Естественные науки в современном мире: теоретические и практические исследования

Mazkur tezisda Tokdoshlar ( Vitaceace ) oilasining asosiy turlari, biologik xususiyatlari va iqtisodiy ahamiyati keltirilgan.

Mazkur tesizda suksessiya jarayoni, uning asosiy turlari va ahamiyati tahlil qilinadi. Birlamchi va ikkilamchi suksessiyaning tabiiy muhitga ta’siri va ekotizimlarni tiklashdagi roli yoritiladi.

Bugungi kunda ilm-fan, texnika, texnologiya va ishlab chiqarish sohalarining tez sur’atlarda jadallik bilan rivojlanib borayotganligi ta’lim muassasalarida ta’lim-tarbiya sifatini oshirishga asos bo’lgan talablarni qayta ko’rib chiqib, o’qitishning zamonaviy usul va vositalarini amaliyotga joriy etishni talab etmoqda.

Статья посвящена ботаническому описанию растений семейства Juniperus L., распространенных в горах Узбекистана, их представителям и экологическому значению. Род Juniperus — одна из древнейших и экологически важных групп растений. Эти растения в основном встречаются в горных и предгорных регионах, обладают высокой выносливостью и устойчивостью к засухе и холоду. В статье подробно анализируются свойства растений семейства можжевеловых, их биотопы и экологическая роль. Представители Juniperus, особенно Juniperus communis и Juniperus turkestanica, встречаются в Тянь-Шане, Фергане и Зарафшанских горах Узбекистана. Также в статье рассматривается использование растений можжевельника в народной медицине и строительной отрасли, их экономическое и экологическое значение, а также роль в сохранении природы Узбекистана. В статье подчеркивается необходимость повышения значения растений можжевельника в обеспечении экологической стабильности и рациональном использовании природных ресурсов.

Ushbu maqola inson organizmida nafas olish tizimi va uning a'zolarining tuzilishi haqida umumiy ma'lumotlar beradi. Maqolada, nafas olish tizimining asosiy komponentlari, ularning tuzilishi, funktsiyalari va organizm uchun ahamiyati keltirilgan. Nafas olish tizimi, birinchi navbatda, havoni tanaga kiritish va undan chiqarish, oksigenni qonni ta'minlash va karbonat angidridni chiqarib yuborish jarayonlarini amalga oshiradi. Maqolada nafas olish tizimi organlarining: burun, og'iz, tomoq, nafas yo'llari, bronxlar, o'pka va alveollarining tuzilishi va ularning organizmdagi roli batafsil yoritilgan. Nafas olish tizimining har bir a'zosi o'zining maxsus tuzilishiga ega bo'lib, birgalikda nafas olish jarayonini samarali tarzda ta'minlashga yordam beradi.

Ushbu maqolada respublikamiz miqyosida tuproq unumdorligi juda past bo’lgan yerlardan samarali foydalanish maqsadida aholi ehtiyoji mavjud bo‘lgan baliq turlari va baliqchilik xo‘jaligini tashkil qilish chora-tadbirlari bayon etilgan.

Takomillashmagan zamburug‘lar (Fungi Imperfecti) jinsiy ko‘payish bosqichi aniqlanmagan yoki hali o‘rganilmagan zamburug‘lar guruhiga kiradi. Ular asosan vegetativ yoki konidial sporalar yordamida ko‘payadi va biologik xilma-xilligi, ekologik roli hamda iqtisodiy ahamiyati jihatidan muhim organizmlar hisoblanadi. Ushbu maqolada takomillashmagan zamburug‘larning tasnifi, asosiy vakillari va ularning ahamiyati haqida ma’lumot beriladi.

Qoqio‘tdoshlar (Lamiaceae) oilasi gullaydigan ikki pallali o‘simliklarning eng yirik oilalaridan biri bo‘lib, 7000 dan ortiq turi va 230 dan ortiq jinsi mavjud. Ushbu o‘simliklar butun dunyoda keng tarqalgan bo‘lib, ko‘pchiligi dorivor xususiyatlarga ega. Lamiaceae vakillari tarkibida efir moylari, flavonoidlar, alkaloidlar va boshqa biologik faol moddalar mavjud bo‘lib, ular antiseptik, yallig‘lanishga qarshi, immunitetni mustahkamlovchi va tinchlantiruvchi ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu maqolada qoqio‘tdoshlarning dorivorlik xususiyatlari, kimyoviy tarkibi va tibbiyotda qo‘llanilishi ilmiy manbalarga asoslangan holda yoritiladi.

Ushbu tezisda o'simliklar klassifikatsiyasi yoki sintaksanomiya - muayyan hududdagi barcha o'simliklar jamoalarini bir biriga bo'ysinuvchi ierarxik klassifikatsion mezonlarga asosan taqsimlanish va tartibga solish jarayoni haqida ma'lumot berilgan. O'simliklar qoplamini klassifikatsiyalash (sintaksanomiya) geobotanikning asosiy bo'limlaridan biri xisoblanib, sintaksanomiya esa faqat o'simlik jamoalarini tartibga solish uchungina qo'llanadi. Bunday guruxlarga bo'lish orqali o'simliklar jamoasini o'rganishda bir qancha qulayliklarga egaligi haqida so'z yuritilgan.

Ushbu tezisda suvo’tlarning ekologiyasi va ularning tabiiy va insoniyat hayotidagi ahamiyati o‘rganiladi. Suvo‘tlar, suvli muhitlarda o‘sadigan o‘simliklar bo‘lib, ular ekologik tizimda o‘ziga xos ro‘l o‘ynaydi. Ular suvni tozalash, oziq moddalar aylanishini ta'minlash, va hayvonlar uchun yashash muhiti yaratish orqali ekosistemalarning barqarorligini saqlashda muhim ahamiyatga ega. Shuningdek, suvo‘tlar iqlim o‘zgarishlariga qarshi kurashishda, tuproq va suv muvozanatini boshqarishda ham o‘ta zarurdir. Suvo‘tlarning insoniyat hayotidagi iqtisodiy va ekologik ahamiyati, ularning tabiiy resurslarni to‘g‘ri boshqarish zaruriyatini ta'kidlaydi.

Ushbu maqolada bedanalar ozuqa ratsionini tabiiy ozuqaviy qo'shimchalar bilan boyitishning turli jihatlarini o'rganish maqsad qilingan. Zamonaviy parranda xo'jaligida tabiiy ozuqaviy qo'shimchalarning ahamiyati, ularning bedanalar salomatligi, mahsuldorligi va mahsulot sifatiga ta'siri adabiyotlar tahlili asosida ko'rib chiqilgan. Tadqiqot natijalariga ko'ra, fitobiotiklar, probiotiklar, prebiotiklar va organik mikroelementlarning qo'llanilishi antibiotiklarga tabiiy muqobil bo'lib, ularning qo'llanilishi bedanalarning umumiy fiziologik holatini yaxshilash, kasalliklarga chidamliligini oshirish va mahsulot sifatini yaxshilash imkoniyatini beradi.

Ushbu maqolada soya o'simligining qishloq xo'jaligidagi ahamiyati har tomonlama tahlil etilgan. Soyaning iqtisodiy, ekologik va oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashdagi o'rni, uning almashlab ekishdagi va tuproq unumdorligini oshirishdagi ahamiyati, shuningdek, O'zbekiston va dunyo miqyosida soya yetishtirish istiqbollari ko'rib chiqilgan. Adabiyotlar tahlili asosida soya ekinining qishloq xo'jaligida tutgan o'rni va uni kengaytirish imkoniyatlari to'g'risida xulosalar taqdim etilgan.

Markaziy Osiyo aholisi loviyani juda qadimdan oziq-ovqat uchun ishlatib kelgan. Loviya suyuq, ovqatlarga mastava, go’ja, ugra oshlarga ishlatiladi. Loviya solinib butqa va shirin kulchalar tayyorlanadi. Loviya donidan un tayyorlab javdar yoki bugdoy uniga qo’shib non tayyorlash mumkin. Toza pishib yetilmagan dukkaklardan konserva sanoati foydalanadi. Loviya juda kaloriyali oziq-ovqat maxsuloti xisoblanadi, 1 kg loviya urug’ida 3300 kaloriya bor. Loviyadan faqatgina oziq-ovqat sanoatida emas, balki yem-xashak sanoatida xam foydalanish mumkin. Ko’p miqdorda pichan ko’k poya beradi. Loviyaning ko’k poyasi tarkibida oqsil miqdori ko’p. Loviyadan ko’kat o’git sifatida foydalanilganda tuproq unumdorligi ortadi, ayniqsa fizik xossalari o’zgaradi, og’ir tuproqlar yengil tuproqlarga aylansa, qumoq tuproqlar zichlashadi. Loviya o’simligining o’suv davri qisqa bo’lgani bilan serxosil o’simlik hisoblanadi.

В здравоохранении Узбекистана особое внимание уделяется системы первичной медико-санитарной помощи. В последние годы все больший акцент делается на дифференцированном подходе к различным группам пациентов.

В данной статье стоматологические заболевания, вызванные воздействием энергетических напитков, занимают особое место в связи с их распространенностью, сложностью диагностики и лечения. В научных источниках исследования, проведенные за последние двадцать лет, свидетельствуют о том, что до 32% заболеваний полости рта наблюдаются в результате употребления энергетических напитков, а до 47,5% этих заболеваний сопровождаются различными синдромами.

Юқори кимёвий таркибли ер ости сувларнинг организм ички аъзоларига таъсири натижасида шаклланган морфологик ўзгаришлар ҳам ўрганилган бўлиб, биофаол қўшимчалар таъсири бўйича экспериментал тадқиқотлар натижалари чоп этилган. Аммо, юқори кимёвий таркибли ер ости сувлар таъсирида ичакда юзага келадиган морфологик ўзгаришлар, уларга биофаол қўшимчалар билан янгича даво-профилактик таъсир даражаси ўрганилмаган, морфологик ўзгаришлар даражасига биофаол қўшимчаларнинг таъсир даражаси кўрсатиб берилмаган.

Ушбу тадқиқот Тошкент шаҳрининг Миробод ва Шайхонтоҳур туманларида яшовчи 15–17 ёшли 4019 нафар мактаб ўқувчиси иштирокида ўтказилди. Тадқиқотда ўсмирлар жисмоний фаоллик даражаси ва қомат ҳолати ўртасидаги боғлиқлик, ортопедик муаммоларнинг тарқалиши, уларнинг эҳтимолий сабаблари ва асосий омиллари таҳлил қилинди. Натижаларга кўра, жисмоний фаоллик даражаси паст бўлган ўсмирларда қомат бузилишлари сезиларли даражада юқори эканлиги аниқланди. Корреляция таҳлили компьютер ва смартфондан ортиқча фойдаланиш, камҳаракатли ҳаёт тарзи, нотўғри пойабзал кийиш ва стресс каби омилларнинг қомат бузилишларига таъсирини кўрсатди.

After gaining independence, the Republic of Uzbekistan, along with reforming all sectors, paid great attention to the development of the pharmaceutical industry. Today, the pharmaceutical industry is one of the fastest growing sectors in our country. It is aimed at finding new bioactive substances, creating medicines from them, and applying them in medical practice to meet the needs of our country's population in medicines.

Ушбу илмий ишда мактаб ўқувчиларида кўриш бузилишларининг тарқалишини аниқлаш ва уларни олдини олиш бўйича амалий таклифлар муҳокама қилинади. Тадқиқот Тошкент шаҳрининг Миробод ва Шайхонтоҳур туманларида ўтказилиб, 4019 нафар бола текширувдан ўтказилди. Натижалар кўриш бузилишлари (миопия, гиперметропия, астигматизм) кенг тарқалганини ва бу ҳолатларнинг асосий сабаблари экран олдида узоқ вақт ўтказиш, ёруғлик шароитларининг етарсизлиги ва нотўғри овқатланиш эканлигини кўрсатади. Мақолада кўриш саломатлигини сақлаш учун таклифлар ҳам келтирилган.

Ushbu maqolada innovatsion dori vositalari, kosmetika va biologik faol qo‘shimchalarning ishlab chiqarish jarayoni, ularning sifati va samaradorligini ta’minlash usullari hamda ularning kelajakdagi istiqbollari ko‘rib chiqiladi.

Alzheimer’s disease (AD) is an age-related neurodegenerative condition clinically defined by progressive memory loss and cognitive impairment. It currently affects over 47 million people worldwide, a figure projected to exceed 131 million by 2050. AD is the leading cause of dementia, accounting for approximately 60–80% of all diagnosed cases. Sporadic Alzheimer’s disease, the most common form, occurs in 10–50% of individuals over the age of 65. Its development is influenced by a wide range of factors, including aging, lifestyle choices (such as diet, exercise, education, and cognitive activity), immune system decline, chronic inflammation, infections (both chronic and latent), vascular dysfunction, and sleep disturbances. Recent findings also suggest a possible link between gut microbiota, ischemic events, and AD pathogenesis.

Ushbu maqolada gospital pedagogikaning mazmuni, asosiy vazifalari, prinsiplari va uning dolzarbligi tahlil qilingan. Shuningdek, xorijiy davlatlar tajribasi va O‘zbekistonda bu sohani rivojlantirish istiqbollari ko‘rib chiqilgan. Muallif gospital pedagogikaning bolalar rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatishi, sog‘ligi bilan bog‘liq muammolarga duch kelgan o‘quvchilar uchun ta’lim olishda teng imkoniyatlar yaratish zarurligini asoslab bergan.

Данное исследование было проведено с целью отразить клинический профиль пациентов, поступивших в отделение неотложной помощи (ОНП) с осложнениями острого коронарного синдрома.

Ushbu maqolada Katta zubturum ( Plantago  major L.) haqida umumiy ma’lumot, geografik tarqalishi, mahsulot tashqi ko’rinishi, kimyoviy tarkibi, qo’llaniladigan qismi hamda dorivor preparatlari haqida ma’lumot berilgan.

Ушбу мақолада ошқозон ўсмасининг пайдо бўлиш сабаблари, хавф омиллари ва унинг клиник белгилари ёритилган. Гастрит, дуоденит каби хасталиклар фонунда хужайралар ўсишининг назоратдан чиқиши натижасида ўсма юзага келиши таърифланган. Қурилиш муҳити, зарарли одатлар ва овқатланиш тарзи ўсма ривожланишидаги ўрни таҳлил қилинган. Касалликнинг эрта аниқланиши ва олдини олиш бўйича тавсиялар берилган.

Ushbu tezisda laktaza fermentining faoliyatida oqsil tabiatli o'sish omillarining  tutgan o'rni tahlil qilinadi. Laktaza fermenti, asosan, laktozani glukozaga va galaktozaga ajratish jarayonini katalizlaydi  va uning faoliyati organizmning ovqat hazm qilish tizimi uchun  juda muhimdir. Laktaza fermentining faoliyatiga o'sish omillari ta'sir qiladi, bu omillar fermentning sintezini va faolligini oshirishda ishtirok etadi. O'sish omillari, masalan, insulinga o'xshash o'sish omillari (IGF), laktaza fermentining ishlab chiqarilishini rag'batlantiradi va uning faolligini oshirishga xizmat qiladi. Ushbu omillar laktaza fermentining samarali ishlashini ta'minlash orqali laktozaning to'g'ri parchalanishiga va organizm tomonidan so’rilishiga  yordam beradi. Tezisda laktaza fermentining biologik ahamiyati va uning faoliyatiga ta'sir etuvchi omillar o'rganilgan bo'lib, bu ilmiy izlanishlar laktaza faoliyatining boshqarilishidagi o'sish omillarining o'rnini ko'rsatadi.

Ushbu maqolada axborot va kommunikatsiya texnologiyalarining yo'nalishlaridan biri bo'lgan geografik axborot tizimlari ma'lumotlar bazasini yaratish bo'yicha bir qator fikrlar taqdim etilgan. Shuningdek, ushbu zamonaviy tizimlar uchun axborot qo'llab-quvvatlash manbalari va e'tibor qaratilishi lozim bo'lgan jihatlar haqida umumiy ma'lumot berilgan.

An analysis of the dynamics of allergic diseases in the Bukhara region over the past five years was conducted. The age was taken into account, according to which the studies were conducted and the corresponding conclusions were made. Depending on the allergic disease, factors were established that could contribute to its spread depending on a particular category of the population.