Наука и инновация

Ushbu maqolada, Alisher Navoiyning “Xamsa” dostonlari tahlil qilinadi. Muallifning Nizomiy va Dehlaviy an’analarini davom ettirib, turkiy til imkoniyatlarini kengaytirgani yoritiladi. Har bir dostonning g‘oyaviy-badiiy mazmuni, syujeti, obrazlar tizimi, poetik yondashuvi, falsafiy va axloqiy g‘oyalari ilmiy asosda tahlil etiladi. Xamsa janrining turkiy adabiyotdagi o‘rni va Navoiyning bu boradagi yangiliklari ochib beriladi.

Сфера услуг охватывает все слои населения и влияет практически на все социально-экономические процессы, происходящие в обществе, что свидетельствует о том, насколько важна и значима эта проблема. За годы независимости в Узбекистане проводилась системная работа по ускоренному развитию сферы услуг и сервиса как одного из важных направлений и факторов диверсификации экономики и углубления структурных изменений, повышения занятости, доходов и качества жизни населения страны. Кроме того, этот сектор занимает важное место в обеспечении стабильного роста экономики.

Ushbu maqolada sodda va qo‘shma gaplarning o‘ziga xos xususiyatlari, tuzilishi va ishlatilishiga oid tafsilotlar keltirilgan. Sodda gaplar bitta fe'l va bir so‘z turkumidan iborat bo‘lib, oddiy va aniq fikrlarni ifodalashda ishlatiladi. Qo‘shma gaplar esa bir nechta sodda gapning bog‘lovchilar yordamida birlashishi natijasida yuzaga keladi va kompleks fikrlarni, sabab-natija yoki qarama-qarshi holatlarni ifodalash uchun qo‘llaniladi. Maqola, sodda va qo‘shma gaplar o‘rtasidagi farqlarni tushuntirib, har bir turdagi gapni to‘g‘ri ishlatishning ahamiyatini ta’kidlaydi. Shuningdek, bu mavzu tilni o‘rganishda va nutqni rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega ekanligi ko‘rsatilgan.

Maqalada «Dáwletyarbek» dástanı tilindegi gónergen sózler úyrenilgen.

Maqolada yomg‘irlatib sug‘orish qurilmasining ish unumini oshirish maqsadida uning konstruktiv strukturasi tahlil qilingan. Yomg‘irlatib sug‘orish qurilmalarining oqim strukturasi qurilgan. Qurilmaning ish unumini oshirish uchun ishlab chiqilgan texnik yechimda qo‘llanilgan fizik-texnik effektlar sharhlangan.

Ushbu maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining musiqiy savodxonligini shakllantirish muammosi, uning ahamiyati, samarali metodlari hamda zamonaviy yondashuvlar tahlil qilinadi. Musiqa taʼlimi orqali o‘quvchilarda estetik dunyoqarash, ritmik sezgi, eshituv madaniyati va ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish mexanizmlari ko‘rib chiqiladi.

Jinoyat protsessida tergovni tamomlash va jinoyat ishini tugatish muhim institutlardan bo‘lib, ularni farqlash va protsessda inson huquqlarini to‘la ta’minlash dolzarb vazifa sanaladi. Avvalo, tergov JPKning 320³-moddasiga binoan, surishtiruv yoki dastlabki tergov shaklida amalga oshirilib, dastlabki tergov JPKning 345-moddasida nazarda tutilgan jinoyat ishlari bo‘yicha, surishtiruv esa JPKning 381²-moddasida nazarda tutilgan jinoyat ishlari bo‘yicha o‘tkaziladi

Mazkur maqolada boshlang‘ich sinf ona tili darslarida o‘quv topshiriqlari bilan ishlashning ilmiy metodik asoslari haqida yaratgan ilmiy izlanishlarimiz haqida yozilgan. Innovatsion texnologiyalarga asoslangan holda darslarimizni an’anaviy darsdan qochgan holda qiziqarli, interaktiv metodlar asosida dasrlar o‘tish ko‘zda tutilgan.

Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasi bank tizimining shakllanishi, ishlash mexanizmi hamda bank tizimining barqarorligini ta’minlash yo‘lida amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar hamda ularning natijalari, banklar reytingi haqida keltirilgan.

Ushbu tezisda multimedia platformalari yordamida interaktiv geografik xaritalar yaratishning nazariy va amaliy asoslari yoritiladi. Tadqiqotda zamonaviy veb-GIS texnologiyalari, yuqori darajada vizuallashtirilgan ma’lumotlar omborlari va foydalanuvchi tajribasini yaxshilovchi interfaol vositalar o‘zaro bog‘liq holda ko‘rib chiqildi. Metodika test loyihasi sifatida Zarafshon daryosi havzasi misolida sinovdan o‘tkazilib, xarita‐asosli o‘quv moduli ishlab chiqildi. Natijalar multimedia komponentlari — video, animatsiya va uch o‘lchamli (3D) modellashtirish — ni xaritaga bevosita joylashtirish o‘quvchilar fikricha fazoviy tafakkurni kuchaytirishini ko‘rsatdi. Shuningdek, veb-ilova yuklanish tezligi, geoserver optimitzatsiyasi va turli brauzerlarda moslashuvchanlik indikatorlari baholandi. Muhokama qismida platforma tanlash mezonlari va ma’lumotlar standartlari, xususan O‘zbekistonda qabul qilingan GEOJSON va WMS protokollariga mos kelish masalalari tahlil qilindi. Xulosa sifatida qo‘shma multimediali xaritalar fanlarni integratsiyalashga xizmat qilishi, o‘quv jarayonida konstruktiv refleksiyani rag‘batlantirishi va rejalashtirish jarayonida hukmron bo‘lib kelgan statik atlaslarga nisbatan yuqori interaktivlikni ta’minlashi isbotlandi.

Kadrlar salohiyati har qanday biznesning rivojlanishida hal qiluvchi omil bo‘lib, u korxonaning samaradorligi, innovatsion salohiyati va raqobatbardoshligini belgilaydi [1]. Kadrlar boshqaruvi tizimi mukammal bo‘lgan korxonalar bozordagi tezkor o‘zgarishlarga moslashish, yangi texnologiyalarni joriy etish va ishlab chiqarish jarayonlarini optimallashtirish imkoniyatiga ega bo‘ladi [2]. Xodimlarning bilim va tajribasi, ularning ishga bo‘lgan motivatsiyasi va ijodiy yondashuvi biznesning uzoq muddatli muvaffaqiyatini ta’minlovchi asosiy omillardan biridir.

Til jamiyat bilan birga rivojlanadi, o'sadi. Tilshunosiuk fanida ham yangi yo'nalishlar paydo bo'ladi. Shunday yo'nalishlardan biri-kognitiv tilshunoslik bo'lib, ushbu maqolada biz uning rivojlanish tarixi, mavjud yo'nalishlarni masalalari ko'rib chiqilgan.

В этой статье рассказывается о современной школьной курсе русского языка свойственна познавательно-практическая направленность, поэтому следует говорить о познавательных целях обучения русскому языку (знаниях о языке, речи и речевой норме) и о практических целях (формировании языковых, речевых и нормативных умений и навыков).

В статье рассматриваются грамматические и семантические особенности имени прилагательного в русском и узбекском языках. Проводится сопоставительный анализ форм, способов словообразования, степени сравнения и синтаксических функций. Отмечаются как общие черты, так и принципиальные различия, обусловленные принадлежностью языков к разным языковым семьям. Исследование способствует более глубокому пониманию структуры и функционирования прилагательных в русском и узбекском языках.

Ushbu maqolada sanoatda moddiy resurs ta'minot tizimining samaradorligini oshirish orqali resurs tejamkorlikka erishish mexanizmini ishlab chiqish mavzusi muhokama qilingan. Moddiy resurslarning samarali ishlatilishi, ulardan foydalanish darajasini oshirish va sarflarni qisqartirish orqali iqtisodiy va ekologik samaradorlikka erishish, zamonaviy sanoatning asosiy maqsadlaridan biri hisoblanadi. Maqola resurslardan foydalanishdagi muammolarni hal qilish uchun yangi texnologiyalar, innovatsion metodlar va boshqaruv strategiyalarini o'z ichiga oladi. Shu bilan birga, resurslarni tejashga qaratilgan amaliy mexanizmlar ishlab chiqilib, sanoat tarmoqlarida ushbu mexanizmlarning samaradorligini oshirish yo'llari ko'rsatiladi. Tahlillar natijasida sanoatda resurslarni samarali foydalanish, iqtisodiy foyda va ekologik xavflarning kamayishiga erishishning muhim yo'nalishlari aniqlanadi. Maqola sanoatda resurs tejamkorlikka erishishdagi imkoniyatlar va barqaror rivojlanishga qaratilgan muhim tavsiyalar bilan to'ldirilgan.

Asosan boshlangʻich sinf o`quvchilarni tarbiyalashda etika va estetika tarbiyasi juda muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Ushbu maqolada boshlang'ich sinf o'quvchilarning odob-ahloq qoidalarini ya'ni etikasini rivojlantirish ham-da estetika tashqi goʻzalligi va nafosatini shakllantirish haqida so'z yuritiladi.

Ushbu maqolada “Boshlang’ich sinflarda geometriya o’qitishga ijodiy yondashuv” to’g’risida so’z boradi. Boshlang’ich matematika dasturida geometrik material katta o’rinni oladi. Geometrik materialni o’rganishning asosiy maqsadi geometrik figuralar (nuqta, to’g’ri va egri chiziq, to’g’ri chiziq kesmasi, siniq chiziq, ko’pburchak, aylana va doira) haqida ularning  elementlari haqida, figuralar va ularning elementlari orasidagi munosabatlari haqida, ularning ba’zi xossalari haqidagi tasavvurlarning to’la tizimini tarkib toptirishdan iborat.

This article explores the impact of Artificial Intelligence (AI) technologies on language learning and the enhancement of student autonomy. It examines how AI-assisted tools such as intelligent tutoring systems, chatbots, and adaptive learning platforms facilitate personalized learning experiences, enabling learners to take greater control of their educational process. The study highlights the benefits and challenges of integrating AI in language education, emphasizing the role of autonomous learning in improving language proficiency, motivation, and learner engagement. Finally, it discusses practical strategies for educators to effectively implement AI tools to foster independent learning skills in students.

The paper explores the importance of research in university education and its role in developing critical thinking and problem-solving skills among students. It discusses how engaging in research activities enhances students’ understanding of their academic fields and prepares them for professional challenges. The paper also highlights the contribution of university research to the advancement of knowledge and societal development.

Maqolada yomg‘irlatib sug‘orish qurilmasining ish unumini oshirish maqsadida uning konstruktiv strukturasi tahlil qilingan. Yomg‘irlatib sug‘orish qurilmalarining oqim strukturasi qurilgan. Qurilmaning ish unumini oshirish uchun ishlab chiqilgan texnik yechimda qo‘llanilgan fizik-texnik effektlar sharhlangan.

Ushbu maqolada Zahiriddin Muhammad Boburning siyosiy, adabiy va ilmiy-ma’naviy merosi har tomonlama tahlil etiladi. Unda Bobur asos solgan Boburiylar imperiyasining davlat boshqaruvi tizimi, harbiy islohotlari va Hindiston tarixidagi o‘rni ilmiy yondashuv asosida ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, “Boburnoma” asarining tarixiy manba sifatidagi ahamiyati hamda Boburning poetik ijodi, uning o‘zbek adabiy tilini rivojlantirishdagi o‘rni yoritiladi.

Ushbu maqolada insonning yolg‘on va haqiqatni ajratish qobiliyati psixologik nuqtai nazardan tahlil qilinadi. Haqiqatni anglash jarayoniga ta’sir etuvchi ichki va tashqi omillar, shuningdek yolg‘onni aniqlashdagi individual farqlar va kognitiv jarayonlar yoritiladi. Shuningdek, zamonaviy psixologiyada qo‘llanilayotgan yolg‘onni aniqlash uslublari, masalan, mikromimika, kognitiv yuk va noverbal signallarni tahlil qilish yondashuvlari ham yoritiladi. Tadqiqot yakunida inson muloqotida ishonch va rostgo‘ylikni ta’minlashda bu qobiliyatning ahamiyati ta’kidlanadi

Maqolada fe’l zamonlarini o‘qitishning ahamyati, fe’l zamonlarini darsliklarda aks etishi va ularni o‘qitish yuzasidan qo‘shimcha tavsiyalar berib o‘tildi. Maqola maktab o‘qituvchilari, metodistlar va talabalar uchun mo‘ljallangan hamda darslarni tashkil qilishga metodik yordam berishga qaratilgan.

Maktab o‘quvchilari shaxsiy rivojlanishida psixologik holat muhim omil hisoblanadi. Bu holatga bevosita ta’sir etuvchi eng asosiy omillardan biri oilaviy muhitdir. Oila — bola hayotidagi birinchi ijtimoiy muhit bo‘lib, undagi munosabatlar, emotsional qo‘llab-quvvatlash, tarbiyaviy yondashuvlar o‘quvchining ruhiy holatiga sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu maqolada oilaviy muhitning maktab o‘quvchisi psixologik holatiga ko‘rsatadigan ta’sir mexanizmlari, ya’ni ota-onalar bilan muloqot sifati, nazorat darajasi, oilaviy iqlim, tarbiya uslublari va oiladagi emotsional barqarorlik darajasi tahlil qilinadi. Tadqiqotda psixologik barqarorlik, stress, xavotir, o‘z-o‘zini baholash darajasi kabi omillar o‘quvchi shaxsiyatining rivojlanishidagi ahamiyati nuqtai nazaridan o‘rganiladi. Shuningdek, oilaviy nizolar, ota-onalarning e’tiborsizligi, haddan ziyod talabchanlik yoki emotsional befarqlik maktab o‘quvchilarida psixologik muammolarni yuzaga keltirishi mumkinligi amaliy misollar bilan ko‘rsatiladi.

Mаzkur tezisda sifat so’z turkumini o’qitishning dolzarbligi, mavzu o’rgatilish jarayonida qo’llaniladigan samarali metodik yondashuvlarni aniqlash va amaliyotga tatbiq etishdan iborat. Shuningdek, mavzuni o’rgatishda interaktiv va innovatsion usullarning o‘rnini ko‘rsatish, dars jarayonida o‘quvchilarda sifat so‘z turkumiga doir bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantirish yo‘llari tahlil qilindi.

Ushbu maqolada  rasmiy hujjatlar bilan ishlash ko‘nikmalarini shakllantirishning nazariy va amaliy asoslari yoritilgan. Unda rasmiy hujjatlarning mohiyati, ularning uslubiy xususiyatlari, asosiy turlari, tuzilishi hamda til me’yorlari haqida batafsil ma’lumot beriladi. Shu bilan birga, rasmiy hujjatlar bilan ishlash kompetensiyasini shakllantirish bo‘yicha fikrlar ilgari surilib, talabalarda kasbiy-kommunikativ ko‘nikmalarni rivojlantirish zarurligi asoslab beriladi.

В данной статье рассматриваются ключевые методологические аспекты преподавания русского языка как иностранного (РКИ). Изучение РКИ представлено как комплексный процесс, включающий не только овладение лексико-грамматическими структурами, но и глубокое погружение в социокультурную среду русскоязычного общества. Особое внимание уделено роли лингвострановедения, применению информационных технологий и перспективам развития методики РКИ в условиях цифровизации образования. Статья может быть полезна преподавателям, методистам и исследователям, работающим в области преподавания иностранных языков.

Ушбу мақолада 1930-йилларда Ўзбекистонда саноатлаштириш ва қишлоқ хўжалиги соҳаларидаги туб ўзгаришлар таҳлил этилади. Муаллиф саноатнинг ривожланиши билан боғлиқ иқтисодий, ижтимоий ва маданий ўзгаришлар, хусусан ишчи синфининг шаклланиши, таълим муассасаларининг кенгайиши ва шаҳар аҳолисининг ижтимоий тузилишидаги янгиликларни ёритади. Шунингдек, аёллар ва турли миллат вакиллари учун таълим имкониятларининг кенгайиши таълим соҳасидаги тенглик ва инклюзивлик тамойилларининг ривожи сифатида кўрсатилади.

Ushbu maqolada Oʻzbekistonning oʻsimliklar qoplamining tarkibi, endemik va relikt turlar, ularning ahamiyati hamda tabiiy hududlar ekologiyasi haqida umumiy ma’lumotlar berilgan. Shuningdek, oʻsimliklarni muhofaza qilish muammolari va ularning yechimlari muhokama qilinadi.

В данной работе, опираясь на теоретические и научные данные, исследуются модели, классификации, этапы развития и исторический путь переводоведения. Также проводится анализ теории интертекстуальности и роли психологии в процессе перевода. Многовековая эволюция перевода как научной дисциплины тесно связана с историей и культурными особенностями европейских и азиатских народов. В заключение, статья содержит авторские рассуждения о возможностях объединения психологии с областями переводоведения и литературоведения.

В статье рассматривается использование интерактивных технологий при обучении русскому языку их роль в формировании коммуникативной компетенции и мотивации обучающихся. Описаны конкретные примеры применения ролевых игр, проектной деятельности, дебатов и квестов на занятиях по русскому языку.

Mаzkur mаqоlаdа оkkаziоnаl birliklаrning leksik-semаntik jihаtlаri, ulаrning bаdiiy mаtndаgi funksiyаsi vа tаsnifi hаqidа sо‘z yuritilаdi. Оkkаziоnаl birliklаr muаllifning individuаl til yаrаtish imkоniyаtlаrini nаmоyоn etuvchi stilistik vоsitа sifаtidа tаhlil qilinаdi. Mаqоlаdа ulаrning leksik, semаntik, frаzeоlоgik, sintаktik hаmdа fоnetik-grаfik turlаri аjrаtilib, о‘zbek аdаbiyоtidаn misоllаr оrqаli yоritilаdi. Shuningdek, ushbu birliklаrning bаdiiy-estetik yuklаmаsi, muаllif uslubidаgi rоli vа оbrаzlilik yаrаtishdаgi аhаmiyаti оchib berilаdi.

Mаzkur mаqоlаdа zаmоnаviy о‘zbek she’riyаtidа uchrаyоtgаn оkkаziоnаl birliklаr tаhlil qilinаdi. Оkkаziоnаl birliklаr shоirning individuаl uslubiyаti, pоetik tаfаkkuri vа оbrаzlilik dаrаjаsini nаmоyоn etuvchi vоsitа sifаtidа yоritilаdi. Tаhlil dаvоmidа оkkаziоnаl birliklаr estetiklik, emоtsiоnаllik, kоntekstuаl yаngilik kаbi vаzifаlаrni bаjаrishi аsоslаnаdi. Mаqоlа yаkunidа bundаy birliklаrning zаmоnаviy о‘zbek аdаbiy tiligа tа’siri hаmdа nаzаriy yоndаshuvlаr bilаn bоg‘liq tаkliflаr berilаdi.

Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlarning tahlili shuni ko‘rsatadiki, qo‘lga kiritilayotgan yutuq va muvaffaqiyatlarda iqtisodiyotni modernizatsiyalash, buning uchun esa faol investitsion siyosat yuritishning o‘rni juda muhimdir. shunga ko‘ra, respublika hududlarining ijtimoiy- iqtisodiy rivojlanishini boshqarishning samarali tizimini yaratish, ularning investitsion muhit jozibadorligi, salohiyatini baholashning nazariy va metodologik asoslarini tadqiq etish muhim ahamiyat kasb etadi.

Bugungi kunda iqtisodiy o‘zgarishlar davri iqtisodiyotni rivojlantirishda moliyaviy va valyuta vositalarining roli, ahamiyati to‘g‘risidagi tasavvurni sezilarli darajada o‘zgartirganligi va tobora rivojlanib borayotgan bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan tartibga solish tizimida ularning ustuvorlikka erishganligi isbotini topgan. Hozirgi paytda davlat iqtisodiy siyosati, davlat moliyasi jahon bozorlari rivojlanishining ustuvor yo‘nalishlarini, shuningdek, jahon raqobati qoidalarini hisobga olishi kerak. Har qanday davlat iqtisodiy barqarorlikka erishish va moliyaviy tizimni mustahkamlash maqsadida turli xil iqtisodiy vositalardan foydalanadi. Ushbu vositalar orasida pul-kredit siyosati alohida o‘rin tutadi. Pul-kredit siyosati Markaziy bank tomonidan amalga oshiriladigan chora-tadbirlar majmuasi bo‘lib, uning asosiy maqsadi iqtisodiyotda inflyatsiya darajasini boshqarish, bandlikni ta’minlash va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishdan iboratdir.

This article discusses the use of metaphorical expressions in the English language. It analyzes their structural characteristics, figurative meaning, and cognitive function in communication. Furthermore, the paper highlights the cultural influences embedded in metaphors and their role in shaping perception and understanding, especially for language learners and translators.

Mazkur tezisda Oʻzbekiston Respublikasida piyoz yetishtirish hajmi, asosiy yetishtiriladigan hududlar, ularning agroiqlimiy sharoiti va mahsulot yetishtirishdagi o‘rni tahlil qilinadi. Shuningdek, statistik ma’lumotlar asosida viloyatlar kesimida piyoz yetishtirishdagi farqlar, eksport salohiyati va agrar siyosatning ushbu sohaga ta’siri o‘rganiladi.

ushbu maqola talabalarda refleksiv qobiliyatlarni rivojlantirishning pedagogik-psixologik xususiyatlarini o‘rganadi. Refleksiv qobiliyatlar talabalarning o‘z-o‘zini anglash, o‘z xatti-harakatlarini tahlil qilish va o‘rganish jarayonida o‘zgarishlarni kuzatish imkonini beradi. Maqolada refleksivlikning ta’lim jarayonidagi ahamiyati, uning o‘zaro munosabatlar va ijodiy fikrlash bilan bog‘liqligi, shuningdek, talabalarning refleksiv qobiliyatlarini rivojlantirish uchun samarali pedagogik usullar va strategiyalar muhokama qilinadi. Natijada, talabalarning o‘z-o‘zini baholash, tanqidiy fikrlash va muammolarni hal etish qobiliyatlari ortadi, bu esa ularning akademik va shaxsiy rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

Python is dedicated to learning ways to work with date and time in the programming language. Python's datetime module allows you to perform basic operations such as getting the current date and time, creating exact date and time objects, formatting time, and converting an object to string. It also covers the calculation of the difference between two dates, the addition or subtraction of time, and the work with time zones. Working with dates and times is widely used in programming, allowing for efficient tasks such as time-dependent calculations and formatting. This topic provides programmers with important knowledge and practical skills in solving real-world time-related problems.

Maqola O'zbekistonda sifatli ta'lim tizimini rivojlantirishning dolzarb masalalarini yoritadi. Ta'lim tizimi jamiyatning taraqqiyotiga bevosita ta'sir ko'rsatadigan poydevor sifatida, o'qituvchilar malakasini oshirish, ta'lim dasturlarini yangilash va infratuzilmani modernizatsiya qilish zarurligini ta'kidlaydi. Sifatli ta'lim yoshlarni nafaqat bilimli, balki ijtimoiy mas'uliyatli va amaliy ko'nikmalarga ega shaxslar sifatida tarbiyalashga yordam beradi. Maqolada ta'lim tizimining jamiyatdagi roli va unga qo'shadigan hissasi, shuningdek, O'zbekistondagi o'zgarishlar va istiqbollar haqida so'z boradi.