XALQARO TIJORAT ARBITRAJINING ONLAYN NIZOLARNI HAL QILISHDAGI O‘RNI (TEZIS)
Article Sidebar
Main Article Content
Аннотация:
Nizolarni onlayn hal qilish (ODR) olamida arbitraj muhim maqomga ega. Agar nizolashayotgan tomonlar majburiy qarorga muhtoj bo‘lsa, lekin sudga borishni istamasalar, nizolarni hal qilishning afzal usuli arbitraj hisoblanadi. Arbitraj ko‘pincha nizolarni hal qilishning xususiy va konsensual usuli sifatida ta’riflanadi, uning natijasida majburiy bo‘lgan qaror qabul qilinadi [1]: davlat sudlari o‘rniga u tomonlarning kelishuvi bilan tayinlanadigan xususiy sud bo‘lib, majburiy qaror – arbitraj qarorini qabul qiladi. An’anaga ko‘ra, sud muhokamasi shaxsan arbitraj jarayonini o‘tkazadigan jismoniy shaxs – arbitrlardan iborat. Zamonaviy arbitrajning, xususan, xalqaro tijorat arbitrajining rivojlanishi 20-asrda sodir bo‘lganligi sababli, inson kuchiga ega arbitraj texnologik jihatdan mumkin bo‘lgan yagona imkoniyat edi [2]. Biroq, texnologik o‘zgarishlar, xususan, raqamlashtirish, sun’iy intellekt (AI) va blokcheyn texnologiyasi hozirda arbitrajlarning an’anaviy formati va o‘tkazilishini o‘zgartirib kelmoqda[3].
Article Details
Как цитировать:
Библиографические ссылки:
Nayjel Blackaby, Konstantin partasides, Alan Redfern & Martin Hunter, Redfern va Hunter xalqaro arbitraj 2 (6-nashr. 2015-yil).
Gary Born, Xalqaro tijorat arbitraji 64 (2-nashr. 2014);
Maksi Sherer, Sunʼiy intellekt va huquqiy qaror qabul qilish: jamoatchilikka ochiqmi?, 36(5) XALQARO ARBITRAJ 539 (2019);
Horst Eidenmüller, Robot-mashina ishlashi va inson qobiliyatsizligi: avtonom mashinalarni qanday tartibga solishimiz kerak? 15 Biznes va texnologiya qonuni jurnali 109, 114 (2019);
G. Kaufmann-Kohler va T. Schultz, ODR, yuqoridagi eslatma 2, 6;
F. Sander, “Nizolarni qayta ishlash navlari”, FRD 1976, afl. 70, 111–123;
O. FISS. “Harbiy qarorga qarshi”, Yale L.J. 1983-1984, afl. 93, 1075;
Yuqoridagi hujjatda, 1076–1078;
Yuqoridagi hujjatda, 1078–1082;
P. Cortés, ODR, yuqoridagi eslatma 2, 53; E. Katsh va J. Rifkin, ODR, yuqoridagi eslatma 2, 29ga ham qarang.
Haqiqiy manzara boshqacharoq bo‘lishi mumkin bo‘lsa-da: hech bo‘lmaganda Angliya va Uels uchun fuqarolik ishlariga oid rasmiy statistik ma’lumotlar (oilaviy ishlar bundan mustasno) shuni ko‘rsatadiki, 2000 va 2015-yillar oralig‘ida sudlarning umumiy soni 71,233 tadan doimiy ravishda kamaydi. 48.192 gacha. Xuddi shunday, emissiya va sinov o‘rtasidagi o‘rtacha vaqt 74 haftadan 54,3 haftagacha qisqardi. Kichik da’volar trekka ajratilgan ishlar ham 55.836 dan 34.658 gacha kamaydi. Emissiya va sinov o‘rtasidagi o‘rtacha vaqt bo‘yicha raqamlar aniq tendentsiyani ko‘rsatmadi, chunki ular doimiy ravishda 26 oydan 32 oygacha o‘zgarib turardi. Qarang: “Fuqarolik adliyasi va sud nazorati jadvallari: 2016 yil sentyabr”, http://tinyurl.com/civil-justice-statistics-2016;
M. Piers, “Yevropaning muqobil nizolarni hal qilishdagi roli, yaxshi boshlanish uchunmi?”, J. Disp. Resol. 2014, 272;