Наука и инновация

Ushbu tezisda O‘zbek va Ingliz adabiyotida genderga yo‘naltirilgan iboralar orqali ayollar obrazining shakllanishi, ularning ijtimoiy va madaniy ma’nosi tadqiq etiladi. Ayollar obrazini ifodalovchi iboralar adabiyotdagi gender stereotiplari va ular orqali jamiyatda ayollar mavqeini aks ettirish masalalari ko‘rib chiqiladi. O‘zbek va Ingliz adabiyotlarida ayollar obrazini tasvirlashda foydalanilgan til va uslub o‘rtasidagi o‘xshashlik va farqlar tahlil qilinib, gender muammosiga oid asosiy kontseptlar aniqlanadi. Mazkur tezis ayollar obrazining adabiyotdagi roli va ifodasi haqida keng qamrovli ma’lumot taqdim etishga qaratilgan.

Maqolada harbiy Tarixiy manbalarni tahlil qilish natiјasida insоn tarbiyasi masalalari baxtga yetaklоvсhi munоsib turmush tarzi muammоlari dоirasida ishlangan, degan xulоsaga keladi. U ikkita prinsipial tasdiqdan kelib сhiqadi: axlоqiy nuqtai nazardan dunyо yоmоn, falsafiy nuqtai nazardan оbyektivdir.

Qo‘shilgan qiymat solig‘ining O‘zbekistonda joriy etilishi. Amaldagi soliq stavkalari, qo‘shilgan qiymat solig‘ining  ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan muhimligi, davlat budjeti tushumlaridagi o‘rni yoritib o‘tilgan. Mamlakatimizda QQS soliq to‘lovchilarini aniqlash va ularni ro‘yxatdan o‘tishi, hamda hisobotlar taqdim etilishi muddatlari haqida so‘z borgan. Shundan kelib chiqib, O‘zbekistonda soliqqa oid qonun hujjatlariga o‘zgartirish kiritish orqali QQS ma’murchiligini takomillashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan.

Maqolada axborot madaniyati tushunchasi mazmuni, shaxsning axborot tayyorgarligi tarkibiy tuzilishi, bo‘lajak biologiya o‘qituvchilari axborot madaniyatini rivojlantirishning pedagogik imkoniyatlari yoritilgan.

Bugungi kunda yirik fond birjalarining asosiy moliyaviy instrumentlari bu korporativ qimmatli qog’ozlardir. Aksiyadorlik jamiyatlari zamonaviy moliyaviy intrumentlardan foydalangan holda kapital bahosi past bo’lgan moliyaviy resusrlarni qo’lga kiritishlari mumkin. Korporativ tuzilmalar o’z faoliyatini rivojlantirish, kengaytirish yoki modernatsiya qilish uchun qo’shimcha pul oqimiga extiyoj sezar ekan, ulush va qarz instrumentlaridan foydalanish imkoniyatlarini ko’rib chiqadi.

Har bir tilda shunday so‘zlar yoki so‘z birikmalari borki, ularni to‘g‘ridan-to‘g‘ri tarjima ham qilib tushinib bo‘lmaydi. Ushbu tezisda bir nechta iboralarni ko‘rib chiqamiz.

мақолада таълимга ихтисослашган журналистларни етиштиришда газета ва журналлар қошида ташкил этилган махорат мактабларининг ўрни хусусида сўз боради. Шунингдек, талаба-журналистлар ўз йўналишини танлаши, синаб кўришида ушбу мактабларнинг аҳамияти кўрсатилади.

Ushbu tezisda Maktablarda Ta’limning Sifati, Moddiy-Texnik Bazasidagi Kamchilik va Yutuqlar va  o’zaro bog’liqliklari, ularning ijtimoiy-tarixiy jihatlari keltirilgan.

Ushbu maqola so‘z birikmalarining tushunchasi, turlari, samarali muloqotdagi ahamiyati hamda til o‘rganish va o‘qitishga ta’sirini o‘rganadi. Maqolada so‘z birikmalarining lug‘at boyligini oshirishdagi muhimligi muhokama qilinadi va o‘rganuvchilar duch keladigan qiyinchiliklarni yengib o‘tishda samarali o‘qitish usullari taqdim etiladi. So‘z birikmalarining kommunikativ tahliliga urg‘u berish orqali, ushbu maqola ularning tabiiy va samarali til qo‘llanishini rivojlantirishdagi muhim rolini ko‘rsatib berishga qaratilgan.

Korpuslar, birinchi navbatda, lingvistik tadqiqotlar uchun ma’lumotlar bazasidir. Tilning mavqeini oshirish, ijtimoiy funksiyalarini kengaytirish, kommunikatsiyadagi o‘rnini belgilash, axborot asri talablariga muvofiq ravishda takomillashtirishga doir tadqiqotlar olib borilmoqda. Hozirgi texnik imkoniyatlardan foydalangan holda milliy tillarning umumiy ma’lumotlar bazasini yaratish, shu asosda tilning  semantik imkoniyatlarini, mazmun ifodalash ko‘lamini belgilash global taraqqiyotning dolzarb masalalaridan biridir. Har bir tilda yaratilgan matnlar korpusi, birinchi navbatda, shu tilning lug‘at boyligini aks ettirishga xizmat qiladi.  Grammatik va uslubiy   xususiyatlarini aks ettiradi. Jumladan, Parallel matnlar korpusi tarjima qilinayotgan tillar o‘rtasidagi lakunar hamda realiya birliklarni to‘liq ifodalash imkonini beradi. Ushbu maqolada parallel matnlar korpusining ahamiyati haqida fikr yuritilgan.

Shuni ta'kidlash kerakki, konsentrlangan tabiiy sharbatlar ishlab chiqarish va eksport qilish bo'yicha O'zbekiston O'rta Osiyoda 1-o'rinni egallaydi. O'zbekistonda, Respublika Prezidentining 2023yil 03.08 dagi PQ – 260-sonli qaroriga muvofiq uzumchilik va vinochilik sohasini yanada rivojlantirish rejalashtirilgan.

Ushbu maqola, IoT (Internet of Things — Narsalar Interneti) tizimlarida yarimo‘tkazgichlarning rolini o‘rganadi. IoT qurilmalari uchun yarimo‘tkazgichlar energiya samaradorligini oshirish, ma'lumotlarni tezkor qayta ishlash va qurilmalar o‘rtasida o‘zaro aloqalarni ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Maqolada IoT tizimlarining asosiy komponentlari, yarimo‘tkazgichlarning ishlash prinsiplari va bu texnologiyalarning kelajakdagi rivoji tahlil qilinadi. IoT va yarimo‘tkazgichlarning o‘zaro bog‘liqligi, ularning zamonaviy texnologiyalardagi o‘rni va kelajak istiqbollari haqida fikr yuritiladi.

Мақолада Ўзбекистон Республикаси Конституциясидаги сўнгги ўзгартиришлар, хусусан, судьяларнинг мустақиллиги ва дахлсизлигига оид янгиликлар ҳақида маълумот берилади. Судьяларнинг мустақиллигини таъминлаш ва ташқи таъсирлардан ҳимоя қилишга қаратилган янги Конституциявий нормалар ва ҳуқуқий кафолатлар ёритилган. Шунингдек, давлат раҳбари ташаббуси билан амалга оширилган суд-ҳуқуқ тизимидаги ислоҳотлар, судьяларнинг иш ҳақи ва таъминотига оид ўзгаришлар ҳам муҳокама қилинади. Мақолада қонун устуворлиги ва фуқаролар ҳуқуқларини таъминлаш йўлида судьялар мустақиллигининг аҳамияти алоҳида таъкидланган.

Today, the problem ofchronic heart failure (CHF) in modern society remains socially and medically relevant due to its significant prevalence, high level of disability and mortality. The studied data from long-term studies indicate insufficient secondary prevention of CHF both at the population level and among people with a high risk of developing it. Among the reasons for this situation, a special place is given to insufficient adherence of patients to drug and non-drug therapy. Studying the attitude of patients to prescribed therapy and the degree of its compliance is a fairly new area of scientific research. The development of this direction is due to the large role of the paradigm of doctor-patient interaction, the transition from the paternalistic model to partnership relations, and the patient's awareness of his own active role in therapy.

XIX asr oxiri-XX asrning boshlarida dunyo tamaddunida jiddiy siyosiy, ijtimoiy,madaniy o'zgarishlar ro'y berdi. Bu kabi o'zgarishlar azaldan, o'z dunyoqarashiga suyangan,ilmning barcha jabhalarida rivojlanishda bo'lgan, ammo keyinchalik, Sho'ro mustabid tuzumi ortidan yuksalishning har tomonidan ortda qola boshlagan Turkistonga ham o'z ta'sirini o'tkazmay qolmadi. Bu davr Turkiston tarixiga jadidchilikning maydonga kelishi va shakllanishi davri bo'lib kirdi. Bu rivojning boshlanishida esa, jadid ma'rifatparvarlarining otasi Ismoilbek Gasprali turadi. U Rusiya musulmonlarining Sho'ro istibdodidan xalos bo'lishini urush, qo'zg'olonlar orqali bostirib bo'lmasligini anglagan ziyoli shaxs sifatida, ularni diniy ilmlari bilan mutanosib holda yangi dunyoviy bilimlarni egallash, ularga g'ayrat qilish, dunyo rivojidan ortda qolmaslik uchun Sharq va G'arb ilmini birday o'rganish tarafdori bo'ldi. Ushbu harakatlari amali o'laroq u gazeta va matbaachilik sohasida bir qator yangi jurnal va gazetalarga asos soldi. Tijorat bilan shug'ullanib, dunyoning yetakchi davlatlarida kechayotgan yangi o'zgarishlarni o'z ko'zi bilan ko'rib, ulardan xalqi manfaati uchun andoza oldi. O'zi asos solgan “Tarjimon” gazetasida ijtimoiy-ma'rifiy risolalar, maktublar va badiiy asarlaridan parchalar e'lon qildi. Gazetaning har bir sonini musulmonlar orasida tarqalishi, ularni uyg'otishga hissa qo'shishiga harakat qildi. Ushbu maqolada Ismoilbek Gaspralining nasriy asarlaridan biri “Dorur-rohat musulmonlari" asarida ideal inson va ideal jamiyat tushunchalarining mohiyati va ideal jamiyat tushunchasining badiiy adabiyotda aks ettirilish xususida so'z boradi.

Arterial gipertenziya (AG) — bu qonda bosimning doimiy yuqori bo‘lib qolishi bilan tavsiflanadigan keng tarqalgan va jiddiy kasallik bo‘lib, u nafaqat yurak-tomir tizimiga, balki nafas olish, asab va buyrak faoliyatiga ham sezilarli darajada salbiy ta'sir ko‘rsatadi. Qon bosimining yuqori bo‘lib qolishi, uzoq muddat davomida turli organlarga, jumladan, buyraklarga jiddiy zarar yetkazishi bilan bog‘liq. Ayniqsa, gipertenziya tufayli buyraklar faoliyatining buzilishi natijasida yuzaga keladigan nefropatiya ko‘plab bemorlar hayot sifatiga salbiy ta'sir ko‘rsatadi va kasallikning og‘irlashishiga olib keladi. AG tufayli rivojlanadigan buyrak zararlanishi surunkali buyrak yetishmovchiligiga olib kelib, aholi o‘rtasida o‘lim va nogironlik darajasini oshiradi.

This thesis examines antonyms and conversives in English and Uzbek through a contrastive analysis of their structural and semantic properties. Focusing on categories like gradable, complementary, relational, and conversions, it identifies both shared principles and unique distinctions, such as Uzbek’s use of the passive voice in antonym formation. Findings aim to support English language education by enhancing understanding of antonymic structures.

Мазкур мақолада ўқувчиларда китобхонлик маданиятини ривожлантиришда нейропедагогик технологиялардан фойдаланишнинг аҳамияти ва самарадорлиги таҳлил қилинади. Китобхонлик маданияти, инсоннинг билимга ва маънавий ривожланишга бўлган интилиши сифатида қаралиб, бу жараёнда нейропедагогик технологияларнинг қўлланилиши таълимда индивидуал ёндашув, хотира ва диққатни ошириш каби омилларга асослангани таъкидланади. Мақолада нейропедагогик ёндашувлар ёрдамида китобхонлик маданиятини ривожлантириш учун визуал ва аудио ёрдамчи воситалар, интерактив муҳокамалар, аудио китоблар, ва танқидий фикрлаш каби усуллар тавсия этилган. Натижада, китобхонлик маданияти ўқувчиларнинг интеллектуал ва маънавий ривожланишига ижобий таъсир кўрсатади.

Ushbu maqolada o‘quvchilarda axborot vositalaridan foydalanish madaniyatini shakllantirishning pedagogik va psixologik xususiyatlariga doir muhim ma’lumotlar berilgan. O‘quvchilarda axborot vositalaridan foydalanish madaniyatini shakllantirishda axborot vositalari, jumladan televidenie, radio, gazeta va internetning o‘quvchi yoshlar ongiga ta’siri, ularning mazmuni, turli g‘oyalar va qarashlar, yoshlar ongida milliy mentalitetga to‘g‘ri kelmaydigan yot g‘oyalarni paydo qilishga sabab bo‘lmoqda, shu sababdan, o‘quvchilarda axborotlardan foydalanish madaniyatini shakllantirish zamon talabidir.

Studying the pragmatic and cognitive properties of modal words in Uzbek and English is the goal of this project. The study examines the many purposes and interpretations of modal terms in two languages, highlighting contextual and cultural variations. In language learning and cross-cultural communication, this approach aids in determining the role of modal words.

Под ВЗОМТ понимают весь спектр воспалитель¬ных процессов верхнего отдела репродуктивного трак¬та женщин. Они могут быть представлены как одной нозологической формой (эндометрит, сальпингит, оо-форит, тубоовариальный абсцесс, пельвиоперитонит), так и любыми их сочетаниями [1, 2, 9, 13].

Ushbu tezis "Ingliz va o‘zbek tillaridagi ibora va maqollarda ranglarning ishtiroki" mavzusiga bag‘ishlangan bo‘lib, unda ingliz va o‘zbek tillaridagi rang komponentli ibora va maqollarning lingvistik tahlili taqdim etiladi. Tadqiqotda ranglarning frazeologik birliklar tarkibidagi semantik va pragmatik jihatlari, shuningdek, ularning til va madaniyatdagi o‘zaro aloqalari o‘rganiladi. Mualliflar, ranglarning ibora va maqollarda qanday ma'no qatlamlarini anglatishi, ularning milliy tafakkur va axloqiy me'yorlar bilan qanday bog‘lanishini tahlil qilishadi. Ingliz va o‘zbek tillaridagi ranglar, ularning frazeologik birliklar va maqollardagi ishtirokida, madaniyatlararo farqlar va o‘xshashliklar o‘rganilib, tilshunoslik va madaniyatshunoslikning muhim bir yo‘nalishini tashkil etadi. Tadqiqotning maqsadi, ranglarning frazeologik birliklaridagi semantik va pragmatik xususiyatlarini o‘rganish orqali, til va madaniyatning o‘zaro bog‘liqligini yanada chuqurroq anglashdir.

Mazkur maqolada ingliz va o‘zbek tillaridagi iboralarning variantlashuvi haqida mulohazalar yuritilgan. Variantlashuvda sinonomik holatning turlari ifodalangan. Vаriаntlаrni sinоnimlаrdаn fаrqlоvchi bеlgilar ko‘rsatib o‘tilgan.

Mazkur maqolada tasviriy san’atining rivojlanishi, xususan milliy oʻzlikni anglash, koʻp asrlik an’ana va urf odatlar, din va adabiyotni yoritishdagi oʻrni, san’at ta’limi orqali turli yoʻnalishlarni rivojlantirish masalalari yoritilgan. Milliy maktablarning oʻziga xos xususiyatlarini, ularning shakllanishi va rivojlanishini madaniyatlar integrasiyasi sharoitida oʻrganish zamonaviy san’at tarixining eng muxim vazifalaridan biri ekanligi aks ettirilgan.

Ushbu maqolada milliy dramaturgik asarlarning sahnaviy talqinlari – o‘z davrining yutuq va kamchiliklarini aks ettirishi, muammo va unga ijodkorlar tomonidan taqdim etilajak yechim ekanligi haqida so‘z yuritiladi. Farg‘ona viloyat musiqali drama teatrida sahnalashtirilgan “Seni sog‘indim” spektakli orqali ijodiy jamoaning repertuar shakllantirishdagi izlanishlari tahlil qilinadi.

Mazkur maqola darsdan tashqari faoliyatda shaxsiy va kasbiy mas'uliyatni rivojlantirish masalalarini o‘rganishga bag'ishlangan. Darsdan tashqari faoliyatning ijtimoiy va psixologik ta’sir kuchi hamda shaxsiy va kasbiy mas'uliyatni rivojlantirishdagi o‘rni tahlil qilinadi. O‘quvchi va talabalarning bo‘sh vaqtlarini samarali o‘tkazish orqali ularda shaxsiy qobiliyat, qiziqish va mas'uliyat hisini shakllantirishning metodologik va amaliy jihatlari yoritiladi.

Еkоlоgik tа'limdаgi tо'siqlаrni bаrtаrаf еtishgа qаrаtilgаn tеxnоlоgiyаlаrning rivоjlаnishi аnimаtsiоn tа'lim vоsitаlаrining jоriy еtilishi bilаn sеzilаrli yutuqlаrgа еrishdi. Ushbu vоsitаlаr еkоlоgik tа'limdаgi umumiy muаmmоlаrgа, mаsаlаn, chеklаngаn ishtirоk, fоydаlаnish imkоniyаtining yо'qligi vа murаkkаb еkоlоgik tushunchаlаrni еtkаzishdаgi qiyinchiliklаrgа innоvаtsiоn еchimlаrni tаqdim еtаdi. Mаqоlа ushbu tо'siqlаrni bаrtаrаf еtishdа jоnlаntirilgаn tа'lim vоsitаlаrining rоlini о'rgаnаdi, ulаrning bаrqаrоr аmаliyоtgа bо'lgаn tаlаblаrini tushunish vа mоtivаtsiyаsini оshirishdаgi sаmаrаdоrligini tа'kidlаydi. Vizuаl hikоyа, intеrаktivlik vа mоslаshuvchаnlikni birlаshtirgаn hоldа, аnimаtsiоn vоsitаlаr еkоlоgik tа'lim lаndshаftini о'zgаrtirish, uni yаnаdа qiziqаrli, qаmrаb оluvchi vа tа'sirli qilish pоtеntsiаligа еgа.

Натижага йўналтирилган бюджетлаштириш тизимини жорий этиш бўйича тўғрисида илмий хулосалар ва амалий таклифлар келтирилган.

This article highlights the results of a study conducted in patients with trophic ulcers after COVID-19. It also describes the pathomorphological changes in patients with trophic ulcers of the oral mucosa who have experienced COVID-19, and the pathogistological composition of swabs taken from these ulcers. Clinical changes in patients with trophic ulcers of the oral mucosa after COVID-19 were also investigated in this study.

Таҳлил натижаларига кўра, “С-8290” ғўза навининг иккинчи йил уруғлик кўчатзори ўсимликликлардан териб олинган оилавий намуналарнинг ип йигирувчанлик коэффициенти бўйича модал қиймат 151 ни ўзгарувчанлик коэффициенти 5,6 фоиз эканлиги аниқланди. Бунда биринчи йилда ип йигирувчанлик коэффициенти бўйича танлаб олинган оилаларнинг якка танлов уруғлари хеч қандай лаборатория таҳлилларисиз кейинги йил ҳосили учун экишга тавсия берилди.

Maqolada inklyuziv ta‟limni amaliyotga joriy qilinishi, imkoniyati cheklangan bolalarning ta‟lim olishiga qaratilgan e’tibor, maxsus yordamga muhtoj bolalarni umumta’lim muassasalari tizimida o'qitish borasida davlatimiz tomonidan chiqarilgan qarorlar va amalga oshirilgan yutuqlar bilan birga ayrim hal etilishi kerak bo’lgan muammolar haqida fikrlar bildirilgan.

In the field of language education, group work is becoming an increasingly essential component of teaching English. This article delves into the significance of group work in the teaching of English. It highlights how collaboration helps both students and teachers. Also, the article aims to demonstrate how group work can enhance language learning outcomes and contribute to the overall success of English language education.

Ushbu maqolada siyosiy nutqlarni lingvistik va madaniy jihatdan tadqiq qilish yoritilgan bo‘lib, unda siyosiy nutqlarning milliy madaniyat, qadriyatlar va madaniy kodlar bilan bog‘liqligi o‘rganilgan. Siyosiy nutqlar milliy va xalqaro darajadagi g‘oya va maqsadlarni ommaga yetkazishda kuchli vosita sanaladi. Shuningdek, ular milliy identifikatsiya va ijtimoiy birdamlikni shakllantirishda ham muhim ahamiyatga ega. Maqola davomida madaniy kodlarning siyosiy kommunikatsiyadagi o‘rni, turli madaniy qatlamlarning ahamiyati hamda ular orqali siyosiy maqsadlarga erishish yo‘llari chuqur tahlil qilingan.

Ushbu maqolada imkoniyati cheklangan kasb hunar maktabi talabalarni axborot vositalaridan to‘g‘ri foydalanish madaniyatini shakllantirishga doir muhim ma’lumotlar berilgan. Axborot vositalari, jumladan televidenie, radio, gazeta va internetning o‘quvchi yoshlar ongiga ta’siri, ularning mazmuni, turli g‘oyalar va qarashlar, yoshlar ongida milliy mentalitetga to‘g‘ri kelmaydigan yot g‘oyalarni paydo qilishga sabab bo‘lmoqda, shu sababdan, axborot vositalaridan to‘g‘ri foydalanish madaniyatini shakllantirish zamon talabidir.

Бугунги дунёда тадбиркорлик ва кичик бизнес мамлакатларнинг иқтисодий ривожланишида, иш ўринларини яратишда, инноватсияларни рағбатлантиришда ва ижтимоий тараққиётни рағбатлантиришда муҳим ўрин тутади. Айниқса, глобаллашув, рақамлаштириш ва бозор конъюнктурасининг доимий ўзгариши билан тавсифланган жадал ўзгарувчан иқтисодий шароитда самарали бошқарув тадбиркорлар ва кичик бизнес эгалари учун муҳим муваффақият омилига айланди.

В статье приведен анализ правоприменительной практики в Узбекистане на основе выявления четырех основных механизма противодействия коррупции: правовой, организационный, технологический и информативный. Центральным элементом их эффективного функционирования является институт внутреннего контроля, который включает правовой механизм включает нормативно-правовые акты, такие как Закон «О противодействии коррупции», регулирующий антикоррупционные меры в различных сферах, включая социально-экономическое развитие, административные процедуры и государственную закупку на основе анализа зарубежной практики.

ушбу мақолада фирибгарликни тергов қилишнинг дастлабки босқичи, терговнинг муносиб кетма-кетлиги, асосий вазифалари, жиноятнинг мураккаб белгилари, тергов амалиётининг таҳлили мушоҳада қилинган.

The emergence of new technologies, particularly in the fields of genomics, proteomics, and metabolomics, has provided unprecedented insights into the intricate mechanisms underlying periodontal tissue destruction. These technological advances have enabled researchers to identify novel pathogenic pathways, potential therapeutic targets, and biomarkers for early disease detection. Furthermore, the recognition of periodontitis as a dysbiotic disease rather than a classical infectious disease has fundamentally changed our approach to understanding its etiology and progression.

Глобальной проблемой последних десятилетий, как и прежде, остается высокая распространенность случаев заболеваемости и смертности от онкопатологии. Согласно современным сведениям от международного агентства по изучению рака за 2018 год зарегистрировано максимальное число впервые выявленных случаев заболеваемости злокачественными новообразованиями за всю историю существования [1]. По предварительному прогнозу к 2040 году ожидается увеличение этой цифры до 29,5 млн. человек. А количество смертей от злокачественных опухолей возрастет с 9,5 млн. до 16,3 млн. случаев [2]

This article explores the "Smart Library System" project, which aims to address issues in the automation and standardization of library services. The project centers around an innovative "smart book printer" that allows users to print electronic books in a physical format. The main goal is to encourage the younger generation to read more and familiarize themselves with new technologies. This article discusses the technological features, practical benefits, and social significance of the "Smart Library System" project.