Young scientists

Ot áyyemgi obshinalıq dáwirlerden beri adamlardıń dıqqat orayında bolǵan. Dáslep ot payda bolǵanda onnan adamlar qorıqqan. Soń ottı ózlerine dos bilip, ottan ózlerin qorǵaw ushın paydalanǵan. Búgingi kúnde de ot muqaddes, ullı nárse esaplanadı.

“Vitis vinifera L” o’simligi bilan qisqacha tanishish. Ularning tarkibida uchraydigan kimyoviy moddalar haqida tushuncha berish.

В современных условиях энергетической нестабильности и роста цен на углеводородное топливо повышение энергоэффективности в птицеводческих и животноводческих хозяйствах становится одной из приоритетных задач национальных экономик. Животноводческие и птицеводческие комплексы потребляют значительное количество электроэнергии и тепла для обогрева, вентиляции и освещения. Использование возобновляемых источников энергии (ВИЭ) позволяет не только снизить себестоимость продукции, но и сократить выбросы парниковых газов, создавая предпосылки для экологически чистого и устойчивого производства [1].

In the rapidly evolving landscape of education, integrating digital technologies has become essential to enhance learning outcomes and prepare students for the demands of the 21st century. Writing proficiency, a fundamental skill in secondary education, benefits significantly from innovative tools that foster collaboration, immediate feedback, and active student engagement. Google Docs, a cloud-based collaborative platform, offers such opportunities by enabling real-time editing, peer interaction, and access to resources beyond the traditional classroom. This thesis investigates the impact of integrating Google Docs on improving writing skills among secondary school students, drawing on international research and focusing specifically on its introduction and implementation in Uzbekistan.

Ushbu maqolada homiladorlik davrida uchraydigon varikoz kasalligi,uning patogenezi,klinik belgilari hamda tug’ruqdan keyingi davrda yuzaga keladigan asoratlar tibbiy jihatdan yoritilgan. Tadqiqotda kasallikning etiologiyasi, homiladorlik fiziologiyasining venoz tizimga ta’siri, profilaktika va davolash choralari tahlil qilinadi.

Imom Buxoriy, hadis ilmining ulkan ustozlaridan biri sifatida, Islom ilm-fanida yirik iz qoldirgan. Uning "Sahih al-Buxoriy" asari, hadislarni to‘g‘ri va ishonchli tarzda yig‘ish va tasniflashda eng yuqori ilmiy metodologiyani o‘rnatgan. Bu to‘plam, hadis ilmining asosiy manbalaridan biri sifatida, bugungi kunda ham keng qo‘llaniladi va qadrlanadi. Imom Buxoriyning ilmiy faoliyati va metodologiyasi faqat hadis ilmiga emas, balki boshqa ilmiy sohalarga ham katta ta'sir ko‘rsatdi. Uning ishlari, nafaqat ilmiy tadqiqotlar, balki ma'naviy va axloqiy qadriyatlarni shakllantirishda ham muhim rol o‘ynadi. Maqolada, Imom Buxoriy merosining ilm-fan, diniy tafakkur va axloqiy qadriyatlar sohalaridagi bugungi o‘rni, uning ilmiy uslubining zamonaviy dunyoda qanday ahamiyatga ega ekani yoritilgan. Buxoriy ilmiy metodlari va asarlari nafaqat Islom jamiyatida, balki butun dunyoda ilm-fan rivojlanishida muhim o‘rin tutadi.

Ushbu maqola xalqaro huquq doirasida barcha insonlarning millatidan, tana rangidan, ijtimoiy kelib chiqishidan qat’iy nazar ularning diniy-huquqiy maqomini, ularning bu boradagi huquq va erkinliklarini himoya qilish mexanizmlarini tahlil qiladi.  Maqolada, shuningdek, O’zbekistonning bu boradagi faoliyati, milliy qonunchilikdagi diniy bag’rikenglik va Yangi O’zbekistondagi diniy bag’rikenglikning dunyo mamlakatlariga namuna sifatida ko`rsatish haqida so`z yuritiladi.

Ushbu maqola bo‘lajak o‘qituvchilarning T-PACK kompetentligini SMART texnologiyalar asosida takomillashtirish metodikasi haqida. Metodika ATS, VR va AI-refleksiya vositalarini pedagogik dizaynga integratsiya qilish orqali raqamli transformatsiya talablariga javob beradi. Amaliy sinovlar metodikaning adaptivlik va integrativ malakalarni rivojlantirishdagi yuqori samaradorligi haqida.

In multilingual societies, bilingualism represents not only a linguistic phenomenon but also a sociocultural and cognitive process. The distinction between additive and subtractive bilingualism, introduced by Lambert (1974), plays a crucial role in understanding the outcomes of second language acquisition. In the Uzbek context, English has gained significant importance as a global language, yet its relationship with the Uzbek mother tongue varies depending on educational and social factors.

В статье рассматриваются особенности микрофлоры воды, воздуха и почвы. Рассматриваются разнообразие микроорганизмов, их экологическая роль, влияние на здоровье человека и значение в биогеохимических циклах. Особое внимание уделено санитарно-микробиологическим аспектам, оценке качества среды и методам контроля. Приводятся примеры использования микрофлоры в биотехнологиях, а также анализируются факторы, влияющие на распространение патогенных микроорганизмов.

В статье рассматривается понятие наркоза как важнейшего достижения медицины, обеспечивающего безболезненность и безопасность хирургических вмешательств. Приводится классификация видов наркоза, особенности их проведения, механизм действия и влияние на организм человека. Проанализированы положительные и отрицательные стороны различных методов анестезии, а также современные тенденции развития наркозных технологий.

Mazkur maqolada zamonaviy o‘zbek adabiyotining yirik namoyandalaridan biri Luqmon Bo‘rixon ijodida qahramonlar psixologizmining badiiy talqini tahlil qilingan. Muallif asarlarida inson qalbining ichki kechinmalari, ruhiy iztiroblari, orzu-intilishlari va ma’naviy izlanishlari chuqur tahlil etilishi o‘rganiladi. Yozuvchining “Imomi Motrudiy”, “Jaziramadagi odamlar” va “Qo‘noq” asarlaridagi obrazlar misolida ruhiy tahlilning badiiy ifoda vositalari, til va uslub xususiyatlari ko‘rsatib o‘tilgan. Tadqiqot natijasida Luqmon Bo‘rixon ijodida psixologik tahlil insonni o‘zligini anglashga undovchi badiiy vosita sifatida namoyon bo‘lishi aniqlangan.

Ўзбекистон Республикаси мустақилликдан сўнг халқаро муносабатларнинг тўла ҳуқуқли субъектига айланиши дунё ҳамжамиятидаги барча миллатлар ва халқлар билан тенг даражада ҳамкорлик ҳуқуқини вужудга келтирди. Ўзбекистон 1992 йилнинг 2 мартида халқаро ҳуқуқнинг тўла ҳуқуқли субъекти сифатида Бирлашган Миллатлар Ташкилоти аъзолигига қабул қилинган. Республикамизни жаҳоннинг деярли барча малакатлари тан олган, 165 та мамлакат билан дипломатик муносабатлар ўрнатилган. Бугунги кунда мазкур давлатлар билан сиёсий, иқтисодий, илмий, техникавий ва бошқа соҳаларда алоқалар ривожланмоқда. Бундай ижобий тенденция республикамизга чет эл фуқароларининг мунтазам келиб туришларига туртки бўлди. Ҳозирда мамлакатимизда турли бўғинларда бир қанча хорижий мамлакатлар ваколатхоналарининг, чет эл кампанияларининг фаолият юритаётганлиги чет эл фуқароларининг кўламини сезиларли даражада оширмоқда.

Гипертензивные расстройства у беременных занимают ведущее место среди наиболее распространенных и важных заболеваний и синдромов сосудистой системы. Значимость этой проблемы определяется тем, что беременность у женщин с гипертензивными состояниями часто сопровождается тяжелыми нарушениями здоровья и даже смертью матери (в некоторых странах до 40%), высоким уровнем детской и перинатальной заболеваемости и смертности, а также рядом акушерских осложнений [2].

Komplekslar yoki koordinatsion birikmalar — bu o‘z markazida metall atomini tutuvchi va u bilan elektron juftini beruvchi ligandlar (atomlar, ionlar yoki molekulalar) orqali bog‘langan molekulalardir. Bunday komplekslar neytral yoki zaryadlangan bo‘lishi mumkin. Agar kompleks zaryadga ega bo‘lsa, uning zaryadi qarshi ionlar (anion yoki kationlar) orqali muvozanatlashadi.

Markaziy Osiyo musulmon tarixida ayollar haqidagi adabiyotlar juda ham noyob va kamchilikni tashkil etadi. Mamlakat siyosiy tarixida hukmdor oilasiga mansub ayollarning faolligiga qaramasdan siyosiy, diniy va madaniy sohalarda faol bo’lgan Shayboniy va Ashtarxoniy xonlarning rafiqalari va qizlari haqida jiddiy dalillarga qaramasdan XIX asrga qadar bu taniqli ayollarning biror birining nomi haqida birorta asar yaratilmagan, qiziqishlar bildirilmagan. Malikalar faoliyati xususida manbalarning yetishmasligi bugungi kunda O‘zbekiston tarixining dolzarb muammolaridan biri. Mustaqillik davrida tadqiqotchilar ushbu mavzuga doir izlanishlar olib borishdi. Malikalarning siyosatdagi tutgan roli va uning ahamiyati to‘g‘risida manbalar asosida ma’lumotlar to‘plandi va ilmiy tadqiqot ishlari amalga oshirildi. Manbalar tahlili tarixiy haqiqatlarni ochishda, malikalarning siyosiy faoliyatini ko‘rsatib berishda muhim ahamiyat kasb etdi. Quyida bir necha ilmiy tadqiqot ishlari bilan tanishamiz.

Bugungi raqamli iqtisodiyot davrida kichik va o‘rta bizneslar (KOB) mamlakat iqtisodiy rivojining muhim omillaridan biri hisoblanadi. Ularning muvaffaqiyatli faoliyati ko‘p jihatdan moliyaviy tahlil va prognozlash tizimlarining aniqligi va tezkorligiga bog‘liq. Sun’iy intellekt (AI) texnologiyalarining rivojlanishi kichik bizneslarda moliyaviy jarayonlarni avtomatlashtirish, xatoliklarni kamaytirish va strategik qarorlarni yanada asosli qabul qilish imkonini bermoqda.

Ushbu maqolada tabiiy fanlar ta’limi jarayonida o‘quvchilarda mantiqiy fikrlash va tadqiqotchilik ko‘nikmalarini shakllantirishning samarali yo‘llari yoritilgan. Maqolada tabiiy fanlarning ta’limdagi roli, interaktiv usullarning ahamiyati, loyiha asosidagi o‘qitishning afzalliklari va o‘qituvchining yo‘naltiruvchi funksiyasi tahlil qilinadi. Shuningdek, o‘quvchilarda mustaqil fikrlash, kuzatish, tajriba o‘tkazish va ilmiy xulosa chiqarish ko‘nikmalarini rivojlantirishda tabiiy fanlarning o‘rni ilmiy asosda yoritib berilgan.

Mazkur ishda boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini axloqiy tarbiyalash jarayonida adabiy matnlardan foydalanishning samarali metodikasi yoritilgan. Unda adabiyotning shaxs kamolotidagi o‘rni, badiiy asarlarning axloqiy mazmuni, ularni o‘quvchilarning yosh xususiyatlariga mos tanlash hamda o‘qitish jarayonida qo‘llash yo‘llari tahlil qilingan. Shuningdek, ertak, hikoya, she’r kabi janrlar orqali ezgulik, mehnatsevarlik, halollik, mehr-oqibat, vatanparvarlik kabi fazilatlarni shakllantirishga qaratilgan pedagogik yondashuvlar ilmiy-nazariy asosda ko‘rib chiqilgan. Ishda zamonaviy didaktik vositalar yordamida adabiy matnlarni interfaol usullar orqali o‘rganish bo‘yicha amaliy tavsiyalar ham berilgan.

Статья рассматривает стиль особенностей художественной структуры двух романов В. Пелевина, отметим, что проведённый нами анализ, прежде всего, указал на тождество жанра и близость времени создания текстов, а также позволил выявить сходные особенности построения системы образов в данных текстах. Важнейшими чертами, свидетельствующими о близости рассмотренных произведений друг к другу, являются присутствие центрального хронотопного образа, стандартная схема расстановки «действующих лиц», сходство главных героев, типологическое родство второстепенных персонажей, наличие переходящих из одного произведения в другое сквозных «действующих лиц». 

Ushbu maqolada inson huquqlarining ahamiyati va ularning Islom hamda xalqaro huquqda qanday talqin qilinishi haqida so‘z boradi. Unda har ikki tizimda inson sha’ni va erkinligini himoya qilishga alohida e’tibor berilgani ko‘rsatilgan. Shuningdek, Islomdagi adolat tamoyillari bilan xalqaro huquq me’yorlari o‘rtasidagi o‘xshashliklar ham yoritilgan. Inson huquqlariga bo‘lgan bunday yondashuv jamiyatda tenglik, erkinlik va mas’uliyatni qaror toptirishga xizmat qiladi. Islomda inson huquqlarini poymol etish katta gunoh sanaladi va  xalqaro huquqda esa bu harakatlar qonuniy javobgarlikka sabab bo‘ladi. Shu bois, ikki tizim ham insonning sha’nini oliy qadriyat sifatida e’tirof etadi.

Артериальная гипертензия (АГ) остаётся ведущей причиной сердечно-сосудистой заболеваемости и смертности в мире. По данным Всемирной организации здравоохранения, повышенное артериальное давление диагностируется более чем у миллиарда человек, а его последствия — инсульт, инфаркт миокарда, сердечная недостаточность — определяют значительную долю преждевременной смертности.

Dunyoda bugungi kunda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash muxim axamiyatga ega. Sabzavot maxsulotlarini kо‘paytirish va yerdan unumli foydalanish, yangi navlarni yaratish va urug‘chiligini yо‘lga qо‘yish texnologiyalarini ishlab chiqish muximdir. Sabzavotlar ichida bodringdan yuqori hosil va sifatli mahsulot olishda uni maxalliy sharoitlarga mos yо‘qolib borayotgan navlarini urug‘chiligini tiklash texnologiyasi bо‘yicha 2021-2022 yillar davomida о‘rganildi. Bunda biz bodringni Marg‘ilon 822 va ranniy 645 navlari urug‘larini ekib ularni urug‘lik uchun yetishtirdik.

Ushbu tadqiqotda oq zoysiz kalamushlarda L-tiroksin bilan gipertirioz chaqirilgandan keyin terida qanday morfostrukturaviy o'zgarishlar ro’y berdi va immunogistokimyo yordamida tekshirilganda nima ko’rildi. Izolyatsiya qilingan teri to'qimalari tuzilmalaridan tayyorlangan mikroskopik preparatlar Ki-67 immunogistokimyoviy marker yordamida tekshirildi va olingan natijalar ushbu markerning ifoda darajasiga qarab taqdim etildi.

This article discusses the methodology of foreign language teaching, the history of its development as a science, the types of modern methods used in foreign language teaching methods and their use.

Маловодие определяется как уменьшение объема околоплодных вод ниже физиологической нормы и обычно свидетельствует об аномалиях в структуре и функционировании плаценты. Плацента играет ключевую роль в поддержании баланса околоплодных вод за счет обмена между кровообращением матери и плода. Недостаточная перфузия маточно-плацентарного аппарата может привести к гипоксии и адаптационным или дегенеративным процессам в плацентарной ткани. Анализ этих морфологических изменений может быть использован для выяснения патофизиологии плацентарной недостаточности и получения полезных диагностических данных для акушерской практики.

ushbu maqola boshlangʻich sinf ona tili darslarida badiiy adabiyot orqali oʻquvchilar nutqini rivojlantirishning ahamiyati haqida ma’lumot berish bilan birga, oʻquvchilarda badiiy adabiyot orqali nutqiy koʻnikmalarni rivojlantirish usullariga xam toʻxtalib oʻtadi.

Ushbu tadqiqotda qayta tiklanadigan samarali va ishonchli energiya tizimlari sifatida quyosh mo’rilari olingan. Quyosh mo’rilari qayta tiklanadigan samarali va ishonchli energiya tizimlari sifatida, jiddiy ekologik muammolar va qazib olinadigan energiya manbalaridan doimiy ravishda foydalanish va haddan tashqari ko’p foydalanish bilan bog’liq energetik inqirozlarga qaramasdan binolarda keng qo’llaniladi. Buning sababi shundaki, binolar butun dunyo bo’ylab yillik energiya iste’molining taxminan 42% ni, asosan isitish, sovutish, elektr energiyasi va havoni tozalash uchun iste’mol qiladi [1]. An’anaviy isitish va sovutish tizimlari energiya xavfsizligiga va issiqxona gazlari emissiyasiga katta ta’sir ko'rsatadi. Tabiiy shamollatish insoniyatga bir necha yuz yillardan beri ma’lum bo'lgan barqaror binolarni loyihalashning muhim rejalaridan biridir [2].

Mazkur tezisda aqli zaif bolalar rivojlanishida o‘yin faoliyatining o‘rni, ularning psixik va ijtimoiy moslashuviga ta’siri hamda o‘yin texnologiyalarining motivatsiyani shakllantirishdagi ahamiyati tahlil qilingan. Tadqiqotda zamonaviy didaktik o‘yinlar, interaktiv uslublar, hamda maxsus pedagogik metodikalar qo‘llashning samaradorligi yoritilgan.

Ushbu maqolada bolalar orasida keng tarqalgan nevrologik kasalliklar, ularning asosiy kelib chiqish sabablari, klinik belgilari va zamonaviy davolash usullari yoritib berilgan. Shuningdek, erta tashxis qo‘yish va profilaktik choralarni amalga oshirishning ahamiyati ta’kidlangan. Maqolada bolalarda uchraydigan nevrologik muammolarni o‘z vaqtida aniqlash va samarali davolash orqali asoratlarning oldini olish muhimligi ko‘rsatib o‘tilgan.

XX asr oxirlaridan boshlab yurak-qon tomir kasalliklaridan bo‘layotgan o‘lim sur’atini oshib borganligi va keskinlashib o‘zgarishlar bilan ifodalanganligi ko‘pchilik tadqiqotchilar tomonidan tasdiqlanib ko‘rsatilgan.

Mazkur tezisda ingliz tilida og‘zaki nutq (speaking) va yozma nutq (writing) ko‘nikmalarini baholashda zamonaviy pedagogik mexanizmlarni takomillashtirish masalalari yoritilgan. O‘quv jarayonida kommunikativ kompetensiyani baholash, o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni tahlil qilish, shuningdek, baholashning ishonchlilik (reliability), haqiqiylik (validity) va amaliy (practicality) mezonlariga asoslangan tizim yaratish zarurligi ilmiy asoslangan. Tadqiqot O’Sullivan (2012) va Weigle (2012) asarlariga tayangan holda olib borildi hamda statistik tahlillar bilan boyitildi.

Mazkur tezisda bolalik va kattalik davrlarida ikkinchi tilni o‘rganish jarayonida o‘qitishning moslashuvchan (adaptiv) pedagogik yondashuvlarini ishlab chiqish va takomillashtirish masalalari tahlil etilgan. Asosiy nazariy manba sifatida D. Singleton va S. Pfenninger (2018) tomonidan yozilgan “L2 Acquisition in Childhood, Adulthood and Old Age” maqolasi asos qilib olingan. Tezisda yosh omilining til o‘rganishdagi ahamiyati, “tanqidiy davr gipotezasi” (Critical Period Hypothesis — CPH), neyroplastiklik (miyaning o‘zgaruvchanligi), shuningdek, ijtimoiy va affektiv omillar ta’siri tahlil qilingan. Statistik tahlillar shuni ko‘rsatadiki, o‘qitishda moslashuvchan strategiyalar qo‘llanilganda, bolalar va kattalar o‘rtasidagi til o‘zlashtirish samaradorligi tafovuti 25–30% gacha kamayadi.

Ushbu maqolada defektologiya sohasi va o'qituvchi-defektologning kasbiy faoliyat yo'nalishlari, funksiyalari, kompetensiyalari, shuningdek, nogironligi yoki rivojlanishida nuqsoni bo'lgan bolalar bilan ishlashda zarur bo'lgan fazilatlar yoritilgan. Maqolada defektologning jamiyatdagi o'rni, ularning ta'lim-tarbiyadagi roli, shuningdek, sifatli maxsus ta'limni tashkil etishdagi muhim omillar ko'rib chiqilgan.

Maktabgacha yosh — inson hayotidagi eng muhim bosqichlardan biridir. Shu davrda bola nafaqat jismoniy jihatdan, balki ruhiy, hissiy va aqliy tomondan ham shakllana boshlaydi. Bolaning dunyoqarashi, his-tuyg‘ulari va ijtimoiy muhit bilan muloqot qilish qobiliyati aynan shu davrda shakllanadi. Musiqa esa bu jarayonning ajralmas qismi bo‘lib, bolaga emotsional zavq bag‘ishlaydi, eshitish qobiliyatini kuchaytiradi, ijodiy fikrlashni rag‘batlantiradi.

The article analyzes how discourse markers enhance spoken communication by linking linguistic choice, intent, and interpretation. It examines lexical, pragmatic, and sociolinguistic factors shaping meaning, coherence, and fluency in dialogue.

Maqolada Eski turkiy (Chag‘atoy) adabiy tili materiallari asosida “ot” konseptining badiiy-estetik qirralari va mazmuniy kengayishi kognitiv-poetik yondashuvda tadqiq etildi. “Ot” lexemasi va uning sinonimik-variant qatlami (tulpor, yilqi, duldul va b.) Chag‘atoy matnlarida nafaqat nomlovchi birlik sifatida, balki kuch-qudrat, davlat, shon-shuhrat, sadoqat, safar, jangovar jasorat, taqdiriy yo‘l kabi qadriyat maydonlarini faollashtiruvchi timsol darajasida namoyon bo‘lishi ko‘rsatildi. Navoiy, Lutfiy, Sakkokiy, Bobur singari ijodkorlar poetikasida “ot” obrazining metafora, metonimiya, tamsil, kinoya kabi trop va badiiy vositalar orqali semantik “ko‘payishi” (polysemantik va assotsiativ kengayish) izchil tahlil qilindi.

Ushbu maqolada seminar-trening mashg‘ulotlari orqali o‘qituvchilarda kreativ fikrlashni shakllantirish metodikasi yoritilgan. Maqolada kreativ tafakkur tushunchasining mohiyati, uning zamonaviy ta’lim jarayonidagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. O‘qituvchilarning kasbiy faoliyatida kreativ fikrlashni rivojlantirishga xizmat qiluvchi interaktiv metodlar, guruhiy mashg‘ulotlar, muammoli vaziyatlar asosidagi trening mashqlari, hamda refleksiya usullarining pedagogik samaradorligi asoslab beriladi. Shuningdek, maqolada seminar-treninglarni tashkil etishning bosqichlari, o‘qituvchilarning ijodiy faoliyatini faollashtirish mexanizmlari va amaliy natijalari ko‘rsatib o‘tilgan. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, maqsadli yo‘naltirilgan trening dasturlari o‘qituvchilarning mustaqil fikrlash, innovatsion yondashuv va pedagogik qaror qabul qilish kompetensiyalarini sezilarli darajada rivojlantiradi.

Understanding how language and culture interact is essential to comprehending identity and communication in humans.  This study investigates the dynamic interplay between the two, looking at how cultural settings influence linguistic behaviour and how language reflects cultural ideals.  The study highlights important ways that language and culture interact through a qualitative analysis of academic literature and examples from many countries.  The results highlight how crucial it is to incorporate cultural sensitivity into language instruction and cross-cultural communication techniques.

Ushbu maqolada nogironligi bo’lgan talabalarning mustaqilligini rivojlantirishda o’zini-o’zi qo’llab-quvvatlash strategiyalarining ahamyati yoritilgan . Talabalarda ijobiy mativatsiya, o’ziga ishoch, mustaqil fikirlash va ijtimoiy faollikni shakirllantirish yo’llari tahlil qilinadi.