transformatsiya sharoitida ta’lim tizimini modernizatsiya qilish uchun zarur bo‘lgan moliyaviy manbalar — davlat byudjeti, grantlar, venchur kapital, kraudfanding va davlat-xususiy sheriklik (DXSh) kabi mexanizmlar o‘rganilgan. Xususan, HEMIS, Moodle, LMS kabi tizimlarni joriy etish tajribasi misolida raqamli loyihalarning iqtisodiy samaradorligi baholangan. Maqola natijalari O‘zbekiston ta’lim tizimida innovatsion moliyalashtirish mexanizmlarini kengaytirish, raqamli infratuzilmani barqaror rivojlantirish va xalqaro tajribalarni milliy modelga integratsiya qilish uchun amaliy tavsiyalar ishlab chiqishni nazarda tutadi.

TURLI JUFTLASH VARIANTIDAN OLINGAN QORAQALPOQ SUR QORAKO‘L QO‘ZILARINING RANGBARANGLIK KO‘RSATKICHLARI VA GUL TIPLARI

D.Yu.Abduzoirova — Fri, 07 Nov 2025 00:00:00 +0000

Maqolada qoraqalpoq sur qorako‘l qo‘zilarining rangbarangligi va gul tiplarini o‘rganish borasidagi tadqiqotlar natijalari keltirilgan.

MULTIMEDIA ALOQA TARMOQLARIDA TRAFIK TURLARI VA ULARNI BOSHQARISH MASALALARI

Inomjonov Axrorbek Elyorbek o‘g‘li, Bo’riboyev Mirkomil Oybek o‘g‘li — Fri, 07 Nov 2025 00:00:00 +0000

Hozirgi davrda multimedia xizmatlarining jadal rivojlanishi — internet, kabel/IP-televideniye, VoIP va talabga binoan video xizmatlari — tarmoqlarda katta hajmdagi turli trafiklarni keltirib chiqarmoqda. Tarmoq resurslari cheklangan sharoitda bir vaqtning o‘zida bir necha turdagi trafik ishlashi xizmat sifatini taʼminlash uchun trafikni toʻgʻri tasniflash va samarali boshqarishni talab etadi. Ushbu maqolada asosiy trafik turlari (keskin, interaktiv, kechikishga sezgir, real-vaqtga bog‘liq bo‘lmagan) tavsifi, ular uchun dolzarb boshqaruv usullari va operator tarmoqlaridan olingan amaliy kuzatuvlarga asoslangan qisqacha tavsiyalar keltiriladi. Trafikni tasniflash aloqa operatorlari uchun xizmat ko‘rsatish sifatini oshirishda muhim ahamiyat kasb etishi ta’kidlandi.

GAZ HAYDASH AGREGATLARNING SARFI VA BOSIMI, GAZLARNI BOSQICHLI SIQISh

Ochilov Abdurahim Abdurasulovich, Umarov Alixan Axmadovich — Fri, 07 Nov 2025 00:00:00 +0000

Magistral gaz quvurlari boshqarmalarida va gaz qazib chiqarish korxonalarida tabiy gazning bosimini meyorlashtirish hamda bir bosimda saqlash jarayonlarida gaz haydash agregatlari turli konsruktsiyada ishlatilib kelinmoqda agregatning konstruktsiyasini va yuritmasini to‘g‘ri tanlash bu ham iqtisodiy ham texnologik samaradorlik ko‘rsatgichdir.

PEDAGOGICAL AND PSYCHOLOGICAL FOUNDATIONS OF CONTINUOUS INCLUSIVE EDUCATION

Feruza Nematova — Fri, 07 Nov 2025 00:00:00 +0000

This article explores the pedagogical and psychological foundations of continuous inclusive education. It analyzes teachers’ professional competence, individual approach, psychological environment, and students’ integration in inclusive learning. The research results show that to ensure continuity in an inclusive environment, pedagogical approaches, psychological support, and cooperation with parents play a crucial role.

PROFILAKTIKA INSPEKTORINING OILADAGI ZOʻRAVONLIK BILAN BOGʻLIQ HUQUQBUZARLIKLAR PROFILAKTIKASI BOʻYICHA FAOLIYATINI TAKOMILLASHTIRISH

Rustamov Fayyozbek Ilhomjon oʻgʻli — Fri, 07 Nov 2025 00:00:00 +0000

Ushbu maqolada profilaktika inspektorlarining oilaviy zoʻravonlikni erta aniqlash va barvaqt profilaktika choralarini amalga oshirishdagi roli, ushbu faoliyatning ijtimoiy-psixologik, maʼmuriy-huquqiy hamda pedagogik omillari tahlil qilinadi. Oiladagi taranglik holatlarini oldindan aniqlash, xavf guruhidagi shaxslar bilan tizimli ishlash, mediatsiya va psixologik ko‘makni joriy etish masalalari ilmiy asosda yoritilgan. Tadqiqot natijalarida profilaktika inspektorlari uchun ko‘nikmalarni mustahkamlash, hamkorlik institutlarini kengaytirish va zamonaviy kommunikativ yondashuvlarni qo‘llash bo‘yicha takliflar ishlab chiqildi.

NISHON TUMANIDA QISHLOQ XO‘JALIGI VA PAXTACHILIK SOHASINDA ERISHILGAN NATIJALAR

Musurmonov Amir Anvar o‘g‘li — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

Ushbu maqolada 1991-yildan boshlab Nishon tumanida — keng ma’noda Qashqadaryo viloyatining agrar salohiyatiga asoslangan holda — qishloq xo‘jaligi, ayniqsa paxtachilik sohasida amalga oshirilgan islohotlar, ekin maydonlari va hosil hajmining o‘zgarishi, infratuzilma yangilanishi, paxta tozalash sanoati va klasterlashtirish siyosatlari, hamda bu jarayonning ijtimoiy-iqtisodiy ta’sirlari tahlil qilinadi. Maqolada tarixiy bosqichlarga (1991–2005, 2006–2015, 2016–hozirga) bo‘linib, har bosqichdagi tarkibiy o‘zgarishlar, hududiy ixtisoslashuv, davlat siyosati va mahalliy amaliyotlar o‘rganiladi.

THE HISTORY OF THE CREATION OF THE CONSTITUTION OF INDEPENDENT UZBEKISTAN: DRAFTING AND ADOPTION PROCESS

Gulyorakhon Nizomova — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

This article highlights the history of the creation of the Constitution of independent Uzbekistan. It provides information on the drafting process, the activities of the commission, public discussions, and the adoption of the Constitution on December 8, 1992. It also emphasizes the significance of the Constitution in ensuring state sovereignty and protecting the rights and freedoms of citizens.

OʻQUVCHILARNING OGʻZAKI VA YOZMA MULOQOT KOMPETENSIYALARINI SHAKLLANTIRISH

Xolmatjonova Moxinur Sherzodbek qizi — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

Ushbu tezisda o‘quvchilarning og‘zaki va yozma muloqot kompetensiyalarini shakllantirish masalalari o‘rganilgan. Zamonaviy ta’lim jarayonida kommunikativ kompetensiyalar o‘quvchilarning muloqot madaniyati, fikrini aniq ifodalash qobiliyati va ijtimoiy faoliyatdagi muvaffaqiyati bilan bevosita bog‘liq. Tadqiqotda og‘zaki va yozma muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirishning didaktik va metodik jihatlari, samarali usullar va o‘quvchilarni baholash mexanizmlari tahlil qilingan. Shu bilan birga, pedagogik amaliyotdagi misollar va adabiyotlar asosida muloqot kompetensiyasini shakllantirish strategiyalari ko‘rib chiqilgan.

TALABALARDA KO‘NGILLI FAOLIYAT SIFATI: MANSUBLIK HISSI VA RUHIY-HISSIY CHARCHASHNING TA’SIRI

Muslima Abdumannobova Abduvohid qizi — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

Mazkur tezisda talabalarning ko‘ngilli (ixtiyoriy) faoliyati sifati bilan mansublik hissi va ruhiy-hissiy charchash o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik psixologik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Tadqiqotning maqsadi – ko‘ngilli faoliyatda sifatni belgilovchi ichki psixologik omillarni aniqlash hamda ularning o‘zaro ta’sirini tushuntirishdir. Nazariy va amaliy natijalar O‘zbekiston talaba-yoshlarida ijtimoiy faollikni kuchaytirish, charchashning oldini olish va jamoaviy mas’uliyatni oshirishga yo‘naltirilgan takliflarni o‘z ichiga oladi.

OʻZBEK TILIDA “BOSH” LEKSEMASINING MA’NO TARAQQIYOTI

Rahmatova Feruza Yarashevna — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

Tildagi soʻzlar birdan ortiq ma’no anglatish xususiyatiga ega . Birdan ortiq ma’no anglatish xususiyatiga ega boʻlgan soʻzlar koʻp ma’noli soʻzlar hisoblanadi. Koʻp ma’nolilik semantik hodisa boʻlib, tilimizdagi soʻz tejash qonuniyati, umumiylik, oʻxshashlik va aloqadorlik tamoyillari asosida yuzaga keladi. Demak, qiyoslash, solishtirish, taqqoslash orqali yuzaga keladigan aksariyat koʻchma ma’nolar asosida somatizmlar, ya’ni tana a’zolari nomlari yotadi. Tana a’zolari nomlarining keng doirada qoʻllanishi majoziy ma'nolarning murakkab tizimini shakllantirish imkonini beradi. Ma'lumki, dunyodagi barcha odamlar, har qanday millat, tanadagi bosh, ko'z, quloq va oyoq kabi qismlarni yaxshi biladi va tana a’zolari nomlarini ifodalovchi bunday soʻzlar har qanday narsada zaruriy qatorni tashkil qiladi. Somatik birliklarsiz insonni, insoniy munosabatlarni, jamiyatni tasavvur qilib boʻlmaydi. Somatik birliklar juda koʻp qoʻllanishiga, va polisemantik xususiyatiga koʻra boshqa birliklardan ajralib turadi. Oʻzbek tilidagi aksariyat tana a’zolari nomlari koʻp ma’noli hisoblanadi.

MORPHOLOGICAL DEVELOPMENTS FROM THE 12TH TO THE 15TH CENTURIES

Diyoraxon Valijonova , Gulyora Ismoilova — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

This article examines the major morphological developments that occurred in the English language between the 12th and 15th centuries, a period marking the transition from Middle English to Early Modern English. During these centuries, English underwent significant simplification and restructuring in its grammatical and morphological system. The study highlights key changes such as the reduction of inflectional endings, the leveling of case distinctions, and the gradual disappearance of grammatical gender. These transformations were influenced by both internal linguistic evolution and external factors such as the Norman Conquest, which introduced extensive contact with French and Latin. As a result, English morphology became more analytic, relying increasingly on word order and prepositions instead of inflection to express grammatical relationships.

BOSHLANG'ICH SINF O'QUVCHILARIDA KREATIVLIKNI RIVOJLANTIRISHNING PEDAGOGIK ASOSLARI

G'anijonova Sarvinoz, Ortiqova Zulfiya Nurmuxamatovna — Mon, 10 Nov 2025 00:00:00 +0000

Ushbu maqolada boshlang'ich sinf o'quvchilarida kreativlikni rivojlantirishning pedagogik asoslari va nazariy-metodologik jihatlari tahlil qilingan. Maqolada kreativlik tushunchasining pedagogik talqini, uning boshlang'ich ta'lim jarayonidagi o'rni va ahamiyati, shuningdek, kreativ fikrlashni shakllantirish uchun zarur bo'lgan pedagogik shartlar ko'rib chiqilgan. Natijalar va muhokama qismida kreativlikni rivojlantirishning pedagogik strategiyalari, o'qituvchining roli va ta'lim muhitining ta'siri tahlil qilingan. Xulosa qismida boshlang'ich ta'lim tizimida kreativlikni rivojlantirishning istiqbollari belgilab berilgan.