Центральноазиатский журнал междисциплинарных исследований и исследований в области управления

Maqolada O’zbekistonda jahon mamlakatlari tajribalari asosida byudjet tashkilotlarining moliyaviy natijalar hisobini tashkil etish va takomillashtirish  yo’llari atroflicha tahlil qilingan. Byudjet tashkilotlarida moliyabviy natijalar hisobining o’ziga xos xususiyatlari aniqlangan hamda tegishli xulosa berilgan va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

bronchiectasis is characterized by chronic and abnormal dilation of the airways and is caused by impaired clearance of various microorganisms and recurrent infection. In 26–53% of cases, bronchiectasis has an unknown cause, which means that the issues of etiology and pathogenesis of bronchiectasis are very relevant for study. This review summarizes current understanding of the epidemiology, pathophysiology, clinical features and management of children with bronchiectasis. Recently, new data have emerged to improve our understanding of this heterogeneous disease, for example the role of the interaction of the immune system and microbiota in the pathogenesis of bronchiectasis.

Ушбу мақолада ички ишлар органлари профилактика инспекторининг фирибгарлик жиноятини олдини олишдаги фаолияти, унда учрайдиган муаммолар ва шу муаммоларни ечимига қаратилган илмий-амалий таклиф ва тавсиялар ҳамда хориж тажрибаси берилган.

The article discusses the improvement of the system for developing socio-cultural competencies among secondary school students. And also, the main approaches to the implementation of the competency-based approach in the conditions of modern education are revealed based on the ideas of scientific teachers and methodologists on the content of education; The structure of competence is considered through the characteristics of value, cognitive, behavioral components and their main content on the educational process at school.

Ushbu maqolada maktabgacha yoshdagi bolalarning nutqini rivojlantirishning pedagogik usullari haqida fikr bildirilgan.

Maktabgacha yoshdagi bolalarda jismoniy fazilatlarni rivojlantirish erta bolalik ta'limining muhim tarkibiy qismi bo'lib, umumiy salomatlik va farovonlikka sezilarli hissa qo'shadi. Ushbu maqolada, xususan, harakatli o'yinlardan foydalanish orqali jismoniy faoliyat samaradorligini oshirishda didaktik tamoyillarning roli ko'rib chiqiladi.

Davlat byudjeti mamlakatda resurslarni taqsimlash va davlat xarajatlariga ustuvor ahamiyat berishning asosiy vositasidir. Bu ma'lum bir davrda, odatda moliya yilida prognoz qilingan darom adlar va xarajatlarni belgilaydigan moliyaviy reja bo'lib xizmat qiladi. Davlat byudjetini tasniflash, byudjet taqchilligini boshqarish va samaradorlikni baholash davlat moliyaviy boshqaruvining iqtisodiyot va fuqarolar uchun katta ahamiyatga ega bo'lgan muhim jihatlari hisoblanadi. Ushbu maqolada davlat byudjeti tasnifining ahamiyati, byudjet taqchilligi bilan bog'liq muammolar va byudjetni boshqarishda samaradorlikning ahamiyati ko'rib chiqiladi.

Ushbu maqola ingliz tilida semantik maydonlar va leksik birliklarning ma'no o'zgarishlari haqida fikr yuritadi. Maqolada ingliz tilining semantik tuzilishi, leksik birliklarning ma'no o'zgarishi sabablari va turlari, hamda bu o'zgarishlarning til taraqqiyotidagi o'rni kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Maqolada semantik maydonlarning o'zgarishi va leksik birliklar ma'nosining kengayishi, torayishi, ko'chishi kabi hodisalar misollar asosida ko'rsatib berilgan. Xulosada ingliz tilida semantik maydonlar va leksik birliklarning ma'no o'zgarishlari doimiy kuzatilib turilishi va tadqiq etilishi zarurligi ta'kidlangan.

 ushbu maqolada siz klasterli ta’lim hamda klasterli ta'lim va uning turlari, bugungi kundagi dolzarbligi, boshlang‘ich sinflarda klasterli ta'limning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan. Klasterli tarmoqda barcha fanlarning ahamiyati va fanlararo integratsiya qilish haqida ma'lumot berilgan. Klasterli ta'lim bilan tanqidiy fikrlash va mustaqil fikrlash yuzasidan yoritilib o‘tilgan.

Eshitish sezgisi va ayniqsa nutqni egallashda muhim ro‘l o‘ynaydi. Eshitishda muammosi bo‘lgan bolalar psixologik-pedagogik tasnifi. Tibbiy tasnifi (L.M.Neyman bo‘yicha)

Mazkur maqolada Erkin Vohidov ijodida qo‘llanilgan sinonim leksemalarda poetiklik masalasi, shoir ijodida ularning o‘ziga xos o‘rni va ahamiyati, til imkoniyatlari yoritib berildi.

In this article, different ways of teaching lexicology aspects, its importance, methodology, training development of programs, effective teaching methods, assessment strategies, challenges and perspectives directions are discussed.

Words are divided into 4 types according to their form and meaning: homonyms, synonyms, antonyms, paronyms. From these units, synonyms and antonyms are combined according to their meaning, and homonyms and paronyms are combined according to their form. We will think about all this in this article.

Bugungi kunda bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida korxona va uning moddiy texnik bazasining mehnat samaradorligiga ta’siri ko’plab imkoniyatlarni oshirishga yo’l bo’ladi. Ushbu maqola korxona va uning moddiy texnik bazasining mehnat samaradorligiga ta’siri va mehnat samaradorligini oshirish yo’llari doirasida olib borilgan tadqiqot ishida korxonani rivojlantirishni innovatsion yo’llari va baholashning yangicha zamonaviy usullari ochib berilgan. Korxonalar tahlili berilgani bilan ajiralib turadi.

Inson resurs har bir tashkilot yoki korxonaning eng qadrli aktividir. Inson faqat qon va tanadan iborat emasligini va uning o‘ziga xos ruhiy dunyosiga ega ekanligini hisobga olsak, korxonada sodir bo‘ladigan har qanday hodisa uning ongiga ijobiy yoki salbiy ta’sir ko‘rsatishi va bu holat korxona ishirokidagi faoliyatga ta’sir qilishi amaliyotda isbotlangan hodisadir. Ba’zida tashkilotdagi ma’lum bir muammolarni hal qilishda faqatgina ruhlantirish faktori yetarli bo‘lmasligi mumkin. Ushbu maqolada korxonada inson resursidan optimal foydalanish uchun ba’zi xorij tashkiloti HR tizimi faoliyati tajribalari muhokama qilinadi. Motivatsiyani oshirishdan tashqari, xodimlarga ba’zi mas’uliyatlar berish, ularni konstruktiv tanqid va raqobat qilishlarini ta’minlash, ular o‘rtasida funksiyalarni adolatli taqsimlash kabi fikr mulohazalar ham ushbu maqolaning oldiga qo‘ygan maqsadidir. 

Ushbu maqolada ma’naviy tarbiyaning Abdurauf Fitratning “Oila”  asaridagi pedagogik qarashlari mazmuni, ota-ananing haq-huquqlari, farzand tarbiyasi,er-xotin va farzandlarning o’zaro munosabati oilaning jamiyatdagi o’rni,  ma’naviy-axloqiy tarbiyaning insonlar komilligiga ta’siri xususida so’z yurutilgan.

Markaziy Osiyodagi tasavvufiy-falsafiy taʼlimotlar shunchaki bir yo‘nalishning umumiy xususiyatini anglatuvchi ibora bo‘lib qolmay, bu taʼlimotlar olam va odam, tabiat va jamiyatdagi maʼlum bir masalalarni falsafa va tasavvuf doirasida tadqiqlar olib borishni, shuningdek, muammo tahlili va metodologiyasini qamrab oladi

Xalifalik hududini kengaytirish va islomni yoyish maqsadida olib borilgan fathlar natijasida juda ko‘p davlatlar islom bayrog‘i ostida birlashtirildi. Ko‘p asrlardan buyon boshqa din va eʼtiqodlarga amal qilib kelgan bu jamoalar islom dinini qabul qilishgan bo‘lsa-da, ularning ko‘p qismi ota-bobolaridan qolgan baʼzi xurofiy tushuncha va g‘oyalardan voz kecha olishmadi.

Настоящая статья изучает институт ходатайств и жалоб через призму защиты прав и интересов участников уголовного процесса, раскрывает актуальность данного института, рассматривает определения понятий «Ходатайство» и «Жалоба», также изучает и выявляет некоторые недостатки в законодательстве и предоставляет пути решения данных вопросов.

Maqolada mediata’lim muhiti asosida axborot savodxonligini shakllantirishning pedagogik jixatlari, o‘sib kelayotgan yoshlarimizning jamiyatdagi o‘rni, ularda media madaniyatning shakllanishining dolzarbligi, mediata’lim vositalari, turlari, va ulardan ta’lim jarayonida foydalanish to‘g‘risidagi fikr yuritilgan hamda ilmiy takliflar berilgan.

Ushbu maqolada bo’lajak tarbiyachilarning umummadaniy kompitensiyalarini rivojlantirishning mavjud holati hamda pedagoglarning roli  haqida so’z yuritiladi.

Dance, a fundamental form of human expression, transcends cultural boundaries and historical epochs. This article delves into the scientific dimensions of dance, exploring its physiological, psychological, and neurological impacts. We examine how dance functions as a form of communication, its benefits on physical health, its role in emotional and cognitive development, and its cultural significance. Through an interdisciplinary lens, we uncover how dance integrates artistic creativity with scientific principles.

Maqolada mini futbolda sportchilarning maxsus chidamlilik tayyorgarligi bilan bog‘liq savollar o‘rganilgan..Mini futbolda chidamlilik namoyon bo‘lishi turli xil omillar bilan ta’minlanadi, ulardan biri energiya ta’minoti, ya’ni: -ishlaydigan mushaklarni energiya bilan ta’minlaydigan mexanizmlar. Energiya bilan ta’minlashning ikkita mexanizmi mavjud: aerob (kislorod ishtirokidagi kimyoviy reaksiyalar), anaerob (kislorodsiz sodir bo‘ladigan kimyoviy reaksiyalar). Aerob va anaerob qobiliyatlari insonning energiya imkoniyatlarini to‘liq tavsiflaydi.

Muallif maqolada guruhli akrobatikachilarning individual qiyinchiliklarni va o‘z-o‘zini nazorat qilish asosida dasturiy materialni o’zlashtirish jarayonini boshqarish yo’llari o’rganib chiqib, tavsiyalar bergan. Ayollar guruhi akrobatikachilarini jismoniy, texnik, psixologik xususiyatlaridan kelib chiqqan holda tadqiqot ishlarini tashkil etib, amaliy tavsiyalar bergan

Mazkur maqolada yengil atletikachilarning uzoq, o‘ta uzoq masofalarga yuguruvchilari uchun zaruriy bo‘lgan komponentlar o‘rganilgan. Biz tomonimizdan sportchilarni uzoq masofalarga yugurishini inobatga olgan holda funksional tayyorgarligini aniqlashga e’tibor qaratdik.

This article is about the physical education of students in gymnastics

Maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyalanuvchilariga gimnastikani o‘rgatish jarayonlarida hal etadigan alohida vazifalar har bir aniq holda harakat  tuzilishini, uning bajarish sharoitining hususiyatlarini va bolalarining ko‘nikma darajasini baholash asosida belgilangan. Bugungi kunda gimnastikani o‘rgatishda bolalarning ularning qobiyatiga ahamiyat berish kerak.

Milliy Kurash sport turini butun dunyoga taratish va yozgi Olimpiada dasturiga kiritish bo‘yicha bir qator ishlar amalga oshirilmoqda. Shu nuqtai nazardan yuqori malakali kurashchilarning tayyorgarlik tizimini optimallashtirish, sportchilarning morfofunksional ko‘rsatkichlarini inobatga olgan holda ularning texnik-taktik harakatlari samaradorligini oshirishning ilmiy asoslangan uslubiyatlarini ishlab chiqish muhim axamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada kurash sport turi bilan shug‘ullanuvchilarning jismoniy rivojlanish darajasini baholash bo‘yicha tadqiqot ishlari olib borilgan.

Bugungi kunda avtomobil yoʻllari muhandisligi boʻyicha maxsus fanlarni oʻqitishda koʻpgina zamonaviy pedagogik texnologiyalar qoʻllanib kelinmoqda. Ushbu maqolada “Aqliy hujm” pedagogik texnologiyasining afzalliklari uni qoʻllanish tartibi, qoʻllashda talab etiladigan qonun qoidalar va ushbu texnologiyadan samarali foydalanish yoʻriqnomasi keltirilgan. Shuningdek “Aqliy hujm” pedagogik texnologiyasini amalda bakalavr bosqichi talabalariga qoʻllash jarayoni tasvirlab berilgan.

Mazkur maqolada talaba yoshlarni sog‘lomlashtiruvchi gimnastika vositalari orqali jismoniy rivojlanishini yaxshilashga oid nazariy va amaliy ma’lumotlar bilan bir qatorda, talabalarning individual imkoniyatlarini yaxshilash ularni bosqichma-bosqich jismoniy rivojlanish va jismoniy tayyorgarligi ko‘rsatkichlari qanday darajada ekanligini aniqlash, jismoniy rivojlanishdan orqada qolayotgan talabalarni gimnastika sport turi bilan shug‘ullanish uchun samarali o‘quv mashg‘ulot jarayonini tashkil etishning asosiy bosqichlari bo‘yicha ilmiy va amaliy tajribalarga asoslangan tadqiqot ishlarini amalga oshirishga oid ilmiy izlanish yo‘llari ko‘rsatilagan.

Mazkur maqolada yosh basketbolchilarning harakat tezkorligini rivojlantirish usullari hamda vazifalarni hal etish, jumladan, bolalar-o‘smirlar sport maktablari boshlang‘ich tayyorgarlik bosqichi basketbolchilarida keskin harakatlarda muvozanatni rivojlantiruvchi, kutilmagan vaziyatlardagi murakkab reaksiyada harakat tezkorligini rivojlantiruvchi mashqlarni mashg‘ulotlaridan foydalanib harakat tezkorligini rivojlantirish muammolarni o‘rganish, harakat tezkorligini oshirishga qaratilgan mashg‘ulotlarda basketbolchilardagi antropometrik, morfofunksional shuningdek psixologik holatlariga bog‘liqligini aniqlashning asosiy bosqichlari bo‘yicha ilmiy va amaliy tajribalarga asoslangan tadqiqot ishlarini amalga oshirishga oid ilmiy izlanish yo‘llari ko‘rsatilagan.

O'zbek xalq musiqa ijodi ko'p asrlik tarixga ega bo'lib, uning shakllanishi va rivojlanishi davomida turli xil cholg'u asboblari o'ziga xos o'rin tutgan. Torli-mizrobli cholg'ular bu asboblar ichida alohida e'tiborga loyiq. Ushbu maqolada O'zbek xalq musiqa ijodida torli-mizrobli cholg'ularning o'rni, ularning tarixi, turli xilligi va ularning xalq musiqasidagi o'ziga xosligi haqida so'z yuritiladi.

Doston ijrochilik maktablarining oʻziga xos anʼanalari bor. Har bir dostonchilik maktablari o‘zining doston ijrochiligi xususiyatlari bilan boshqa dostonchilik maktablaridan farq qiladi. Ushbu maqolada doston ijrochilik maktablari, ijrochilik an’analari, ijrochilikda nag‘malarning o‘rni va ahamiyati, doston ijrochiligida sozning o‘ziga xos jihatlari ilmiy tahlil etilgan.

Ushbu maqolada III-VIII asrlarda Sug‘ning taraqqiy etishi haqida so‘z boradi.Ilk o‘rta asrlarda Buyuk ipak yo‘li yoqasida joylashgan Sug‘d har tomonlama rivojlandi.Ayniqsa xalqaro savdoda sug‘d savdogarlari vositachilikni o‘z qollariga oldilar,sug‘d puli xalqaro pul sifatida,sug‘d tili esa xalqaro til sifatida foydalanildi.Sug‘d savdogarlari va aristokratiya vakillari qo‘shni mamlakatlarda o‘z qarorgohlariga ega bo‘ldilar.Arablar bosqini natijasida rivojlangan sug‘d madaniyati asta sekin tarix sahnasidan o‘chib keta boshladi.

Maqolada o‘smirlik davrida ijtimoiy fobiyaning namoyon bo‘lishi va uning o‘smir shaxsiga ta’siri batafsil yoritib berilgan.

Ushbu maqolada bog’dorchilik va uzumchilikni rivojlantirishda klasterlarni tashkil etish va qishloq xo’jaligida pirovard mahsulotlarni ishlab chiqarishni tahlil qilish keltirilgan.

Relevance. Along with the increase in the number of new cases of the disease, there is a large percentage of relapses of echinococcosis, the frequency of which, according to different authors, varies widely from 3.3 to 54%, which is due to the existing terminological confusion.

Material and research methods. Between 2005 and 2019  53 patients with recurrent pulmonary echinococcosis were operated on in the surgical department of SamMI clinic number 1.

Research results. Immediate complications after surgery were observed in 6 (11.3%) patients. Postoperative mortality was noted in 1 (1.9%) case. The cause of death was acute cardiovascular failure.

Conclusion. Analysis of the morphological characteristics of echinococcal cysts of the lungs showed that recurrent echinococcosis most often occurred with echinococcus veterinorum (50.9%) echinococcus hominis (37.7%) and with echinococcus acephalocystis no relapses of the disease were observed, and if they did occur (6 – 11, 3%) we associate this with reinvasion of the parasite.

Ушбу мақолада жазо тайинлашда жазони енгиллаштирувчи ҳолатларнинг хусусиятлари ҳақида сўз боради.

Ushbu maqolada ma’naviy tarbiyaning Abdurauf Fitratning “Oila”  asaridagi pedagogik qarashlari mazmuni, ota-ananing haq-huquqlari, farzand tarbiyasi,er-xotin va farzandlarning o’zaro munosabati oilaning jamiyatdagi o’rni,  ma’naviy-axloqiy tarbiyaning insonlar komilligiga ta’siri xususida so’z yurutilgan.

Настоящая статья изучает институт ходатайств и жалоб через призму защиты прав и интересов участников уголовного процесса, раскрывает актуальность данного института, рассматривает определения понятий «Ходатайство» и «Жалоба», также изучает и выявляет некоторые недостатки в законодательстве и предоставляет пути решения данных вопросов.

Xalifalik hududini kengaytirish va islomni yoyish maqsadida olib borilgan fathlar natijasida juda ko‘p davlatlar islom bayrog‘i ostida birlashtirildi. Ko‘p asrlardan buyon boshqa din va eʼtiqodlarga amal qilib kelgan bu jamoalar islom dinini qabul qilishgan bo‘lsa-da, ularning ko‘p qismi ota-bobolaridan qolgan baʼzi xurofiy tushuncha va g‘oyalardan voz kecha olishmadi.

Markaziy Osiyodagi tasavvufiy-falsafiy taʼlimotlar shunchaki bir yo‘nalishning umumiy xususiyatini anglatuvchi ibora bo‘lib qolmay, bu taʼlimotlar olam va odam, tabiat va jamiyatdagi maʼlum bir masalalarni falsafa va tasavvuf doirasida tadqiqlar olib borishni, shuningdek, muammo tahlili va metodologiyasini qamrab oladi.

Ushbu maqola bola huquqlari, ya'ni inson huquqlari avvalambor O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida mustahkamlanganligini, Konstitutsiyamizning bosh yo'nalishi - insonni va uning hayotini ulug'lash ekanligini, inson va uning hayoti, eriknligi, sha'ni, qadrqimmati hamda boshqa daxlsiz huquqlari oliy qadriyat hisoblanishini yoritishga bag 'ishlanadi.