Центральноазиатский журнал междисциплинарных исследований и исследований в области управления - это рецензируемый международный журнал с открытым доступом, в котором публикуются оригинальные исследования и обзорные статьи, относящиеся к различным областям. Основная цель состоит в том, чтобы предложить интеллектуальную платформу международным ученым, и она направлена на продвижение междисциплинарных исследований в прикладных науках. Все рукописи должны быть подготовлены на узбекском, казахском, таджикском, английском или русском языках и пройти тщательный процесс рецензирования.
Опубликован: 2025-05-05
Статьи
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОГО КОМИТЕТА ПО ЭКОЛОГИИ И ОХРАНЕ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ И ИНСПЕКТОРА ПРОФИЛАКТИКИ В ПРОФИЛАКТИКЕ ПРАВОНАРУШЕНИЙ В СФЕРЕ ЭКОЛОГИИ
В данной работе рассматривается деятельность органов Государственного комитета по экологии и охране окружающей среды, а также инспекторов профилактики в области охраны окружающей среды. Особое внимание уделяется механизмам взаимодействия между этими структурами и роли профилактических мер в снижении уровня экологических правонарушений. Анализируются ключевые направления работы, правовые основы, а также примеры эффективной практики. Работа подчеркивает важность координации между государственными органами и правоохранительными структурами для обеспечения экологической безопасности.
2025-05-05
ПОНЯТИЕ, ВИДЫ И КЛАССИФИКАЦИЯ ПРАВОНАРУШЕНИЙ В СФЕРЕ ЭКОЛОГИИ
В статье рассматриваются понятие, виды и классификация правонарушений в сфере экологии, а также даётся обзор развития экологического права и его значимости в современном обществе. Подчёркивается важность соблюдения законодательства по охране окружающей среды и рациональному использованию природных ресурсов. Освещаются особенности экологических правонарушений, включая их объекты, предметы, объективную сторону и последствия. Приведён детальный перечень статей Кодекса об административной ответственности и Уголовного кодекса Республики Узбекистан, предусматривающих ответственность за экологические правонарушения. Отмечается, что экологические преступления наносят серьёзный ущерб природной среде и представляют угрозу здоровью населения, что обуславливает необходимость эффективной правовой защиты окружающей среды.
2025-05-05
ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРИНИНГ ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ КУНИДА АМАЛГА ОШИРИШИ ЛОЗИМ БЎЛГАН ЧОРА-ТАДБИРЛАР АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
Ушбу мақолада “Профилактика инспекторининг ҳуқуқбузарликлар профилактикаси кунида амалга ошириши лозим бўлган чора-тадбирлар асосий йўналишлари” мавзуси кенг қамровда таҳлил қилинади. Профилактика инспекторларининг ҳуқуқбузарликларни олдини олишда ўз ўрни ва вазифалари ниҳоятда муҳимдир. Улар жамиятда хавфсизликни таъминлаш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш ва аҳоли ўртасида ҳуқуқий онгни оширишда фаол иштирок этадилар. Мақолада, биринчи навбатда, профилактика инспекторларининг асосий вазифалари ва уларнинг ҳуқуқбузарликлар профилактикасидаги роли кўриб чиқилади. Бунинг учун, ҳуқуқбузарликларни таҳлил қилиш ва уларнинг сабаблари, шунингдек, профилактика чора-тадбирлари самарадорлиги ҳақида маълумот берилади. Шунингдек, мақолада турли хил профилактик тадбирлар — семинарлар, тарғибот компаниялари, аҳоли билан мулоқот ва ўқитиш жараёнлари ҳақида батафсил баён этилади. Профилактика инспекторларининг ишларини самарали ташкил этиш учун замонавий ахборот технологияларидан фойдаланиш муҳим аҳамиятга эга. Ушбу технологиялар, профилактик тадбирларнинг самарадорлигини ошириш, маълумотларни таҳлил қилиш ва уларни аҳоли ўртасида тарқатиш учун қулай имкониятлар яратади. Мақола, шунингдек, профилактика инспекторларининг жамоатчилик билан алоқалари ва ҳамкорликнинг аҳамиятини таъкидлайди.
2025-05-05
ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРИНИНГ “ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАР ПРОФИЛАКТИКАСИ КУНИ”ДА АМАЛГА ОШИРАДИГАН ПРОФИЛАКТИК ТАДБИРЛАРНИНГ АҲАМИЯТИ
Ушбу мақолада профилактика инспекторларининг пайшанба “Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси куни”да амалга оширадиган вазифалари, чора-тадбирлари, профилактика кунини қандай ташкил этиш йўллари ва пайшанба “Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси куни”да амалга оширилидиган чора-тадбирларни такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ҳақида сўз юритилади.
2025-05-05
ПРОФИЛАКТИКА ИНСПЕКТОРИНИНГ МАЪМУРИЙ ҲУДУДДАГИ ҒАЙРИИЖТИМОИЙ ХУЛҚ-АТВОРГА ЭГА БЎЛГАН ШАХСЛАР БИЛАН ИШЛАШ ФАОЛИЯТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Мазкур мақолада профилактика инспекторининг ғайриижтимоий хулқ-атворга эга бўлган шахслар билан ишлаш фаолияти, унинг тушунчаси, асосий йўналишлари, ўзига хос хусусиятлари, ташкилий-ҳуқуқий асослари, ушбу йўналишдаги хорижий давлатларнинг илғор иш тажрибалари ёритилган, профилактика инспекторининг ғайриижтимоий хулқ-атворга эга бўлган шахслар билан ишлаш фаолиятидаги мавжуд муаммолар таҳлил қилинган ҳамда уларнинг ечимлари юзасидан таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
2025-05-05
ШАХСНИНГ ҲАЁТИ ВА СОҒЛИГИГА ҚАРШИ ҚАРАТИЛГАН ҲУҚУҚБУЗАРЛИКЛАРНИНГ МАХСУС ПРОФИЛАКТИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Мазкур мақолада профилактика инспекторларининг шахснинг ҳаёти ва соғлигига қарши қаратилган ҳуқуқбузарликларнинг махсус профилактикасини такомиллаштириш фаолияти таҳлил қилиниб, амалдаги муаммолар ва уларни бартараф этиш йўллари кўриб чиқилади. Шунингдек, бу соҳадаги ишларни такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар илгари сурилади.
2025-05-05
QIDIRISH ALGARITIMLARI
Ushbu maqola qidiruv algoritmlarining paydo bo'lishi va rivojlanish tarixiga nazar tashlaydi hamda bugungi kunda eng ko'p qo'llaniladigan asosiy algoritmlarni chuqur o'rganadi. Maqolada ilk qidiruv usullaridan tortib, zamonaviy dasturlash tillari va ma'lumotlar bazalarida keng qo'llaniladigan samarali algoritmlarning evolyutsiyasi ko'rib chiqiladi. Chiziqli va ikkilik qidiruv kabi fundamental tushunchalar bilan bir qatorda, xeshlashning dinamik rivojlanishi va daraxtsimon qidiruv algoritmlarining turli xil ma'lumotlar tuzilmalaridagi o'rni tahlil etiladi. Maqola qidiruv algoritmlarining kompyuter fanidagi muhim ahamiyatini ochib beradi va kelajakdagi tendensiyalar haqida fikr yuritadi.
2025-05-05
OLMA PO‘STLOG‘I VA URUG‘IDAN TAYYORLANADIGAN TABIIY ANTIAKNE VOSITANING ILMIY ASOSLARI VA AMALIY IMKONIYATLARI
Ushbu maqolada olma po‘stlog‘i va urug‘idan foydalanib, aloe vera qo‘shimchasi bilan tayyorlangan tabiiy antiakne vositasi – tonik (yoki niqob) yaratish texnologiyasi yoritilgan. Taqdim etilgan yondashuv nafaqat kosmetik samaradorlikni ta’minlaydi, balki chiqindilarning kamaytirilishiga va atrof-muhitni muhofaza qilishga ham xizmat qiladi. Mahsulotning tarkibi, ta’siri, amaliy qo‘llanilishi va saqlash shartlari asosida ilmiy tahlil berilgan.
2025-05-05
BOSHLANG'ICH SINF O'QUVCHILARIGA BUTUN NOMANFIY SONLARNI O'RGATISH METODIKASI
Ushbu maqolada boshlang'ich sinf o'quvchilariga butun nomanfiy sonlarni o'rgatish metodikasi, butun nomanfiy sonlarning xususiyatlari haqida aytilib o'tiladi
2025-05-05
FURQATNING HAYOT–FAOLIYATI VA ADABIY MEROSI
Oʼzbek xalqining zabardast shoiri, publist, gʼazalnavs shoir, elshunos olim, mutarjimi. Bir qancha asarlari sheʼrlari va publistika yoʼnalishidagi ilmiy asarlari bilan xalqimiz qalbidan joy olgan shoir. Oʼz zamonasining buyuklari qatoridan joy olgan shoir. Yoshligidanoq Muqimiy, Muhyi, Zavqiy, Nisbat, Muhayyir kabi shoirlarning zamondoshi. Oʼziga ularni ustoz deb bilgan.
2025-05-05
XAYRIDDIN SULTONNING O‘ZIGA XOS USLUBI
Maqolada yozuvchining adabiy merosi, til va uslub xususiyatlari, obrazlar tizimi hamda zamonaviy adabiyotga ta’siri haqida batafsil so‘z yuritamiz.
2025-05-07
ПРЕСТУПЛЕНИЕ ЛЖЕСВИДЕТЕЛЬСТВО: ПРОБЛЕМЫ И РЕШЕНИЯ
В данной статье анализируются проблемы, возникающие при регулировании общественных отношений, связанных с преступлением лжесвидетельства, пробелы, имеющиеся в составных элементах данного преступления, а также роль статьи, предусматривающей данную ответственность в процессе доказывания, и аспекты правового регулирования этих вопросов, а также другие вопросы, связанные с темой.
2025-05-07
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI JINOYAT-PROTSESSUAL QONUNCHILIGIDA JINOYAT ISHINI REABILITATSIYA ASOSLARIGA KO‘RA TUGATISHNING AYRIM JIHATLARI
Ushbu maqoloda O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual qonunchiligida jinoyat ishini reabilitatsiya asoslariga ko‘ra tugatishning ayrim jihatlari, ushbu sohadagi muammolar yoritilgan bo‘lib, ushbu muammolarga yechimlar takliflar ko‘rinishida berilgan.
2025-05-07
"КОНСТИТУЦИОННАЯ РЕФОРМА – ОСНОВА РАЗВИТИЯ СОВРЕМЕННОГО УЗБЕКИСТАНА"
В этой статье рассматриваются основные положения Конституции, также ее роль в построении общества и государственном управлении. В частности, особенности Конституции Республики Узбекистан новой редакции, ее отличие от ранее действовавшей Конституции.
Различия внесенные изменения, цели перспективы, на которые они нацелены, анализируются теоретический. Новая редакция Конституции Республики Узбекистан, принятая на основе референдума 30 апреля 2023год, предусматривает гарантии прав и свобод человека и гражданина, прав ребенка, его обеспечение качественным образованием, административно-территориальную и государственную и общественную структуру. В рамках статьи раскрывается взаимосвязь между основными положениями Конституции Республики Узбекистан в новой редакции. В связи с этим, в статье систематический анализируется мнение президента, политиков, ученных и аналитиков.
2025-05-07
IKKINCHI JAHON URUSHI YILLARIDA MILLIY-HARBIY MATBUOT VA UNING JANGCHILAR HAYOTIDA TUTGAN O`RNI.
Ushbu maqolada 2-jahon urushi yillarida milliy-harbiy matbuotning faoliyati va ulardagi yortilgan jagnchilar hayoti haqida to‘liq ma’lumotlar berilgan.
2025-05-10
ПАХТА-ТЎҚИМАЧИЛИК КЛАСТЕРЛАРИДА ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЗАҲИРАЛАРИНИ БОШҚАРИШ МОДЕЛЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Ушбу мақолада пахта-то‘қимачилик кластерларида ишлаб чиқариш заҳираларини бошқариш самарадорлигини ошириш масалалари таҳлил қилинган. Замонавий рақамли технологиялардан фойдаланган ҳолда, айниқса блокчейн технологиясини жорий этиш орқали заҳираларни аниқ ҳисобга олиш, шаффофликни таъминлаш ва логистика жараёнларини оптималлаштириш имкониятлари кўриб чиқилган. Тадқиқот доирасида “TСT Agro Cluster” МЧЖ мисолида блокчейн технологиясини жорий этиш бўйича инвестицион лойиҳа ишлаб чиқилган ҳамда унинг иқтисодий самарадорлиги баҳоланган. Хусусан, лойиҳанинг қопланиш муддати молиявий таҳлил усуллари орқали ҳисоблаб чиқилган ва инвестициянинг рентабеллиги асосланган. Олинган натижалар кластер тизимида ресурсларни самарали бошқариш ва рақобатбардошликни оширишда блокчейн технологиясининг аҳамиятини тасдиқлайди.
2025-05-10
RAQAMLI IQTISODIYOT SHAROITIDA AYOLLAR TADBIRKORLIGINI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI
Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyot sharoitida ayollar tadbirkorligini rivojlantirish istiqbollari tahlil qilingan. Zamonaviy raqamli texnologiyalar ayollarga tadbirkorlik faoliyatini yanada samarali yuritish imkonini bermoqda. Maqolada ayollar tadbirkorligining rivojlanishiga to'sqinlik qiluvchi omillar, raqamli iqtisodiyotning ayollar tadbirkorligiga ta'siri, shuningdek, O'zbekiston va xorijiy mamlakatlarda ayollar tadbirkorligini qo'llab-quvvatlash mexanizmlari tahlil qilingan. Tadqiqot natijalariga ko'ra, raqamli texnologiyalardan foydalanish ayollar tadbirkorligini yanada jadal rivojlantirishga, ishsizlikni kamaytirishga va gender tengligini ta'minlashga yordam beradi.
2025-05-10
INNOVATIVE STRATEGIES FOR TEACHING ENGLISH IN PROFESSIONAL FIELDS (ENGINEERING AND AGROTECHNOLOGY)
This research explores innovative strategies for teaching English to students in professional fields such as engineering and agrotechnology. It emphasizes the integration of language learning with the development of professional competencies required in modern labor markets. The study analyzes the effectiveness of task-based learning, content and language integrated learning (CLIL), and digital tools in enhancing students’ communication skills within their specific disciplines. The findings aim to support the improvement of foreign language instruction in vocational and technical education by aligning language learning goals with career-oriented outcomes.
2025-05-10
THE ROLE OF LOCAL CULTURAL CONTENT IN DEVELOPING COMMUNICATIVE COMPETENCE IN EFL LEARNERS
This article explores the role of local cultural content in developing communicative competence among EFL learners. It highlights how integrating students’ own culture into the English learning process improves their language skills, increases motivation, and enhances intercultural communication. The paper also provides practical suggestions for incorporating local elements into teaching materials and classroom activities.
2025-05-10
THE INFLUENCE OF PODCASTS ON EFL LISTENING PRACTICES
Podcasts have emerged as an innovative tool in English as a Foreign Language (EFL) learning, particularly in enhancing listening comprehension skills. This study explores the effectiveness of podcasts in improving EFL learners’ listening abilities by integrating them into regular language instruction. A mixed-methods approach was used to analyze learners’ performance and perceptions before and after podcast-based listening training. The findings indicate that podcasts contribute to increased exposure to authentic language input, improved comprehension skills, and enhanced learner motivation. This study highlights the pedagogical benefits of incorporating podcasts into EFL curricula and provides recommendations for educators on effective implementation strategies.
2025-05-10
SHAXSIY MOTIVATSIYA VA O‘Z – O‘ZINI RIVOJLANTIRISH
Ushbu maqola shaxsiy motivatsiya va o‘zini rivojlantirishning asosiy tamoyillari, metodlari va amaliyotlarini tahlil etadi. Shaxsiy motivatsiya insonning o‘z maqsadlariga erishish uchun ichki kuch va ishonchni topish jarayonini ifodalaydi. Maqolada o‘zgarishlarga erishish, maqsadni aniq belgilash, samarali vaqt boshqaruvi va o‘z-o‘zini tahlil qilish kabi muhim yo‘nalishlar ko‘rib chiqiladi. O‘zini rivojlantirishda psixologik yondashuvlar, motivatsion texnikalar, kichik qadamlar orqali katta natijalarga erishish imkoniyatlari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Maqola o‘z-o‘zini anglash, yangi imkoniyatlar yaratish va hayotdagi muvaffaqiyatga erishish uchun zarur bo‘lgan qadamlarni tushunishga yordam beradi.
2025-05-10
QOZOQ ADABIYOTI DARSLARIDA MUSTAQIL TA'LIM KOMPETENSIYALARI
Ushbu maqolada Qozoq adabiyotini o‘qitish jarayonida o‘quvchilarda mustaqil ta’lim kompetensiyalarini shakllantirishning mazmuni, metodik yo‘llari va ahamiyati tahlil qilinadi. Mustaqil fikrlash, izlanish, adabiy materiallarni chuqur anglash va tahlil qilishga yo‘naltirilgan topshiriqlar o‘quvchilarning o‘z ustida ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirishda muhim vosita hisoblanadi. Maqolada bu kompetensiyalarni rivojlantirishga xizmat qiladigan interfaol metodlar, mustaqil ish turlari va amaliy dars misollari keltiriladi.
2025-05-10
THE SOCIAL ORIENTATION OF HEALTHCARE MODERNIZATION IN THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN
This article examines the current directions of transformation in the healthcare system of the Republic of Uzbekistan, including institutional reforms, digitalization, infrastructure modernization, and the development of human capital. Special attention is given to the social impact of these transformations in the context of improving population well-being and strengthening public health.
2025-05-10
CHET TILLARNI O’QITISHDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARNING O’RNI
Ushbu maqolada zamonaviy ta’lim texnologiyalarining ta’lim sohasiga xususan, o’zbek tilini o’qitishdagi ahamiyati, zamonaviy o’zbek tili va adabiyoti o’qituvchisi uchun xos axborot asri sharoitida pedagogik jarayonni samarali tashkil etish uchun zarur ko‘nikmalarni, ijodiy va texnologik madaniyatni shakllantirishdan iborat.
2025-05-10
INGLIZ TILIDA ZAMON KATEGORIYASINING FUNKSIONAL-SEMANTIK TIZIMI
Ingliz tilida zamon (tense) grammatik kategoriya sifatida harakat yoki holatning sodir bo‘lish vaqtini ifodalaydi. Biroq zamon tushunchasini faqat grammatik shakllar orqali emas, balki uni anglatuvchi semantik va funksional jihatlar bilan birga tahlil qilish zarur. Shuning uchun “funksional-semantik tizim” atamasi qo‘llaniladi. Bu yondashuvda faqat grammatik zamonlar emas, balki ular bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa til vositalari ham inobatga olinadi.
2025-05-10
OLIY TA’LIMDA FIZIKANING OPTIKA BO‘LIMIDA MOLEKULYAR OPTIKA VA UNING ILMIY QO‘LLANILISHI
Molekulyar optika - bu optika va molekulyar fizikani o‘zaro bog‘laydigan fan bo‘lib, u yorug‘likning moddalar bilan o‘zaro ta’sirini o‘rganadi, ayniqsa, mikroskopik darajada, ya’ni molekulalar va atomlarning o‘zaro ta’sirini. Ushbu maqolada molekulyar optikaning asosiy nazariy jihatlari va uning ilmiy qo‘llanilishiga e'tibor qaratiladi. Molekulyar optika elektromagnit nurlanishining har xil turlarining molekulalar va atomlar bilan o‘zaro ta’sirini, optik modellarni va nazariyalarni o‘rganishga qaratilgan. Tadqiqotlar va ilmiy ishlanmalar orqali bu soha ko‘plab ilm-fan va texnologiyalarda, jumladan, lazer texnologiyalarida, biologiya, kimyo va materialshunoslikda muhim qo‘llanilishlarga ega.
2025-05-10
THE USE OF ACTIVE METHODS IN PROFESSIONALLY-ORIENTED FOREIGN LANGUAGE TEACHING IN NON-LINGUISTIC UNIVERSITIES
In the context of professionally-aimed foreign language acquisition in non-linguistic higher education, the article clarifies the usage of active approaches. The essay answers queries about the application of active foreign language learning techniques in non-linguistic higher education institutions. Professional foreign language instruction for students in non-linguistic higher education is most successful when it uses techniques like educational role-playing, project-based learning, and discussion. In a non-linguistic university, active foreign language teaching techniques help students develop their professional and cognitive motivations and interests. They also provide a comprehensive perspective on professional activities and educate future specialists in system thinking use of interactive techniques like conversation, project-based learning, and educational role-playing. enhances the efficacy of the professionally focused foreign language teaching method.
2025-05-10
SPORTCHILARNING IMMUN TIZIMI PATOLOGIYA OLDI HOLATLARDA ERTA TASHXISLASH: MUAMMO VA YECHIMLAR
Sportchilarning salomatligi va ularning immun tizimi — jismoniy faollikning yuqori darajasida bo'lgan shaxslar uchun muhim bir jihatdir. Jismoniy yuklanishlar, musobaqalar, shuningdek, mushak va bo'g'inlarga ortiqcha bosim sportchilarda turli xil patologiyalarga olib kelishi mumkin.
2025-05-10
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR YORDAMIDA O‘QUVCHILARNING ILMIY TADQIQOT KO‘NIKMALARINI SHAKLLANTIRISH: PEDAGOGIK VOSITALAR VA USULLAR
Tadqiqotda raqamli vositalarning ilmiy tadqiqotlar jarayonida qanday ahamiyatga ega ekanligi, ularning o‘quvchilarga ma'lumotlar to‘plash, tahlil qilish va natijalarini taqdim etish imkoniyatini yaratishi ta'kidlanadi. Shuningdek, maqolada pedagogik vositalar, metodlar va raqamli texnologiyalarni o‘quv jarayoniga qanday integratsiya qilish, ilmiy ishlar uchun zarur bo‘lgan analitik va kommunikativ ko‘nikmalarni rivojlantirishga qaratilgan yondashuvlar muhokama qilinadi.
2025-05-10
“NISHOTIY NING HUSN VA DIL DOSTONI HAMDA AYRIM MIFOLOGIK OBRAZLAR TALQINI”.
Mazkur maqolada Muhammadniyoz Nishotiyning “Husn va Dil” dostonidagi ayrim mifologik obrazlar, dostonning xalq og’zaki ijodi bilan o’xshash tomonlari tahlil qilingan. Shuningdek, shoirning xalq an’analari, diniy–mifologik tasavvurlar bilan epik uslubni uyg‘unlashtirgani haqida so‘z yuritildi. Maqolaning dolzarbligi, doston kompozitsion qurilishi boshqa dostonlarda uchramaydigan o’ziga xos farqli jihatlarini yoritib berishdir.
2025-05-10
O‘ZBEK TILSHUNOSLIGIDA FE’L YASALISHI BORASIDA BA’ZI ILMIY MULOHAZALAR
Tilshunoslik fanining o‘rganilishi sistematik ravishda amalga oshirilmoqda, jumladan, bo‘limlarga ajratish, turkumlarni aniqlash, kategoriyalarga bo‘lish, guruhlarga ajratish va nihoyat oppozitsiyada turgan holatlarni baholash kabilar. Demak, so‘z yasalishi ham bundan mustasno emas, chunki so‘z asosi bilan yasovchi o‘rtasidagi munosabat bu jarayonni asoslab beradi. Darhaqiqat, tilshunoslik fani tarixidan to bugungi kungacha bo‘lgan davrda so‘z yasalishi bo‘yicha turlicha qarashlar, fikrlar bildirilib kelinmoqda. Jumladan, turkiy tillarga oid fe’l yasalishi masalasiga ham alohida e’tibor qaratilgan. Maqolada taniqli tilshunos olimlarning fe’l yasalishi bilan bog‘liq munozarali masalaga oydinlik kiritishga harakat qilganligi va o‘zining ilmiy qarashlari bilan fe’l yasalishiga doir xulosalar berganligiga guvoh bo‘lamiz.
2025-05-10
SO‘ZLARNING BIRIKUVCHANLIK DARAJASI VA ULARNING LINGVISTIK TALQINI
There are several scientific and theoretical opinions about the composition of words and related units in linguistics. Such scientific theories are expressed by several names in different studies and are considered to be expressed by different names. In this article, the occurrence of this phenomenon as valency was considered. In world linguistics, the properties of lexemes and their possibilities are one of the most important issues of interest to linguists. In language - these features are manifested in the use of words in sentences or phrases in the speech process. The combination of words is regulated by the language system and norms and emerges as a result of the interaction of different language layers. We can see the relation of the lexical and syntactic levels in the lexical and grammatical compatibility of the words in the compounds. The content of the combination of words includes not only its place in the occurrence of a lexeme, but also features such as the uniqueness of the meaning of the word in different languages. In addition, the article describes the compositional properties of words and the place and features of their use. the need for research is highlighted.
2025-05-10
ERKIN VOHIDOV SHE’RIYATIDA LEKSIK-SINTAKTIK TAKRORLAR
Erkin Vohidov – XX asr o‘zbek adabiyotining yirik namoyandalaridan biri. U o‘z uslubiga ega bo‘lgan adib. Shoir she’riyati xalq og‘zaki ijodiga hamohang she’riyat bo’lib, takrorlarga boyligi, badiiy san’atlar va uslubiy vositalarning keng qo‘llanganligi bilan farqlanib turadi. Ushbu maqolamizda Erkin Vohidov she’riyatida qo‘llanilgan takrorlarning leksik-sintaktik turlarini tadqiqi, ularda nutq birliklarining qo‘llanishi, ma’no anglatishi, uslubiy vazifasi kabi jihatlarni tadqiq qilishi haqida fikr yuritamiz.
2025-05-10
O‘ZBEK TILSHUNOSLIGINING SHAKLLANISH TARIXIDA FONEMAGA ILMIY MUNOSABAT
Ushbu maqolada fonema terminining jahon tilshunosligida o‘rganilishi hamda unga bo‘lgan farqli munosabatlar, shuningdek, o‘zbek tilshunosligida fonema tushunchasining shakllanishi va ilmiy adabiyotlarda untga doir qarashlarning tadrijiy taraqqiyoti haqida gap boradi. O‘zbek ilmiy tilshunosligi shakllanishi davrida fonema tushunchasining tarqqiyoti va unga bog‘liq tadqiqotlarning ahamiyati maqolada ochib berilgan.
2025-05-10
NUTQ AKTLARI TIPOLOGIYASI: PRAGMATIK YONDASHUV
Mazkur maqolada zamonaviy pragmatik tilshunoslikning asosiy tushunchalaridan biri bo‘lgan nutq aktlari nazariyasi tahlil etiladi. Nutq aktlarining turlari, ularning kommunikativ vazifalari, tilshunoslikdagi amaliy qo‘llanilishi, shuningdek, ijtimoiy-kontekstual omillarning nutq aktlariga ta’siri ilmiy asosda yoritiladi.
2025-05-10
ARAB TILIDAN O‘ZBEK TILIGA O‘ZLASHGAN TERMINLAR XUSUSIDA
Mazkur maqolada arab tilidan o‘zbek tiliga o‘zlashgan tilshunoslikka oid ayrim terminlar va ularning hozirgi o‘zbek tilshunosligi terminologik tizimiga munosabati masalalarida fikr yuritiladi; arab o‘zlashmalarining o‘zbek tili tilshunoslik terminologiyasi tizimida tutgan o‘rniga baho beriladi.
2025-05-10
NUTQIY AKT VOQEALANISHIDA MAQOLLARNING TUTGAN O‘RNI MASALASI
Mazkur maqolada nutqiy akt tushunchasi, uning o‘rganilishi, bu bo‘yicha jahon va o‘zbek olimlarining qarashlari, nutqiy akt turlari va tasnifi, ularda maqollarning pragmatik imkoniyatlari masalasi mavjud manbalarni qiyoslash, tavsiflash, tasniflash asosida ko‘rib chiqildi.
2025-05-10
BAXSHIYONA USLUB VA LEKSIK QATLAM.
Ushbu maqolada To‘ra Sulaymon, Muhammad Yusuf va Rustam Musurmonlar asarlarida badiiy nutq tasvirlash usullarining o‘ziga xos qirralari ko‘rsatib o‘tilgan. To‘ra Sulaymon, Muhammad Yusuf, shuningdek, Rustam Musurmon sheʼriyatidagi xalqona ruh , baxshiyona uslub yetakchi va mushtarak xususiyatga ega ekanligi ilmiy tahlil etilgan .
2025-05-10
O‘ZBEK TILIDA LEKSEMALARGA AN’ANAVIY QARASHLARNING O‘RNI.
O‘zbek tilshunosligi tarixi murakkab tarixiy jarayonlarni o‘z boshidan kechirdiki, uning taraqqiyoti bosqichlarini keng ko‘lamda ilmiy o‘rganish fan oldida turgan eng asosiy masala hisoblanadi. Til birliklaridan leksemada(so‘zda) milliylik, spesifiklik ko‘proq ekanligi ma’lum. Shuning uchun ham dunyo tilshunosligida so‘zga xos xususiyatlar va uning tatqiqi masalasi uzoq davrlardan beri o‘rganib kelinadi, xususan, o‘zbek tilshunosligida ham. Bu esa bizga dunyo tillari tarixi hamda o‘zbek tilshunosligining tarixidan ma’lum. Jumladan, tilimizning yaqin o‘tmishiga nazar tashlaganimizda, bugungi kundagi zamonaviy o‘zbek tilshunosligining leksikologiya bo‘limi bo‘lim sifatida shakllanishi XX asrning birinchi choragidan boshlanganligining guvohi bo‘lamiz. O‘zbek tili leksikologiyasini jiddiy ilmiy tatqiq qilish, o‘zbek tili lug‘at boyligini, ya’ni leksik qatlamini tahlil qilish ishlari bilan bog‘liq tatqiqotlar doimo olib borilishi kerak. Tilning sofligiga e’tibor bergani holda, so‘z o‘zlashtirishda ma’lum bir filtrning bo‘lishi, ya’ni shu so‘zning tilda mavjud muqobilini qidirish yoki kalkalash kerakligi tilshunoslar tomonidan ta’kidlanadi. Shunday ekan, jamiyat bilan uzviy bog‘liq bo‘lgan tilda so‘z(leksema) ni lisoniy va nolisoniy tatqiq qilish asosiy planda turadi. Shuni ta’kidlash kerakki, tilda so‘zning eskirish yoki yangilanish hodisasi bo‘lar ekan, tilshunoslik jamiyat bilan o‘zaro hamohang tarza taraqqiy etib borar ekan, leksikologiyani ilmiy tatqiq qilish jarayoni hech qachon to‘xtab qolmaydi. Zamonaviy o‘zbek tilshunosligida sistem leksikologiya har tomonlama taraqqiy etib borar ekan, leksemani har tomonlama o‘rganish, tahlil qilish ham ortib bormoqda.
2025-05-10
BUYUK YURT ALLOMASI IMOM BUXORIYNING YOSHLARGA QOLDIRGAN MA’NAVIY DURDONASI
Ushbu maqolada Imom Buxoriy ijodiy merosida Islom dini insonlar e’tiqodini mustahkamlab, ular uchun ma’naviy ozuqa, qadriyatlarning umumbashariy ahamiyatga ega ekanligi, yoshlar ongiga allomaning buyuk hizmatlari haqida ma’lumotlar berilgan. Allomaning buyuk merosi haqida Islom dinida shunday ajoyib g‘oyalar, qarashlar, ta’limotlar, falsafiy axloqiy qoida va o‘gitlar mavjudki, ularga amaliy faoliyatda asoslanish kabi bir qator masalalar ko‘rilgan.
2025-05-10
STUDY OF THE INFLUENCE OF VARIOUS FACTORS IN SCHOOLS ON THE PHYSICAL DEVELOPMENT OF STUDENTS
Incompatibility of school equipment with age indicators, insufficient level of artificial lighting, delays in physical development, abrupt changes in training load, nutritional status, microclimate indicators are inextricably linked with an increase in the amount of dust and microbes.
2025-05-12
ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ВЛИЯНИЙ ВНУТРЕННИХ ФАКТОРОВ НА СОСТОЯНИЕ ЗДОРОВЬЯ УЧАЩИХСЯ В ШКОЛЬНЫХ КЛАССАХ
Гигиеническая оценка параметров микроклимата школьных кабинетов является основой для прогнозирования состояния здоровья и работоспособности учащихся. Длительное пребывание большого количества учеников в классах приводит к накоплению антропогенных веществ и микроорганизмов. Понятие здоровья отражает качество адаптации организма к условиям окружающей среды и является результатом взаимодействия человека с ней.
2025-05-12
TURKISTONDA PARLAMENTCHILIK HARAKATI SHAKLLANISHI TARIXIGA OID MANBALAR TAHLILI
Maqolada Turkistonda parlamentchilik haqidagi qarshlarning vujudga kelishi, ushbu fikrlar mualliflari, ularning mazmuni, parlamentchilik haqidagi g‘oyalar nashr etilgan estaliklar, gazetalar haqidagi ma’lumotlar haqida fikr yuritilgan. Shuning bilan birga Turkiston o‘lkasida parlamentchilik haqidagi qarashlar haqidagi arxiv hujjatlari haqida, shuningdek, II Davlat dumasida mahalliy deputatlarning chiqishlari haqidagi manbalar tavsifi berilgan.
2025-05-12
SMARTFONLARNING O‘SMIRLAR IJTIMOIY RIVOJLANISHIGA TA’SIRI
Ushbu maqola smartfonlarning o‘smirlarning ijtimoiy rivojlanishiga ijobiy va salbiy ta’sirlarini psixologik asoslar va statistik ma’lumotlarga tayanib tahlil qiladi. Smartfonlarning ijtimoiy tarmoqlar orqali aloqa o‘rnatish, ta’lim imkoniyatlarini kengaytirish va empatiyani rivojlantirish kabi ijobiy jihatlari, shu bilan birga, haddan tashqari foydalanish natijasidagi ruhiy salomatlik muammolari, yuzma-yuz muloqotning kamayishi va kiberbulling kabi salbiy oqibatlari muhokama qilinadi. Maqola smartfonlardan oqilona foydalanish bo‘yicha tavsiyalar bilan yakunlanadi.
2025-05-12
DASTURIY TA’MINOT ARXITEKTURASINI ISHLAB CHIQISH.
Ushbu maqola dasturiy ta'minot arxitekturasini ishlab chiqishning zamonaviy tendensiyalari, usullari va tamoyillarini o'rganadi. Unda dasturiy tizimlar uchun mustahkam, moslashuvchan va samarali arxitekturalarni loyihalash jarayoni batafsil ko'rib chiqiladi. Arxitektura uslublari (mikroservislar, monolit, serverless va boshqalar), loyihalash naqshlari (design patterns), sifat atributlari (scalability, maintainability, security), shuningdek, arxitektura qarorlarini qabul qilish va ularni baholash usullari tahlil etiladi. Ishning maqsadi dasturiy ta'minot arxitektorlari va ishlab chiquvchilariga murakkab dasturiy tizimlarni muvaffaqiyatli loyihalash va amalga oshirish uchun amaliy bilim va ko'nikmalarni berishdan iborat.
2025-05-12
RIVOJLANAYOTGAN O'ZBEKISTONDA ZAIF ESHITUVCHI O'QUVCHILARNING TEXNOLOGIYA DARSLARIDA SO'ZLASHUV NUTQINI RIVOJLANTIRISH: ZAMONAVIY YONDASHUVLAR VA INNOVATSION METODLAR
Ushbu maqolada O‘zbekistonda zaif eshitish qobiliyatiga ega o‘quvchilarning texnologiya fanlari darslarida nutqini rivojlantirishning zamonaviy metodlari va pedagogik yondashuvlari keng qamrovli tadqiqot asosida tahlil qilinadi. Surdopedagogika, inklyuziv ta’lim, raqamli texnologiyalar va individual yondashuvlar asosida nutq rivojlanishini oshirishning samarali usullari ilmiy jihatdan asoslanadi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, vizual vositalar, interaktiv dasturlar, loyihaga asoslangan o‘qitish metodlari va maxsus moslashtirilgan o‘quv dasturlari nutq qobiliyatini sezilarli darajada yaxshilaydi. Maqolada O‘zbekiston sharoitida amalga oshirilgan eksperimental ishlar natijalari hamda xalqaro tajribalar asosida ishlab chiqilgan tavsiyalar keltirilgan.
2025-05-12
DAVLAT VA XUSUSIY SHERIKLIK LOYIHALARINI MOLIYALASHTIRISH MODELLARI VA ULARNING O'ZBEKISTON SHAROITIDA QO'LLANILISHI
Ushbu maqolada davlat va xususiy sheriklik (DXSh) loyihalarini moliyalashtirish modellari hamda ularning O'zbekistonda qo'llanilishi masalalari tahlil etilgan. Maqolada infratuzilma loyihalarini moliyalashtirishning turli modellari, ularning afzallik va kamchiliklari, shuningdek O'zbekiston sharoitida ushbu modellarni joriy etish imkoniyatlari va to'siqlar muhokama qilingan. Tadqiqot natijasida O'zbekistonda DXSh loyihalarini moliyalashtirishni takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
2025-05-12
IMPORTANCE OF PAIR WORK AND GROUP WORK
This article highlights the importance and necessity of using pair and group work in language learning, particularly in speaking lessons. It explores how such collaborative methods increase student participation, enhance speaking fluency and accuracy, and foster learner independence. The teacher’s role evolves from being a central figure to a facilitator and monitor. Though challenges like noise and classroom management are acknowledged, the article emphasizes that clear instructions and structured organization can mitigate these issues effectively.
2025-05-12
DIGITAL DEVELOPMENT IN UZBEKISTAN: ADDRESSING WEAKNESSES THROUGH FOREIGN EXPERIENCE
The article examines the current challenges of digital development in Uzbekistan and highlights key weaknesses in the country’s digitalization process. Particular attention is given to the application of international best practices (Singapore, Estonia, South Korea) in building an effective digital transformation. Based on a comparative analysis, specific recommendations are proposed to address the identified issues in the context of Uzbekistan.
2025-05-12
AYLANADA DINAMIK BO‘LINISH VA UNING XOSSALARI
Mazkur maqolada aylanada dinamik bo‘linish tushunchasi va uning matematik asoslari tadqiq etiladi. Dinamik bo‘linish deganda aylana bo‘ylab harakatlanuvchi nuqtalar yoki tasodifiy (yoki deterministic) xaritalar natijasida yuzaga keladigan fazoviy segmentlar to‘plami tushuniladi. Bu turdagi bo‘linishlar orqali fazodagi harakatlar strukturalari, takrorlanishlar, invariant to‘plamlar va ularning davriylik xususiyatlari aniqlanadi. Ushbu tadqiqotlar topologik dinamik tizimlar nazariyasi doirasida muhim amaliy ahamiyatga ega bo‘lib, matematik modellash, fizik jarayonlar va kriptografiyada qo‘llanilishi mumkin.
2025-05-12
