Евразийский журнал медицинских и естественных наук, это официальное издание Общества науки, медицины и естествознания. В нем рассматриваются следующие типы оригинальных материалов для рецензирования и публикации: исследовательские статьи, обзорные статьи, письма редактору, краткие сообщения, случай отчеты, книжные обзоры, технологические отчеты и обзоры статей. Каждый выпуск охватывает темы, которые представляют интерес для широкой читательской аудитории, представителей промышленности, клиницистов, научных кругов и правительства. Журнал для всех, кто интересуется наукой. Мы рады предоставить возможность публикации на страницах журнала всем заинтересованным авторам. Журнал ориентирован на профессиональных врачей и фармакологов, исследователей и преподавателей университетов. В журнале публикуются статьи проблемного и научно-практического характера. Работы студентов принимаются к рассмотрению только при наличии соавторов научного руководителя.
Nashr qilingan: 2025-12-06
Статьи
КЛАССИФИКАЦИЯ И СИСТЕМЫ ГРАДАЦИИ ПОСЛЕОПЕРАЦИОННОГО ПАНКРЕАТИЧЕСКОГО СВИЩА (ППС)
Послеоперационный панкреатический свищ (ППС) по-прежнему остаётся самым проблемным осложнением панкреатической хирургии: частота 10–30 %, до 60 % тяжёлых послеоперационных осложнений и две трети всех затрат. Классификация ISGPF 2005 г. ввела три степени (A, B, C), но степень A («биохимическая утечка») искусственно завышала частоту и плохо воспроизводима. Обновлённое определение ISGPS 2016 г. исключило степень A из числа истинных свищей и привязало степени B и C к объективным критериям: дренаж >3 недель, необходимость перкутанного/эндоскопического вмешательства, органная недостаточность, повторная операция или смерть. В обзоре проанализировано 37 259 пациентов из 38 центров.
2025-12-05
MAKTAB YOSHIDAGI BOLALARDA KARIYES TARQALISHIGA TASHQI OMILLARNING TA’SIRI
Ushbu tadqiqot maktab yoshidagi bolalarda tish kariyesi tarqalishiga ta’sir etuvchi tashqi omillarni aniqlashga qaratilgan. Farg‘ona shahar umumta’lim maktablarida 6-15 yoshdagi 420 nafar o‘quvchi o‘rtasida o‘tkazilgan epidemiologik kuzatuvlarga ko‘ra, kariyes tarqalishida shakarli mahsulotlar iste’moli, noto‘g‘ri ovqatlanish tartibi, stomatologik gigiyena vositalaridan noto‘g‘ri foydalanish, ekologik omillar, ijtimoiy-iqtisodiy holat va ota-onalarning stomatologik madaniyati asosiy risk omillari ekanligi aniqlandi. Tadqiqot natijalari maktab gigiyenasi, profilaktik stomatologiya va sog‘lom turmush tarziga yo‘naltirilgan dasturlarni takomillashtirish zarurligini ko‘rsatadi.
2025-12-05
MIASTENIYA KASALLIGINI RIVOJLANSHIDA YALLIG’LANISH MEDIATORLARINI PATOGENETIK AHAMIYATI
Miasteniya Gravis – post-sinaptik neyromuskulyar birikmadagi asetil xolin retseptorlariga (AChR) yoki u bilan bog‘liq oqsillarga (MuSK, LRP4 va boshqalar) qarshi antitelolarni paydo bo’lishi bilan bog’liq bo’lgan autoimmun nafas yo’llari va tana muskullari holsizlanishi bilan kechuvchi kasallik sanaladi. Yallig‘lanish va immunologik mexanizmlar MG patogenezida muhim o‘rin egallaydi; bu maqola aynan yallig‘lanish hujayraviy jarayonlari, sitokin va plazma mediatorlari jihatidan tahlil qiladi. Ma’lumki, miasteniya kasalligi rivojlanishi to’liq autoimmun kasallik emas va balki patogenezida turli xildagi sitokilarni ishtirok etishi kasallik asosida yallig’lanish jarayoni yotganligini ko’rsatdi. Sitokinlarni qonda aniqlash va M1/M2 larni o’zaro nisbati kasalliklarni o’girlik darajasini diagnostika qilish, turlarini aniqlash va kelajakda zamonaviy davolash usullarini kelib chiqishiga olib keladi.
2025-12-05
BACHADON MIOMASI UCHUN UZOQ MUDDATLI TERAPIYA
Bachadon miomasi patogenezida steroid tuxumdon gormonlarining etakchi roli bir qator epidemiologik, klinik va eksperimental tadqiqotlar bilan tasdiqlangan. Leyomiomaning paydo bo'lishi va rivojlanishining biologik va genetik mexanizmlariga asoslanib, ushbu kasallikni davolashda yangi yondashuvlarni ishlab chiqish mumkin. Bachadon leyomiomasi bo'lgan bemorlarda ulipristal asetatdan foydalanish nafaqat operatsiyaga tayyorgarlik ko'rish uchun, balki jarrohlik davolash va u bilan bog'liq gipoestrogen sharoitlardan qochish, natijada ayolning hayot sifatini yaxshilash uchun ham istiqbolli hisoblanadi.
2025-12-05
TIBBIYOT MUASSASALARIDA XODIMLAR UCHUN SOGʻLOM TURMUSH TARZINI SHAKLLANTIRISH DASTURLARINING SAMARADORLIGI: OVQATLANISH, JISMONIY MASHQLAR VA PSIXOLOGIK QOʻLLAB-QUVVATLASH TIZIMLARI
Ushbu maqolada tibbiyot muassasalarida faoliyat yurituvchi xodimlar orasida sogʻlom turmush tarzini shakllantirishga qaratilgan kompleks dasturlarning samaradorligi tahlil qilinadi. Ovqatlanish madaniyati, jismoniy faollikni oshirish, stressni boshqarish va psixologik qoʻllab-quvvatlash tizimlarining kasbiy charchoq, ortiqcha vazn, semizlik, ruhiy zo‘riqish va surunkali kasalliklar xavfini kamaytirishdagi oʻrni ilmiy asosda yoritilgan. Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti (JSST) va boshqa xalqaro tadqiqotlar asosida statistik maʼlumotlar keltiriladi. Tadqiqot natijalari sogʻliqni saqlash tizimi xodimlari uchun profilaktik muhit yaratish korxona samaradorligini ham oshirishini koʻrsatadi [2,6].
2025-12-05
COURSE OF DYSENTERY COMPLICATED BY INTESTINAL BLEEDING IN CHILDREN
Dysentery remains a significant public health issue among children in developing countries, particularly when complicated by intestinal bleeding. The aim of this study was to analyze the clinical characteristics, severity, and outcomes of dysentery cases complicated with intestinal hemorrhage in pediatric patients. A total of 138 children aged from 1 to 12 years were observed at the Department of Pediatric Infectious Diseases between 2023 and 2025. Data were collected retrospectively from clinical records, including patient age, sex, severity of disease, laboratory findings, duration of hospitalization, and outcomes. Statistical analysis was performed using SPSS 28.0, with p-values below 0.05 considered statistically significant. Results demonstrated that 62.3% of patients presented with moderate disease, while 21.7% had severe dysentery accompanied by visible rectal bleeding.
2025-12-10
SOG'LOM MAKTAB O'QUVCHILARIDA SIYDIK TOSHI HOSIL BO'LISHINING BIOKIMYOVIY XAVF OMILLARI
Urolitiyoz uronefrologiyada keng tarqalgan kasalliklardan biri bo'lib, dunyo aholisining 3% dan ko'prog'ida uchraydi. Urolitiyoz so'nggi bir necha o'n yilliklar ichida bolalar orasida keng tarqalgan. Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, so'nggi o'n yil ichida siydik toshlari soni besh baravar ko'paygan, chunki qisman aniqroq diagnostika usullari paydo bo'lgan
2025-12-10
ОСОБЕННОСТИ ИНТЕНСИВНОЙ ТЕРАПИИ У ПАЦИЕНТОВ С ОСТРЫМ КОРОНАРНЫМ СИНДРОМОМ, ОСЛОЖНЁННЫМ ТЯЖЁЛОЙ ПНЕВМОНИЕЙ И ПОСТИНФЕКЦИОННЫМИ СИНДРОМАМИ
Настоящее исследование посвящено анализу особенностей интенсивной терапии пациентов с острым коронарным синдромом (ОКС), осложнённым тяжёлой пневмонией и постинфекционными синдромами. В ходе исследования оценены частота осложнений, динамика клинических и лабораторных показателей, а также влияние постинфекционных синдромов на тяжесть состояния и исход. Результаты показывают, что комплексная интенсивная терапия, включающая антикоагулянтную, антибактериальную и поддерживающую терапию, снижает риск неблагоприятного исхода, но у пациентов с выраженной постинфекционной дисфункцией органов сохраняется высокий риск осложнений.
2025-12-10
EPIDEMIOLOGICAL AND IMMUNOLOGICAL FEATURES OF MENINGOCOCCAL INFECTION DURING THE INTER-EPIDEMIC PERIOD
The global decline in the incidence rate of meningococcal infection, which is observed in the last decade, does not exclude the possibility of new outbreaks, epidemics and pandemics. The previous pandemic of meningococcal infection in the world was noted in the 70s. last century, when the incidence rate reached 16-17 people per 100 thousand people. Epidemics of meningococcal infection occur unexpectedly and still cannot be predicted. Currently, MI cases are recorded in more than 150 countries of the world, and Uzbekistan is one of them. The article presents long-term observations (analysis of the age structure of the incidence of meningococcal infection, a monthly analysis of the incidence in the city of Tashkent) and some epidemiological features of meningococcal infection in the world and in Uzbekistan.
2025-12-11
ПРОЕКТИРОВАНИЕ МОДЕЛИ ИНТЕГРИРОВАННОЙ АМБУЛАТОРНО-СТАЦИОНАРНОЙ КОЛОПРОКТОЛОГИЧЕСКОЙ ПОМОЩИ В УЗБЕКИСТАНЕ
Рост заболеваемости колоректальным раком и других колопроктологических заболеваний требует пересмотра моделей медицинской помощи. В Узбекистане сохраняется фрагментарность между амбулаторным и стационарным звеньями, что снижает эффективность диагностики, лечения и диспансерного наблюдения. В статье представлена концепция интегрированной модели амбулаторно-стационарной помощи, разработанная с учётом международного опыта и национальных условий. Ключевыми элементами модели являются единая электронная медицинская карта пациента, цифровая маршрутизация, дистанционный мониторинг и междисциплинарное взаимодействие. Предполагается, что внедрение данной модели повысит согласованность медицинских действий, ускорит постановку диагноза и начало лечения, снизит долю экстренных вмешательств и повторных госпитализаций, а также создаст аналитическую основу для оценки качества помощи.
2025-12-12
AZNEK FOSFORITLARINI TARKIBINI VA KISLOTALI PARCHALANISHDA HAR XIL MIQDORIDA HOSIL BOLGAN KONSENTRATLARNING MORFOLOGIYASINI O'RGANISH
Maqolada qishloq xo‘jaligi uchun fosforga bo‘lgan talabning ortib borishi sharoitida tobora dolzarb bo‘lib borayotgan aznekli fosforitlardan oddiy fosforli o‘g‘itlar olishning fizik-kimyoviy texnologiyasi asoslari ko‘rib chiqilgan. aznekli fosforitlarning kimyoviy tarkibi va mineralogiyasi, Texnologik jarayonning asosiy bosqichlarini, shu jumladan xom ashyoni tayyorlash, toblash va fosforli birikmalarga aylantirishni tahlil qilami.
2025-12-15
ЭФФЕКТИВНОСТЬ КЛИНИКО-ИММУНОЛОГИЧЕСКИ ОРИЕНТИРОВАННОГО АЛГОРИТМА И ИММУНОКОРРИГИРУЮЩЕЙ ТЕРАПИИ В ЛЕЧЕНИИ ОСТРОЙ СПАЕЧНОЙ ТОНКОКИШЕЧНОЙ НЕПРОХОДИМОСТИ
Острая спаечная тонкокишечная непроходимость (ОСТКН) характеризуется высокой частотой послеоперационных осложнений и летальности, что во многом обусловлено выраженными иммунологическими нарушениями и системным воспалительным ответом. Целью исследования явилась оценка клинической эффективности разработанного клинико-иммунологически ориентированного лечебно-диагностического алгоритма и иммунокорригирующей терапии у больных с ОСТКН. Проведён сравнительный анализ результатов лечения 115 пациентов, разделённых на контрольную и основную группы. Установлено, что применение алгоритма с учётом иммунной стратификации достоверно снижает частоту послеоперационных осложнений III–V степени, сокращает длительность госпитализации и летальность в 3,3 раза. Иммунокорригирующая терапия способствовала нормализации показателей клеточного и гуморального иммунитета и более быстрому клиническому восстановлению пациентов. Полученные данные подтверждают целесообразность интеграции иммунодиагностики и иммунотерапии в комплексное лечение ОСТКН.
2025-12-15
JAG‘-YUZ SOHASIDAGI O‘SMALAR BO‘YICHA O‘TKAZILGAN OPERATSIYALARDAN KEYIN BEMORLARNI STOMATOLOGIK VA FUNKSIONAL REABILITATSIYA QILISH
Ushbu maqolada jag'ning o'smalari uchun keng ko'lamli jarrohlik amaliyotidan o'tgan bemorlarni kompleks reabilitatsiya qilish tamoyillari keltirilgan. Reabilitatsiya bosqichlari tavsiflanadi: og'iz bo'shlig'i va mushaklarni operatsiyadan oldingi tayyorgarlikdan boshlab operatsiyadan keyingi erta parvarish va uzoq muddatli stomatologik reabilitatsiyagacha. Protezlarni davolashga alohida e'tibor qaratiladi - chaynash funktsiyasi va nutqni tiklash uchun maksiller nuqsonlar, rezektsiya protezlari va implantlar uchun obturator protezlaridan foydalanish. Reabilitatsiya bosqichlarini ko'rsatadigan sxemalar va bemorlarni nuqsonlar turi bo'yicha guruhlash. Multidisipliner yondashuvning ahamiyati ta'kidlangan: jarroh, protezist, fizioterapevt, logoped va boshqalarni jalb qilish.. Xulosalar reabilitatsiya tadbirlarini iloji boricha tezroq boshlash va optimal funktsional tiklanish va hayot sifatiga erishish uchun ularni ketma-ket davom ettirish zarurligini ta'kidlaydi.
2025-12-15
КОМПЛЕКСНЫЕ И ПЕРСОНАЛИЗИРОВАННЫЕ ПОДХОДЫ В ХИРУРГИЧЕСКОМ ЛЕЧЕНИИ БОЛЬНЫХ СО ЗЛОКАЧЕСТВЕННЫМИ ОПУХОЛЯМИ ЧЕЛЮСТНО-ЛИЦЕВОЙ ОБЛАСТИ
Мақола юз-жаг соҳасидаги сифатсиз ўсмаларни хирургик йўл билан даволашнинг замонавий тамойилларига бағишланган бўлиб, унда комплекс ёндашув ва шахсийлаштирилган терапияга алоҳида эътибор қаратилган. Хирургияни нурли ва кимёвий терапия билан бирлаштириш, шунингдек реконструктив операцияларни амалга ошириш каби усуллар комплекс даволашнинг асоси сифатида кўриб чиқилади. Биопсия сигналли лимфа тугунлари, жарроҳлик навигацияси, CAD/CAM технологиялари орқали дефектларни тиклаш, таргетли ва иммун терапия каби шахсийлаштирилган усуллар муҳокама қилинади. Улар ҳар бир бемор ва ўсманинг индивидуал хусусиятларига мос равишда даволашни мослаштириш имконини беради. Мақолада ўсма босқичига қараб операция ҳажмини танлаш алгоритмлари ва инновацион усуллар мисол тариқасида келтирилган.
2025-12-15
IMPACT OF DEPRESSION AND ANXIETY ON SEXUAL FUNCTION IN WOMEN WITH PREMATURE OVARIAN INSUFFICIENCY
This study aimed to assess the levels of depression and anxiety in reproductive-aged women with premature ovarian insufficiency (POI). Assessment tools included the PHQ-9 and GAD-7 questionnaires. A total of 96 women participated in the study. The results showed that 80.2% of participants exhibited symptoms of depression according to PHQ-9, while 78.1% had anxiety symptoms according to GAD-7. Additionally, a trend was observed in which longer duration of POI was associated with higher levels of psychological distress. These findings highlight the clinical significance of mental health issues in women with POI. The effective application of screening tools can aid in early detection of emotional disturbances and support the implementation of a comprehensive care approach.
2025-12-15
КЛИНИКО-ФУНКЦИОНАЛЬНАЯ ОЦЕНКА ЭФФЕКТИВНОСТИ ЧАСТИЧНО СЪЁМНЫХ ЗУБНЫХ ПРОТЕЗОВ У ПАЦИЕНТОВ С ЧАСТИЧНОЙ АДЕНТИЕЙ
Частичная адентия остаётся одной из наиболее распространённых стоматологических патологий, существенно влияющих на жевательную функцию, эстетику и качество жизни пациентов. Частично съёмные зубные протезы широко применяются в клинической практике благодаря относительной доступности и универсальности. Целью настоящего исследования явилась клинико-функциональная оценка эффективности частично съёмных зубных протезов у пациентов с частичной адентией. В работе использованы клинические, функциональные и социологические методы исследования. Установлено, что применение рационально спроектированных частично съёмных протезов способствует значимому улучшению жевательной эффективности, функционального состояния жевательного аппарата и показателей качества жизни пациентов.
2025-12-15
ЭТИОПАТОГЕНЕТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ, ДИАГНОСТИКА И СОВРЕМЕННЫЕ СТРАТЕГИИ РЕАБИЛИТАЦИИ ПРИ ПЛОСКОСТОПИИ У ДЕТЕЙ И ПОДРОСТКОВ
Плоскостопие (pes planus) остается одной из самых обсуждаемых и распространенных проблем в детской ортопедии. Несмотря на высокую частоту встречаемости, в медицинском сообществе сохраняется дискуссия относительно границ между физиологической нормой и патологическим состоянием, требующим коррекции. В ходе исследования был проведен анализ научной литературы, опубликованной в период с 2001 по 2025 год. Исследования 2025 года показали, что у молодых людей с гибким плоскостопием наблюдаются значимые функциональные дефициты по сравнению с контрольной группой. Плоскостопие у детей и подростков является гетерогенным состоянием, требующим дифференцированного подхода. Мобильное бессимптомное плоскостопие у детей младшего возраста следует рассматривать как этап физиологического развития, не требующий агрессивной коррекции. В то же время, наличие факторов риска (ожирение, гипермобильность) и сохранение деформации в подростковом возрасте требует активного вмешательства
2025-12-16
NEFROTIK SINDROMDA GEMATOLOGIK, BIOKIMYOVIY PARAMETRLAR VA KLINIK XUSUSIYATLARNING QIYOSIY TAHLILI: VAZIYATNI NAZORAT QILISH TADQIQOTI
Nefrotik sindrom (NS) surunkali buyrak patologiyasi bo'lib, kortikosteroidlarga javob berish asosida steroidga sezgir (SSNS) yoki steroidga chidamli (SRNS) guruhlarga tasniflanadi. Pediatrik NS da tanlanadigan davolash har doim kortikosteroiddir. Pediatrik bemorlarda steroidga chidamli nefrotik sindrom umumiy NS holatlarining 20-30% ni tashkil qilishi mumkin va bu pediatrlar uchun jiddiy tashvishdir. Steroidlarga chidamli bo'lgan holatlarni davolash qiyin va buyrak kasalligining oxirgi bosqichi rivojlanish xavfi yuqori.
2025-12-16
STUDY OF THE PREVALENCE AND CLINICAL TYPES OF CHRONIC BILIARY TRACT DISEASES IN CHILDREN
At the same time, the proportion of cholelithiasis in children with an upward trend is increasing.In the structure of the pathology of the biliary tract, there is a significant increase in both dysfunctional disorders and diseases of an metabolic-inflammatory nature (1). A certain role in the formation of the pathology of the biliary tract is played by congenital anomalies of the gallbladder and biliary tract.The studies carried out indicate the frequency of lesions of the biliary tract in school-age children. Comparative analysis of the data obtained in a comprehensive study allows differentiating the pathology of the biliary tract, but with a clinical manifestation, and also confirms the informative value of X-ray and ultrasound studies to clarify the diagnosis.
2025-12-17
TRITICUM AESTIVUM (BUG’DOY) O’SIMLIGIDAN AJRATIB OLINGAN QURUQ EKSTRAKT MODDASINING AMINOKISLOTA TARKIBINI ANIQLASH
Ushbu maqolada mahalliy Triticum aestivum oʻsimligidan ajratib olingan quruq ekstraktning tarkibidagi erkin aminokislotalarning miqdoriy tahlili oʻtkazildi. Tadqiqot yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YUSSX) usulidan foydalanib olib borildi. Olingan natijalarga koʻra, quruq ekstrakt tarkibida almashinmaydigan aminokislotalar mavjudligi aniqlandi. Shuningdek, o'rganilgan aminokislotalar orasida aspargin va glutamin kislotalar eng yuqori miqdorda ekanligi aniqlandi
2025-12-17
ERTA YOSHDAGI BOLALARDA SON SUYAGINING TO’G’MA CHIQISHINI ERTA TASHXISLASH VA SAMARALI DAVOLASH
Mazkur maqolada erta yoshdagi bolalarda son suyagining to’g’ma chiqishini (displaziya va chiqishlar) erta tashxislash va samarali davolash strategiyalari yoritilgan. Bolalik davrida son-chanoq bo‘g‘imi displaziyasi keng tarqalgan ortopedik muammolardan biri bo‘lib, erta aniqlanmasa, nogironlikka olib kelishi mumkin. Tadqiqotda mavjud diagnostika usullari – fizik ko‘rik, ultratovush tekshiruvi va rentgenologik usullar tahlil qilinib, ularning samaradorligi solishtiriladi. Shuningdek, konservativ va jarrohlik davolash usullarining natijalari ko‘rib chiqilib, yoshga, chiqish darajasiga va patologiyaning rivojlanish bosqichiga qarab mos yondashuvlar tavsiya etiladi. Maqolada ilg‘or amaliyotlar, klinik tavsiyalar va milliy hamda xalqaro tajribalarga asoslangan takliflar berilgan.
2025-12-18
COMPREHENSIVE PHYSICOCHEMICAL CHARACTERIZATION OF ACTIVATED CARBON MATERIALS FOR MEDICAL ENTEROSORBENT APPLICATIONS
Activated carbon is extensively utilized in pharmaceutical practice as an enterosorbent due to its high adsorption efficiency and chemical inertness. This study aimed to comparatively assess several industrial activated carbon samples to evaluate their suitability for therapeutic enterosorption. Prior to characterization, all samples were subjected to standard laboratory purification protocols. Critical physicochemical properties, including ash content, bulk density, and pH of aqueous extracts, were measured following pharmacopeial and standardized procedures. The analysis revealed that only the AU-K sample met the regulatory criteria for medical-grade activated carbon, particularly in terms of ash content and pH. Other samples demonstrated elevated levels of mineral impurities, which could compromise both sorption performance and biological safety. These results underscore the necessity of comprehensive physicochemical evaluation when selecting activated carbon for pharmaceutical applications.
2025-12-18
HEPATOPROTECTIVE EFFECT OF SILYMARIN IN PARACETAMOL-INDUCED HEPATITIS: A PATHOGENETIC AND MECHANISTIC ANALYSIS
Paracetamol-induced hepatitis remains one of the most common models of toxic liver injury used for studying hepatoprotective agents. Excessive or prolonged intake of paracetamol leads to the formation of toxic metabolites that initiate oxidative stress, mitochondrial dysfunction, and hepatocyte necrosis. In recent years, increasing attention has been paid to natural hepatoprotectors with antioxidant and membrane-stabilizing properties, among which silymarin occupies a special place. The present study aimed to evaluate the hepatoprotective effect of silymarin in paracetamol-induced hepatitis and to analyze the main pathogenetic mechanisms underlying its protective action. The study was conducted using an experimental model of toxic liver injury induced by paracetamol administration. Biochemical markers of liver function, oxidative stress indicators, and morphological changes in hepatic tissue were assessed. The results demonstrated that paracetamol-induced hepatitis was accompanied by a significant increase in serum aminotransferases, bilirubin levels, and oxidative stress markers, indicating severe hepatocellular damage. Administration of silymarin led to a pronounced reduction in cytolytic and cholestatic syndromes, normalization of antioxidant defense parameters, and partial restoration of liver structure. These effects confirm the multifactorial hepatoprotective action of silymarin, including antioxidant, anti-inflammatory, and membrane-stabilizing mechanisms. The findings support the feasibility of using silymarin as a pathogenetically justified agent in the prevention and treatment of drug-induced liver injury.
2025-12-18
BOLALARDA DOLIXOSIGMA: ZAMONAVIY DIAGNOSTIK MEZONLAR, DIFFERENSIAL DIAGNOSTIKA VA BOSQICHMA-BOSQICH DAVOLASH TAKTIKASI
Dolixosigma (sigmasimon ichakning uzayishi) surunkali qabziyat bilan kechayotgan bolalarda tez-tez aniqlanadi va yo‘g‘on ichakning kontrast tekshiruvlarida uchraydigan eng ko‘p anatаomik topilmalardan biridir. Biroq dolixosigmaning klinik ahamiyati bir xil emas: ayrim bemorlarda u anatоomik normaning varianti sifatida namoyon bo‘lsa, boshqalarida kolotransitning buzilishi, najas tiqilishi, megarektum/megakisima va subobstruktsiya epizodlari bilan kechadi. Asosiy klinik vazifa — faqat anatomiyani tavsiflash emas, balki qabziyatning yetakchi patofiziologik mexanizmini aniqlash (ushlab turuvchi xulq va og‘riqli defekatsiya, slow-transit constipation, evakuatsiya disfunktsiyasi/pelvik diafragma dissinerjiyasi), shuningdek organik sabablarni (Hirshsprung kasalligi va boshqalar) istisno qilishdir.
2025-12-18
ХАЛҚАРО АККРЕДИТАЦИЯ ТАЛАБЛАРИ АСОСИДА БЕМОР ХАВФСИЗЛИГИ ВА СИФАТ НАЗОРАТИ БЎЛИМЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ТАЖРИБАСИ: БОЛАЛАР МИЛЛИЙ ТИББИЁТ МАРКАЗИ АСОСИДА
Ушбу мақолада Болалар Миллий Тиббиёт Маркази мисолида халқаро аккредитация талабларига мувофиқ бемор хавфсизлиги ва тиббий хизмат сифати устидан назоратни таъминловчи махсус бўлимларни ташкил этиш тажрибаси ёритилган. Маълумотларга кўра, марказда JCI (Joint Commission International) халқаро стандартлари асосида ташкил этилган тизим беморларга кўрсатилаётган хизмат сифатини яхшилаш, хавфсизликни таъминлаш ҳамда клиник бошқарувни самарали йўлга қўйишда муҳим аҳамият касб этмоқда. Мақолада мазкур бўлимларнинг ташкил этилиш босқичлари, функционал вазифалари ва амалдаги натижалари таҳлил қилинади ҳамда бошқа тиббиёт муассасалари учун тавсиялар келтирилади.
2025-12-19
QANDLI DIABET BILAN OG‘RIGAN BEMORLARDA YUJS SIALOADENITI BILAN OG‘RIGAN BEMORLARNI REABILITATSIYA QILISH
So‘lak bezlarining yallig‘lanishi, ayniqsa yuqori jag‘ sialoadeniti, qandli diabet bilan og‘rigan bemorlarda immunitetning buzilishi va metabolik disregulyatsiya tufayli keng tarqalgan asoratdir. Ushbu tadqiqot Samarqand davlat tibbiyot universitetida 2020-yildan 2024-yilgacha davolangan yuqori jag‘ sialoadeniti bilan kasallangan 42 nafar diabetik bemorlarning reabilitatsiya natijalarini baholaydi. Bemorlarga fizioterapiya, bezlarni rag‘batlantiruvchi massaj, mahalliy yallig‘lanishga qarshi vositalar va qat’iy glikemik nazoratni o‘z ichiga olgan individual reabilitatsiya o‘tkazildi. Funksional tiklanish, simptomlarning kamayishi va bemorlarning qoniqishi baholandi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, moslashtirilgan reabilitatsiya protokollari so‘lak oqimini sezilarli darajada yaxshiladi, og‘riq va shishlarni kamaytirdi va hayot sifatini yaxshiladi. Tadqiqot natijalari sialoadenit bilan og‘rigan diabetik bemorlar uchun multidissiplinar va shaxsiy reabilitatsiya strategiyalarining ahamiyatini ta’kidlaydi.
2025-12-19
QALQONSIMON BEZ ZARARLANGANDA SO‘LAK BEZLARI KASALLIKLARI
Ushbu maqolada qalqonsimon bez faoliyati buzilganda so‘lak bezlarida kuzatiladigan morfofunksional o‘zgarishlar, ularning klinik kechishi va patogenetik mexanizmlari ilmiy asosda tahlil qilindi. Tadqiqot davomida gipotireoz va gipertireoz fonida so‘lak sekretsiyasining buzilishi, kanalchalar epiteliyidagi distrofik o‘zgarishlar, so‘lak bezlari parenximasida fibroz jarayonlar va mikroangiopatik shikastlanishlar qayd etildi, bu esa og‘iz bo‘shlig‘ining himoya funksiyasining pasayishi, kserostomiya, sialoadenit va sialoangiektaziya kabi kasalliklarning rivojlanishiga olib kelishi aniqlandi. Klinik kuzatuvlarda qalqonsimon bez kasalliklari mavjud bemorlarda so‘lak bezlari disfunktsiyasi 62–78% hollarda uchrashi, gipotireozda sekretsiya keskin pasayishi, gipertireozda esa yallig‘lanish jarayonlarining kuchayishi ko‘rsatildi. Maqolada shuningdek, tashxis qo‘yishda ultratovush, sialometriya va gormonal testlarning integratsiyalashgan yondashuvi muhimligi ta’kidlandi. Reabilitatsiya yondashuvi sifatida endokrin holatni normallashtirish, fizioterapevtik muolajalar, antioksidant terapiya va bezlarni stimulyatsiya qiluvchi usullar samarali deb topildi. Tadqiqot natijalari qalqonsimon bez kasalliklari bilan bog‘liq so‘lak bezlari disfunktsiyasini erta aniqlash va kompleks davolash zarurligini tasdiqlaydi.
2025-12-19
QULOQ OLDI SO‘LAK BEZI ADENOKARSINOMASI BO‘LGAN BEMORLARDA OPERATSIYADAN KEYINGI NUQSONNI BARTARAF ETISH
Quloq oldi bezi adenokarsinomasi so‘lak bezlarining eng tajovuzkor xavfli o‘smalari qatoriga kiradi va ko‘pincha radikal jarrohlik yo‘li bilan olib tashlashni talab qiladi, bu esa yuz-jag‘ sohasining funksional va estetik nuqsonlariga olib keladi. Ushbu tadqiqotda 2020-2024-yillar davomida Samarqand davlat tibbiyot universitetida davolangan 32 nafar bemorning rekonstruktiv natijalari tahlil qilingan. Operatsiyadan keyingi hajmni tiklash, yuz simmetriyasi, asoratlar darajasi va bemorning qoniqishi asosida turli xil rekonstruksiya usullari - shu jumladan to‘sh-o‘mrov-so‘rg‘ichsimon mushak laxtak, SMAS laxtak, lunj yog‘ qatlamini rekonstruksiya qilish va autologik yog‘ transplantatsiyasi baholandi. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, SCM va SMAS klapanlari eng barqaror va estetik jihatdan qulay natijalarni berdi, autologik yog‘ payvandlash esa vaqt o‘tishi bilan o‘rtacha rezorbsiyani ko‘rsatdi. Lunj yog‘ qatlamini rekonstruksiya qilish minimal kasallanish bilan ishonchli konturni tiklashni ta’minladi. Tadqiqot natijalari quloq oldi so‘lak bezi radikal operatsiyasi o‘tkazilgan bemorlarning operatsiyadan keyingi hayot sifatini optimallashtirish uchun individual rekonstruktiv rejalashtirishning muhimligini ta’kidlaydi.
2025-12-19
ДИАГНОСТИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ СИСТЕМНОЙ СКЛЕРОДЕРМИИ. РОЛЬ КАПИЛЛЯРОСКОПИИ
Системная склеродермия (ССД) стадийно протекающее полиорганное заболевание с характерными вазоспастическими сосудистыми реакциями и прогрессирующей генерализованной васкулопатией с ишемическими нарушениями. Важное диагностическое значение при ССД имеют изменения при капилляроскопии. Данная статья посвящена изучению диагностических аспектов ССД, в том числе подробно дана методика проведения и интерпретация результатов капилляроскопии.
2025-12-19
БОЛАЛАРДА ПЛЕКСИТЛАР (ИММУН ВОСИТАЧИЛИ БРАХИАЛ ПЛЕКСОПАТИЯ, НЕЙРАЛГИК АМИТРОФИЯ) КЛИНИКАСИ, ДИАГНОСТИКАСИ ВА ДАВОЛАШ ТАКТИКАСИ БЎЙИЧА ЗАМОНАВИЙ ҚАРАШЛАР
Долзарблиги. Периферик нерв плексусларининг яллиғланиш ва иммун-воситачили шикастланишлари – плекситлар, хусусан брахиал плексит ёки нейралгик амитрофия (Parsonage–Turner синдроми), болаларда кам учрайдиган, аммо клиник жиҳатдан муҳим касаллик ҳисобланади. Касаллик одатда елка камарида кутилмаган, кучли оғриқ билан бошланиб, қисқа муддат ичида мушак кучсизлиги, атрофия ва ҳаракат функциясининг чекланишига олиб келади. Нотўғри ёки кеч ташхис қўйилганда, боланинг кундалик фаолияти ва ҳаётий сифати жиддий пасаяди, реабилитация даври бир неча ой ва ҳатто йилларга чўзилиши мумкин.
2025-12-19
ЙЎҒОН ИЧАКНИНГ ОСМА КАСАЛЛИКЛАРИДА МУЛЬТИСПИРАЛ КОМПЬЮТЕР ТОМОГРАФИЯСИНИНГ (МСКТ) ЎРНИ
Йўғон ичакнинг осма касалликлари, айниқса колоректал саратони ва аденоматоз полиплар, ҳозирги замон онкологиясининг энг долзарб муаммоларидан бири ҳисобланади. Дунёда колоректал саратони ўсмага боғлиқ ўлимлар сабаблари орасида юқори ўринларни эгаллаб, беморларнинг меҳнат қобилиятини йўқотиш, ногиронлик ва салохиятли иқтисодий зарарни ошишга олиб келмоқда. Скрининг дастурлари, эндоскопик технологиялар ва замонавий визуализация усулларининг ривожи эрта ташхис қўйишни яхшилаётган бўлса-да, амалиётда беморларнинг катта қисми ҳануз кеч босқичларда аниқланмоқда. Шу нуқтаи назардан, йўғон ичакнинг осма касалликларини эрта аниқлаш, тўғри стадиялаш ва жарроҳлик ҳамда комбинирланган даволаш тактикасига таъсир этувчи омилларни баҳолашда мультиспирал компьютер томография (МСКТ)нинг ўрни беқиёсдир.
2025-12-19
BOLALAR SEREBRAL FALAJIDA DIZARTRIYA NUTQ NUQSONLARIDA SENSO-MOTOR KORREKTSION ISHLARNING TEXNOLOGIYALARI
ushbu maqolada bolalarda serebral falaj (SF) fonida kuzatiladigan dizartriya nutq nuqsonlarini korreksiya qilishda senso-motor texnologiyalarning nazariy asoslari, metodologik yondashuvlari va amaliy samaradorligi kompleks tahlil qilinadi. Tadqiqot doirasida nutq motorikasining buzilishi bilan bog‘liq asosiy omillar, artikulyatsiya apparati faoliyatidagi cheklanishlar hamda ularning bolalarning kommunikativ rivojiga ta’siri ilmiy jihatdan asoslab beriladi. Eksperimental tadqiqot jarayonida senso-motor yondashuvlarga asoslangan korrektsion mashqlar tizimi ishlab chiqilib, ularning dizartriya bilan og‘rigan bolalar nutqining artikulyatsion aniqligi, fonatsion barqarorligi, nutq ritmi va umumiy motor koordinatsiyasiga ta’siri baholandi. Olingan natijalar shuni ko‘rsatadiki, senso-motor texnologiyalarni tizimli va bosqichma-bosqich qo‘llash artikulyatsiya mushaklarining funksional holatini yaxshilaydi, nutq harakatlarining muvofiqligini oshiradi hamda nutq motorikasining barqaror rivojlanishiga xizmat qiladi.
2025-12-22
USE OF ANISE HYSSOP AND LICORICE IN MEDICINE
Phytotherapy remains a promising field of modern medicine due to its accessibility, safety, and broad spectrum of biological activity. The present study examines the pharmacological potential of two medicinal plants—anise hyssop (Agastache foeniculum) and licorice (Glycyrrhiza glabra). The botanical characteristics, chemical composition, and therapeutic properties of these plants were analyzed based on experimental and literature data. The results demonstrate that both plants possess pronounced anti-inflammatory, antibacterial, immunomodulatory, expectorant, detoxifying, and regenerative effects. Their biologically active compounds contribute to the regulation of metabolic and physiological processes, strengthening of the immune system, and restoration of cellular functions. The findings confirm the high therapeutic value of anise hyssop and licorice and support their use in complex therapy and preventive phytomedicine.
2025-12-22
КЛИНИКО-ФАРМАКОЛОГИЧЕСКИЙ ПОДХОД - ЭФФЕКТИВНОСТЬ И БЕЗОПАСНОСТЬ ТЕРАПИИ
В статье анализируются основные принципы клинико-фармакологического подхода, включая индивидуализацию терапии, учет фармакокинетических и фармакодинамических особенностей лекарственных средств, а также оценку риска развития нежелательных лекарственных реакций.
2025-12-22
STUDY OF THE PREVALENCE AND CLINICAL TYPES OF CHRONIC BILIARY TRACT DISEASES IN CHILDREN
At the same time, the proportion of cholelithiasis in children with an upward trend is increasing.In the structure of the pathology of the biliary tract, there is a significant increase in both dysfunctional disorders and diseases of an metabolic-inflammatory nature (1). A certain role in the formation of the pathology of the biliary tract is played by congenital anomalies of the gallbladder and biliary tract.The studies carried out indicate the frequency of lesions of the biliary tract in school-age children. Comparative analysis of the data obtained in a comprehensive study allows differentiating the pathology of the biliary tract, but with a clinical manifestation, and also confirms the informative value of X-ray and ultrasound studies to clarify the diagnosis.
2025-12-22
RAXITNING TURLI SHAKLLARINI DAVOLASH VA OLDINI OLISH
Raxit dunyo bo‘ylab jiddiy jamoat salomatligi muammolaridan biri bo‘lib qolmoqda. Ushbu holatni davolash va boshqarish uning klinik turi hamda patogenetik mexanizmlarini inobatga olgan holda amalga oshirilishi zarur. Raxitning har bir shakli, klinik ko‘rinishi o‘ziga xos bo‘lganligi sababli davolash, monitoring va keyingi kuzatuv bo‘yicha individual yondashuvni talab qiladi. Ushbu maqolaning maqsadi - raxitning turli ko‘rinishlarini davolash va boshqarishga oid zamonaviy ilmiy ma’lumotlarni, amaldagi tavsiyalar va dolzarb adabiyotlarga tayangan holda, umumlashtirishdan iborat.
2025-12-22
BOLALARDA TEKIS (YASSI) OYOQLILIK VA UNING BOLA ORGANIZMGA TA‘SIRLARI
Ushbu maqolamizda bolalarda chaqaloqlik davridan to yurushgacha bo‘lgan davrda tekis oyoqlilikning bola organizmga ta ‘siri, hamda uning sabablari davolashga doir qisqacha mulohazalarni ko‘rib o‘tamiz.
2025-12-22
ПАСТ ОВАРИАЛ ЗАХИРАЛИ КЕЧ РЕПРОДУКТИВ ЁШДАГИ АЁЛЛАРДА ЭНДОМЕТРИЙ РЕЦЕПТИВЛИГИНИНГ КЛИНИК ВА ЭХОГРАФИК ХУСУСИЯТЛАРИ
Паст овариал захира кеч репродуктив ёшдаги аёлларда бепуштликнинг муҳим сабабларидан бири ҳисобланади. Бироқ репродуктив натижалар нафақат тухумдон захираси ҳолати, балки эндометрий рецептивлиги билан ҳам белгиланади. Эндометрийнинг морфофункционал ва гемодинамик хусусиятлари имплантация жараёнида ҳал қилувчи аҳамиятга эга.
2025-12-22
A-PRF TEXNOLOGIYASINING DENTAL IMPLANTATSIYA JARAYONIDAGI REGENERATIV SAMARADORLIGI VA TO‘QIMALARNI BITISH DINAMIKASIGA TA’SIRI
Maqolada Advanced Platelet-Rich Fibrin (A-PRF) texnologiyasi qo‘llangan holda amalga oshirilgan bir etapli (darhol) dental implantatsiyadan so‘ng 4 oylik davrda o‘tkazilgan rentgenologik kuzatuv natijalari va klinik bitish dinamikasi bayon etiladi. Tadqiqot doirasida implantatning suyak to‘qimasiga osteointegratsiyasi, jarrohlik sohasi atrofida suyak regeneratsiyasi belgilarining shakllanishi hamda A-PRF matritsasidagi o‘sish omillarining reparativ jarayonlarga ehtimoliy ta’siri muhokama qilinadi
2025-12-22
ZAMONAVIY O‘SMIRLARNING SALOMATLIGI VA TURMUSH TARZI
Maqolada maktab tibbiyoti muammolari boʼyicha tadqiqot maʼlumotlari keltirilgan. Soʼnggi besh yil ichida maktab oʼquvchilarining salomatlik holati baholanadi. Surunkali kasalliklarga chalingan bolalar soni ortib borayotganligi qayd etilmoqda. Maktab yoshidagi bolalar orasida kasallanish tarkibida asosiy oʼrinni tayanch-harakat tizimi va koʼrish organi kasalliklari egallaydi.
2025-12-22
