«Zamonaviy dunyoda tabiiy fanlar: Nazariy va amaliy izlanishlar» is a national online conference with open access, where review abstracts related to various fields are published. The main goal is to offer an intellectual platform for national scientists, and it aims to promote interdisciplinary research. All manuscripts should be prepared in Uzbek, English or Russian.

Published: 2025-10-23

COMPARATIVE ANALYSIS OF OBSTETRIC AND PERINATAL OUTCOMES IN ADOLESCENT PREGNANCIES VERSUS WOMEN OF REPRODUCTIVE AGE

Adolescent pregnancy remains a significant medical and social challenge globally, associated with substantially higher risks of adverse maternal and perinatal outcomes compared to pregnancies in women of optimal reproductive age [1,3]. The increased vulnerability of adolescent mothers stems from a combination of biological factors, including physiological immaturity of the reproductive system, ongoing somatic growth that competes with the nutritional demands of pregnancy, and endocrine adaptations that may predispose to complications such as preeclampsia and preterm labor [3,4].

Negmadjanov B.B., Mukhammedova F.F.

4-5

2025-10-22

РАСПРОСТРАНЁННОСТЬ ВОСПАЛИТЕЛЬНЫХ ЗАБОЛЕВАНИЙ ОРГАНОВ МАЛОГО ТАЗА У ЖЕНЩИН РЕПРОДУКТИВНОГО ВОЗРАСТА

Воспалительные заболевания органов малого таза (ВЗОМТ) — одна из наиболее распространённых причин репродуктивных нарушений у женщин. Цель исследования — оценить современную распространённость ВЗОМТ в мире и проанализировать региональные особенности, включая страны Средней Азии и Республику Узбекистан. Использованы данные международных эпидемиологических обзоров (IHME, BMC Public Health, CDC) и публикации узбекских авторов за последние 5 лет. Установлено, что глобальная возраст-стандартизированная распространённость ВЗОМТ составляет около 53 случаев на 100 000 женщин репродуктивного возраста, при общем снижении темпов (EAPC ≈ –0,5), но росте абсолютного числа случаев на 36 %. В регионе Средней Азии показатель несколько выше (≈ 57 на 100 000). По данным локальных исследований в Узбекистане, за последние 5 лет отмечается рост заболеваемости ВЗОМТ приблизительно на 30 %.

Нозима Амонова , Зебо Аскарова

6-10

2025-10-23

SAYG‘OQLAR INSON VA TABIAT TASARRUFIDA

Qoraqalpog‘iston Respublikasining hududi hayvonot va o‘simlik dunyosiga boy. Eng qadimgi zamonlardan boshlab qo‘shni davlatlar olimlarining diqqat markazida bo‘lib qiziqishini uyg‘otgan o‘lka. Uning Ustyurt tekisligi va Qizilqum cho‘li O‘rta Osiyo va Yevropa davlatlari bilan iqtisodiy savdo qatnashi uchun eng qisqa va qulay yo‘l bo‘lib xizmat qilgan. Ko‘plab ekspeditsiyalar, uning tarkibida qatnashgan zoolog olimlar o‘lkamizning tabiati va hayvonot dunyosi haqida ilmiy ma’lumotlar yozib qoldirgan.

Durdona Yuldasheva

11-12

2025-10-24

BOLALARDA GELMINTOZ KASALLIGINING ETIOLOGIYASI, PATOGENEZI VA KLINIK BELGILARI

Ushbu maqolada bolalarda uchraydigan gelmintoz kasalliklarining etiologiyasi, patogenezi va klinik belgilariga oid ilmiy tahlillar keltirilgan. Gelmintozlarning paydo bo’lish sabablari, paraztlarning organizmga ko’rsatadigan toksik, mexanik va immunologik ta’siri, shuningdek, ularning bola organizmida yuzaga keltiradigan klinik o’zgarishlari tibbiy nuqtai nazardan yoritilgan. Maqolada gelmintozlarni erta aniqlash, laborator diagnostika, davolash va profilaktika choralari bo’yicha amaliy tavsiyalar ham bayon etilgan.

Gulshodaxon Xakimjonova , Xalimaxon Akromjonova

13-14

2025-10-24

СОВРЕМЕННЫЕ ПРИНЦИПЫ КЛАССИФИКАЦИИ И ХИРУРГИЧЕСКОГО ЛЕЧЕНИЯ АПИКАЛЬНОГО ПРОЛАПСА ГЕНИТАЛИЙ

Апикальный пролапс гениталий является одной из наиболее сложных форм опущения тазовых органов, требующей точной диагностики и рационального выбора хирургической тактики. Цель обзора — систематизировать существующие классификационные системы (POP-Q, Baden–Walker, DeLancey) и современные подходы к хирургической коррекции апикального пролапса, включая лапароскопические и влагалищные методики, с учётом международных рекомендаций (ACOG, AUGS, FIGO). В статье представлены современные принципы оценки степени пролапса, сравнительная характеристика основных хирургических методик, а также тенденции развития реконструктивной хирургии тазового дна.

Дилдора Худоярова , Севара Мухаммадиева

15-18

2025-10-24

O‘ZBEKISTON BRONZA DAVRIDA: IJTIMOIY-IQTISODIY TARAQQIYOT VA MADANIY RIVOJLANISH

Mazkur maqolada O‘zbekiston hududida bronza davri (miloddan avvalgi III–II ming yilliklar) davrida yuz bergan ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy jarayonlar ilmiy manbalar asosida tahlil qilinadi. Jarkutan, Sopollitepa, Mollali-tepa kabi arxeologik yodgorliklar asosida bu davr aholisi faoliyatining asosiy yo‘nalishlari, diniy e’tiqodlari, xo‘jalik yuritish shakllari yoritiladi. Tadqiqot natijalari bronza davrida O‘zbekiston hududi murakkab va rivojlangan jamiyat shakllanishi bosqichida bo‘lganini ko‘rsatadi.

Xushroy To‘raboyeva, Buxajal Yunusova

19-21

2025-10-24

ВЛИЯНИЕ ОРГАНИЧЕСКИХ ВЕЩЕСТВ НА ЗДОРОВЬЕ ЧЕЛОВЕКА

В статье рассматриваются основные источники и типы органических загрязнителей, их распространённость в различных регионах мира, включая Узбекистан. Ферганская область, являясь важным аграрным и промышленным регионом Узбекистана, по ряду исследований демонстрирует факторы техногенного воздействия на воздух, почвы и подземные воды, что делает актуальным изучение влияния органических веществ на здоровье местного населения.

Рахматилло Хакимов

22-24

2025-10-24

ТУРЛИ CУҒОРИШ РЕЖИМЛАРИ ВА МИНЕРАЛ ОЗИҚЛАНИШ МЕЪЁРЛАРИНИ ТАРВУЗ НАВ ВА ДУРАГАЙЛАРИНИНГ АСОСИЙ ПОЯ УЗУНЛИГИГА ТАЪСИРИ

Ушбу тадқиқот турли суғориш режимлари ва минерал озиқланиш меъёрларининг тарвуз (Citrullus lanatus) нав ва дурагайларининг асосий поя узунлигига кўрсатадиган таъсирини ўрганишга қаратилди. Илмий ишда “Ширин”, “Шарқ неъмати” навлари ҳамда “Долби F1” ва “Кримстар F1” дурагайлари қўлланилди. Тажрибалар 2022–2024 йилларда икки омилли тасодифий блокли услубда, суғориш режими (A омил) ва минерал озиқлантириш меъёри (Б омил) таъсирида олиб борилди. Олинган натижаларга кўра, суғориш меъёри ошган сари поя узунлиги статистик аҳамиятли равишда ўсгани кузатилди. Энг юқори кўрсаткичлар 70–80–75 % ЧДНС суғориш режими ва N140P120K60 кг/га минерал озиқлантириш меъёрида қайд этилди. Дурагайларда поя ривожланишининг юқори салоҳияти намоён бўлиб, “Кримстар F1” барча шароитларда устунлик кўрсатди. Натижалар интенсив тарвуз етиштириш технологияларини оптималлаштиришда амалий аҳамиятга эга.

Қурбоналижон Зокиров

25-28

2025-10-27

ТУРЛИ CУҒОРИШ РЕЖИМЛАРИ ВА МИНЕРАЛ ОЗИҚЛАНИШ МЕЪЁРЛАРИНИ ТАРВУЗ НАВ ВА ДУРАГАЙЛАРИНИНГ ИЛДИЗ ВАЗНИГА ТАЪСИРИ

Мазкур тадқиқот турли суғориш режимлари ва минерал озиқланиш меъёрларининг тарвуз (Citrullus lanatus) нав ва дурагайларининг илдиз вазни ривожланишига таъсирини ўрганишга қаратилди. Тажрибалар 2022–2024 йилларда “Ширин”, “Шарқ неъмати” навлари ҳамда “Долби F1” ва “Кримстар F1” дурагайларида олиб борилди. Суғоришнинг тўрт даражаси (60–70–65 %, 65–75–70 %, 70–80–75 % ва 75–85–80 % ЧДНС) ва минерал озиқлантиришнинг тўрт меъёри (ўғитсиз, N100P80K40, N120P100K50, N140P120K60 кг/га) қўлланилди. Натижаларга кўра, сув таъминоти ошган сари илдиз массаси статистик аҳамиятли даражада ортгани кузатилди. Энг юқори илдиз ривожланиши 70–80–75 % ЧДНС + N140P120K60 комбинациясида қайд этилди. Дурагайлар, айниқса “Кримстар F1”, илдиз вазни бўйича маҳаллий навларга нисбатан юқори биологик салоҳиятга эга эканини кўрсатди. Ўрганилган агротехник тадбирлар интенсив тарвуз етиштириш технологияларини оптималлаштиришда амалий аҳамиятга эга.

Қурбоналижон Зокиров

29-32

2025-10-27

MIOKARD INFARKTIDAN KEYIN OPTIMALLASHTIRILGAN KARDIOREABILITATSIYANING KLINIK, IJTIMOIY VA IQTISODIY SAMARADORLIGINI KOMPLEKS BAHOLASH

Tadqiqotning maqsadi jismoniy va ruhiy-hissiy omillarni hisobga olgan holda miokard infarktidan keyingi optimallashtirilgan kardioreabilitatsiya dasturining samaradorligini baholashdan iborat. Tadqiqotga o‘tkir miokard infarktini boshdan kechirgan 138 nafar bemor (o‘rtacha yoshi 58,2±8,6) kiritilgan. Asosiy guruh (n=72) me’yorlashtirilgan jismoniy mashqlar, ruhiy-hissiy qo‘llab-quvvatlash va o‘z-o‘zini nazorat qilishni o‘rgatishni o‘z ichiga olgan keng qamrovli dasturdan o‘tgan, nazorat guruhi (n=66) esa standart reabilitatsiyani olgan.

Zarina Nasirova , Nigina Ismati

33-35

2025-10-30

THE ROLE OF AUTONOMIC NERVOUS REGULATION IN THE PATHOGENESIS AND COURSE OF GLAUCOMA

Glaucoma is a chronic progressive disease of the optic nerve, in the pathogenesis of which, in addition to elevated intraocular pressure, disturbances of autonomic nervous regulation play a significant role. An imbalance between the sympathetic and parasympathetic divisions of the autonomic nervous system (ANS) leads to vascular tone disorders, impaired microcirculation, and dysregulation of ocular blood flow autoregulation. These changes directly affect the trophic support of the optic nerve, reduce the resistance of its fibers to ischemic damage, and determine the rate of progression of glaucomatous optic neuropathy.

Ibragimova Sarvinoz

36-38

2025-10-31

TA’LIM JARAYONIDA O’QITUVCHILARNI ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA MUAMMO VA YECHIMLAR

Mazkur maqolada o'qituvchilarni axborot texnologiyalaridan foydalanishga o’rgatish va samaradorligini oshirish yo'llari ko'rib chiqildi. O’rganilayotgan mavzu bo’yicha normativ-huquqiy baza, ilmiy-metodik adabiyotlar tahlili asosida alohida fanlarni o’rganishda axborot texnologiyalarini joriy etishning o’ziga xos xususiyatlari aniqlandi.

Akbar Kodirov , Mashxura Sa’dullayeva

39-42

2025-10-31

INGLIZ TILI AMALIY MASHG’ULOTLARIDA TALABALAR TIBBIY TEXNIK KO’NIKMA VA MALAKALARINING RIVOJLANTIRISH METODIK MUAMMO SIFATIDA

Mazkur maqolada ingliz tili amaliy mashg’ulotlarida tibbiyot sohasiga oid terminlarni o’rgatishning metodik jihatlari va o’ziga xos xususiyatlari tahlil qilingan. Tibbiyot terminologiyasining murakkabligi va uning o’quv jarayoniga integratsiyasi talabalarning til kompetensiyasini rivojlantirish uchun alohida yondashuvlarni talab qiladi.

Mahliyo Axadova

43-45

2025-10-31

HISTOLOGICAL EVALUATION OF SALIVARY GLAND ALTERATIONS IN AUTOIMMUNE DISEASES.

Histological assessment of salivary gland alterations in autoimmune disorders highlights the profound structural and cellular changes occurring within glandular tissues, particularly in Sjögren’s syndrome (SS). This chronic autoimmune disease primarily targets the exocrine glands, resulting in lymphocytic infiltration, progressive inflammation, and functional impairment, which clinically manifest as xerostomia (dry mouth) and xerophthalmia (dry eyes).

Soatova Feruza Bahodirovna

46-49

2025-10-31

ARIDLILIK TUSHUNCHASI: TAHLIL VA MAZMUN – MOHIYAT

Maqolada aridlilik, arid mintaqa, arid hudud, arid iqlim, arid landshaft, quruqlikning aridlashishi kabi tushunchalar va ularning darajalariga oid ma’lumotlar atroflicha tahlil qilingan. Shuningdek, unda dunyo bo’yicha va O’zbekistondagi arid hududlar chegaralari belgilangan.

Habiba Normurodova

50-54

2025-10-31

KALIY MA’DANLARINI BOYITISH USULLARINI TAKOMILLASHTIRISH

O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligi sohasida kaliyli o‘g‘itlarga bo‘lgan ehtiyoj ortib bormoqda. Shu bois Dehqonobod kaliy o‘g‘itlari zavodi ishga tushirilishi mamlakat uchun strategik ahamiyat kasb etadi. Biroq ishlab chiqarish jarayonlarida sifatli va energiya tejamkor texnologiyalarni joriy etish dolzarb masala bo‘lib qolmoqda. Shuning uchun kaliy ma’danlarini boyitish usullarini takomillashtirish bugungi kunning muhim ilmiy-texnologik yo‘nalishlaridan biridir.

Ja’far Baxronov

55

2025-10-31

NAVOIY VILOYATI HUDUDIDA AHOLINING YUQUMLI-PARAZITAR KASALLIKLARLARGA CHALINISH HOLATI TAHLILI

Ushbu tezisda Navoiy viloyati aholisining yuqumli parazitar kasalliklarga chalinishining hududiy tarkibi bilan birga uning tumanlar tarkibida aholining kasallanish darajalari tahlil qilingan

Negina Parmonova

56-60

2025-10-31

ALMASHINUV DAVRIDAGI TISHLOV DAVRIDA BOLALARDA KARIES VA UNING ASORATLARINING OLDINI OLISH CHORALARINI TAKOMILLASHTIRISH

Ushbu tezisda bolalarda kariyes va uning asoratlarining oldini olishda profilaktik chora-tadbirlarning ahamiyati yoritilgan. Almashinuv tishlov davrida tish emalining minerallanish darajasi past bo‘lgani sababli, gigiyenik, ovqatlanish va tibbiy profilaktik choralar muhim o‘rin tutadi. Tadqiqot natijalari kompleks yondashuv kariyes tarqalishini kamaytirishga yordam berishini ko‘rsatadi. 

Dilnora Tursunova

61-62

2025-10-31

VIRUSLI GEPATIT C TURI BILAN KASALLANGAN TUG‘ISH YOSHIDAGI AYOLLARDA BIOKIMYOVIY MARKERLARNING DIAGNOSTIK AHAMIYATI

Virusli gepatit C (HCV) — RNA tutuvchi virus bo‘lib, asosan jigar hujayralarini zararlaydi va surunkali gepatit, jigar fibrozlari hamda siroz holatlariga olib keladi. HCV bilan zararlanish ko‘p hollarda yashirin kechadi, bu esa kasallikni erta bosqichda aniqlashni qiyinlashtiradi. Shu sababli biokimyoviy markerlarni o‘rganish va ularni diagnostik jarayonda qo‘llash muhim ahamiyat kasb etadi.

Fazilat Karimova

63-66

2025-10-31

ФАКТОРЫ РОСТА ТРОМБОЦИТОВ КАК СТИМУЛЯТОРЫ РЕГЕНЕРАЦИИ ТКАНЕЙ ПРИ ТЕРАПИИ МУЖСКОГО БЕСПЛОДИЯ: КЛИНИЧЕСКИЙ И ТРАНСФУЗИОЛОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ

В статье представлены клинические и трансфузиологические аспекты применения тромбоцитарно обогащённой плазмы (ТОП) у пациентов с необструктивной азооспермией. Исследование направлено на оценку влияния локального введения ТОП на морфологию и функциональные показатели сперматогенеза, а также на иммунологический и гемореологический статус пациентов. Результаты показывают положительную динамику у значительной части пациентов, что позволяет рассматривать ТОП как перспективный адъювантный метод при лечении мужского бесплодия.

Бахромжон Алимов

67-68

2025-10-31

REVMATIK ENDOKARDITNING SABABLARI, KLINIK KECHISHI, DAVOLASH USULLARI

Revmatik endokardit yurakning ichki qoplamasi bo‘lgan endokardning surunkali yallig‘lanish kasalligi bo‘lib, ko‘pincha streptokokk infektsiyalari natijasida rivojlanadi. Kasallik yurak qopqoqlarining funksiyasini buzishi, yurak yetishmovchiligi va boshqa jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin. Ushbu maqolada revmatik endokarditning etiologiyasi, patogenez jarayonlari, klinik belgilar, diagnostika usullari va zamonaviy davolash strategiyalari batafsil tahlil qilinadi. Shuningdek, kasallikning oldini olish va bemorlarni monitoring qilish bo‘yicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, erta tashxis va individual yondashuv kasallik oqibatlarini sezilarli darajada kamaytirishi mumkin.

Nafisa Hoshimova, Axmadjon Axmadjonov

69-71

2025-10-31