ARUZ VAZNIDAGI RUBOIY, TUYUQ VA G‘AZALLARNI IFODALI O‘QISH TEXNOLOGIYALARI

Abstract:

Ushbu maqolada aruz vaznidagi ruboiy, tuyuq va g‘azal janrlarini ifodali o‘qishning zamonaviy pedagogik texnologiyalari yoritiladi. Sharq mumtoz adabiyotining asosiy vazn tizimi bo‘lgan aruz o‘zining qat’iy bo‘g‘in uzun-qisqaligi, musiqa va ritm uyg‘unligi bilan o‘quvchi nutq madaniyatini shakllantirishda muhim vosita hisoblanadi. Maqolada aruz vaznida yozilgan matnlarni o‘qitishda fonetik tayyorgarlik, nafasni boshqarish, talaffuz aniqligi, ohangdorlik, ritmik urg‘u, pauza va tempni to‘g‘ri qo‘llash kabi metodik yondashuvlar tahlil qilinadi. Shuningdek, ruboiy va tuyuqning ixcham shakli, g‘azalning keng qamrovli tuzilishi o‘qish texnikasiga qanday ta’sir qilishi ilmiy asosda izohlanadi. Innovatsion yondashuvlar — audio-darslar, videomashg‘ulotlar, raqamli skaner-ritm tizimlari, mobil ilovalar va dramatizatsiya mashqlari orqali aruzni oson o‘zlashtirish imkoniyatlari ham ko‘rib chiqiladi. Tadqiqotda o‘qituvchi va o‘quvchining interaktiv hamkorligiga asoslangan ifodali o‘qish texnologiyalarining afzalliklari asoslab beriladi. Maqola aruz vazni bo‘yicha o‘qish madaniyatini rivojlantirish, mumtoz merosni chuqurroq anglash, badiiy tafakkurni kengaytirishga xizmat qiladi.