Центральноазиатский журнал образования и инноваций

Ushbu maqolada globalizatsiya jarayonining jahon tillari taraqqiyoti va ularning saqlanib qolishiga ta’siri tahlil etiladi. Xususan, global aloqa vositalarining kengayishi, migratsiya jarayonlari, xalqaro savdo va madaniy almashinuv tillarning bir-biriga yaqinlashuvi (integratsiyasi)ni kuchaytirayotgani yoritiladi. Shu bilan birga, dominant tillarning ta’siri ostida kichik va kam sonli milliy tillarning yo‘qolib borish xavfi kuchayib borayotgani, bu holat madaniy xilma-xillikning kamayishiga olib kelishi mumkinligi ilmiy asosda bayon etiladi. Maqolada tillarni saqlab qolishning muhim yo‘nalishlari, xalqaro tajribalar hamda mahalliy til siyosatining o‘rni muhokama qilinadi.

Ushbu maqolada globallashuv va raqamlashtirish sharoitida prezidentlik institutini axborot tahdidlaridan himoya qilish masalalariga bag‘ishlangan. Maqolada axborot xavfsizligining davlat milliy xavfsizligidagi o‘rni, prezidentlik institutiga qarshi axborot tahdidlarining xususiyatlari va ularni bartaraf etish yo‘llari muhokama qilinadi.

Mаzkur mаqolаdа respublikаmizdа kiсhik biznes vа xususiy tаdbirkоrlikni hаr tоmоnlаmа qо‘llаb-quvvаtlаb, ulаr iсhki vа tаshqi bоzоrdа rаqоbаtlаshа оlаdigаn, sifаtli mаhsulоt ishlаb сhiqаrish vа xizmаtlаr kо‘rsаtishni izсhil yо‘lgа qо‘yа оlаdigаn mustаhkаm iqtisоdiy sоhаgа аylаnishini tа’minlаsh lоzim. Buning uсhun аyniqsа, xizmаt kо‘rsаtish kоrxоnаlаridа persоnаlni sаmаrаli bоshqаrish eng muhim оmil hisоblаnаdi. Strategik bоshqаrish, bu xоdimlаr mаrketingi, shаxslаr iqtisоdiyоti, kаdrlаr menejmenti, insоn resurslаri vа ijtimоiy menejment hаmdir, yа’ni strategikni bоshqаrish аsоsidа insоn vа uni mоtivаtsiyаlаsh hаmdа kоrxоnа fаоliyаtidа yuqоri nаtijаlаrgа erishishdir.

Mаzkur mаqolаdа tikuv trikotаj sаnoаtidа strаtegik menejmentning аhаmiyаti keng tаhlil qilinаdi. Strаtegik menejment – bu korхonаlаrning uzoq muddаtli rivojlаnishini tа’minlаsh, rаqobаtbаrdoshlikni oshirish vа innovаtsiyаlаrni joriy etish jаrаyoni hisoblаnаdi. Tikuv trikotаj korхonаlаri bozor tаlаblаrigа moslаshish, resurslаrni sаmаrаli boshqаrish, yаngi teхnologiyаlаrni tаtbiq etish hаmdа bаrqаror rivojlаnishgа erishish uchun strаtegik menejment tаmoyillаrigа аmаl qilishlаri zаrur. Mаqolаdа strаtegik menejmentning аsosiy ustunliklаri vа uni sаmаrаli joriy etish yo‘llаri ko‘rib chiqilаdi.

Тизимли қизил бўрича (ТҚБ) – асосан аёлларда учрайдиган, аутоиммун характерга эга бўлган яллиғланишли ревматик касаллик ҳисобланади. У умумий яллиғланиш фонида кўплаб ички аъзо ва тўқималарни зарарлайди. Шу билан бирга, ТҚБ билан касалланган беморларда атеросклероз ва кардиоваскуляр асоратлар ривожланиши тезлашади. Бу ҳолатда липид алмашинувининг бузилиши ва яллиғланиш жараёни ўртасидаги ўзаро боғлиқлик муҳим ўрин тутади. Ушбу мақолада тизимли қизил бўрича (ТҚБ) билан касалланган беморларда липид алмашинуви бузилишлари ва яллиғланиш жараёни ўртасидаги ўзаро боғлиқлик таҳлил қилинади. Хусусан, липид спектри кўрсаткичлари – умумий холестерин, триглицеридлар, юқори ва паст зичликдаги липопротеидлар билан C-реактив оқсил, церулоплазмин ва фибриноген каби ўткир фазали яллиғланиш оқсиллари ўртасидаги корреляция кўриб чиқилади. Мавжуд клиник ва биокимёвий тадқиқотлар таҳлили орқали мазкур кўрсаткичларнинг аҳамияти ва уларни прогностик маркер сифатида қўллаш имкониятлари муҳокама қилинади.

Bul maqalada qaraqalpaqlardıń XVIII ásir aqırı hám XIX ásir basındaǵı mádeniy turmısı keń kólemde analiz etiledi. Maqalanıń tiykarǵı maqseti - bul dáwirde jasaǵan qaraqalpaq xalqınıń úrp-ádetleri, máresimleri, milliy kiyim-kenshekleri hám isenimleri tiykarında olardıń sociallıq-ruwxıy turmısın sáwlelendiriwden ibarat. Izertlew dawamında tek elimizdiń tariyxshı hám etnograf ilimpazlarınıń pikirleri ǵana emes, al sırt el izertlewshileriniń de pikirleri analiz etiledi. Tiykarg`i  bólimde qaraqalpaqlar arasında saqlanıp qalǵan máresimler-toy, diniy hám máwsimlik dástúrler, sonday-aq  dástúrler hám ırımlar óz kórinisin tapqan. Maqala milliy mádeniyattıń baylıǵın ashıp beriw hám tariyxıy estelikti saqlawǵa qaratılǵan.

Ushbu maqolada raqamli texnologiyalar va inklyuziv yondashuvlar orqali saylov jarayonida teng ishtirokni ta’minlash imkoniyatlari chuqur tahlil qilinadi. Ayniqsa, O‘zbekiston misolida mavjud infratuzilma, huquqiy baza va ijtimoiy guruhlar o‘rtasidagi tengsizliklarni bartaraf etishdagi raqamli texnologiyalarning o‘rni va ta’siri ko‘rib chiqiladi. Statistika va ilg‘or xorijiy tajribalarga asoslangan holda muallif raqamli saylov texnologiyalari, masalan, biometrik identifikatsiya, elektron ovoz berish tizimlari va mobil ilovalar orqali nogironlar, ayollar va chekka hududlardagi aholi qatlamlarining saylov jarayonida faol ishtirokini ta’minlash imkoniyatlarini yoritadi.

Mazkur  maqolada  O‘zbekiston  tarixining  bir  qismiga  aylangan  jadidchilik, ushbu harakat namoyandalari, jadidlar tomonidan amalga oshirilgan ibratli  ishlar va milliy uyg‘onish davri haqida yoritberadi..

Мақолада бўлажак иқтисодчиларни тайёрлашда  математикани касбга йўналтириб ўқитишнинг долзарблиги таъкидланади. Вазиятли масалалар касбий йўналтирилганликни амалга ошириш, бўлажак иқтисодчиларнинг касбий - математик компетентлигини шакллантиришда зарурий восита сифатида кўриб чиқилади. Вазиятли масалаларни тузиш (масала структуравий моделининг элементларини ажратиш) ва унинг таҳлили математик моделни қуриш, уни ечиш йўллари баён қилинган. Вазиятли масалаларни ечишда ахборот технологияларидан фойдаланиш қулайликлари таъкидланади ва мисолда кўриб чиқилган.

Ushbu maqolada hadislarning ishonchliligi masalasi, xususan, hadisshunoslikda “mavzuʼ” yoki “toʼqima” hadislar muammosi tahlil qilinadi. Maqolada “mavzu hadis” atamasining mohiyati, uning hadisshunoslikdagi taʼrifi va tavsifi yoritiladi. Shuningdek, hadis toʼqishning sabablari – siyosiy ixtiloflar, firqachilik, shaxsiy manfaatlar, johillik yoki islom dushmanlarining harakatlari kabi omillar koʼrib chiqiladi. Hadis toʼqish bilan tanilgan shaxslar va jarh va taʼdil ilmi olimlarining (masalan, Ibn Hajar Asqaloniy, Aliyul Qoriy, Ibn Saloh kabi) ularni aniqlashda muhim ahamiyatga ega boʼlgan qarashlari va uslublari haqida soʼz yuritiladi.

Maqolada O‘zbekistonning Shosh o‘lkasidagi muhaddislarning hadis ilmi faoliyati, ilmiy safarlari, ularning mintaqa hadis ilmi rivojiga qo‘shgan hissalari to‘g‘risida gap boradi.

Abu Mansur Moturidiy ning “Tavhid” asarida, Xavorijlar firqasining noto‘g‘ri e’tiqodlariga qarshi ilmiy asoslangan raddiya berilgan. Moturidiy, Xavorijlarning hukm chiqarishdagi o‘ta qat’iy yondashuvlarini tanqid qiladi va ularning aqidalaridagi muammolarni ilmiy jihatdan tahlil qiladi. Asarda, Xavorijlarning “kufr”ni boshqalarga osongina ta’minlash va musulmonlarni kufrda ayblashlari kabi rad etilgan amaliyotlari keng muhokama qilinadi. Moturidiy, Qur’on va Hadislarning to‘g‘ri tafsiri orqali Xavorijlarning bu kabi radikal qarashlarini inkor etadi va ularni o‘z aqidalarini tekshirishga chaqiradi. Asar, islom aqidasidagi tafsirlarga yangicha yondashuvni taqdim etib, sunniy e’tiqodni himoya qiladi.

This article discusses the effective methods and tools for eliminating morphological and syntactic errors in the speech of primary school students. It outlines methods for enriching students’ speech based on their age characteristics.

Ushbu maqolada gibrid energiya manbali elektr ta’minoti tizimi tarmoqlarida reaktiv quvvat toklarining elektromagnit qurilmalari uchun yuqori aniqlikni ta’minlovchi birlamchi nosimmetrik jarayonlarni yig‘ilgan va tarqoq parametrli graf modellari hamda analitik ifodalari yordamida modellashtirish amalga oshirilgan.

Jahon Sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) statistik ma'lumotlariga ko'ra, dunyo aholisining taxminan 13% ga yaqinida surunkali buyrak kasalliklaridan (SBK) aziyat chekib kelmoqda. Bugungi kunda qandli diabet, arterial gipertenziya, semizlik va boshqa lipidlar almashinuvining buzilishi bilan kechadigan kasalliklar SBK rivojlanishining asosiy sababi bo’lib, SBK bilan og'rigan 4 bemordan 3 tasining anamnezida ushbu kassaliklari mavjudligi aniqlangan. SBK - buyraklar samarali ishlash qobiliyatini asta-sekin yo'qotadigan progressiv holat. Bu organizmda toksinlar to'planishiga, suv va elektrolitlar muvozanatining buzilishiga va boshqa sog'liq muammolariga olib keladi. Surunkali buyrak etishmovchiligi (SBY) yoki Surunkali buyrak kasalligi hozirgi kunda yurak-qon tomir kasalliklari va o'lim xavfining ortishiga olib keluvchi butun jahon sog'liqni saqlash soxasining jiddiy muammosi hisoblanadi.

Ushbu maqolada o‘zbek tilidagi ergonimlarning lingvomadaniy xususiyatlari tahlil qilingan. Ergonimlar nafaqat korxona va muassasalarning nomlari, balki xalqning madaniy qadriyatlari, tarixiy xotirasi va zamonaviy tafakkurining til shaklida ifodalanishidir. Maqolada ergonimlarning tasnifi, nomlash tamoyillari, semantik, pragmatik va kommunikativ funktsiyalari, shuningdek, xorijiy tillarning ta’siri madaniy kontekstda yoritilgan. Tahlillar orqali ergonimlarning o‘zbek jamiyatining madaniy o‘ziga xosligini ifodalashdagi o‘rni ko‘rsatib berilgan..

Ushbu mаqоlаdа mutаxаssislik fаnlаrini о‘qitishdа tаlаbаlаrning texnik tаfаkkurini rivоjlаntirish zаrurаti vа bu yо‘nаlishdа metоdik о‘quv qо‘llаnmа yаrаtishning nаzаriy vа аmаliy аsоslаri yоritilgаn. Texnik tаfаkkurning mоhiyаti, uning tаrkibiy qismlаri vа tа’lim jаrаyоnidаgi о‘rni chuqur tаhlil qilinаdi. Shuningdek, metоdik qо‘llаnmаning tаrkibi, undаgi tоpshiriq vа mаshg‘ulоtlаr turlаri, о‘qitish metоdlаri, kutilyоtgаn nаtijаlаr hаqidа bаtаfsil mа’lumоt berilаdi. Mаqоlа texnik tа’lim sifаtini оshirishgа qаrаtilgаn sаmаrаli uslubiy yechimlаrni tаklif etаdi.

Коррупция дунё миқиёсида ҳал этилиши лозим бўлган глобал муаамолардан биридир. Ушбу иллат ҳар қандай давлат ва жамиятнинг сиёсий-иқтисодий ривожланишига путур етказади. Бугунги кунда коррупция жамиятнинг барқа соғаларига салбий тасир кёрсатиб, фуқароларнинг давлат ва тартибот институтларига боғлиқлигини сусайтирмоқда. Шубҳасиз, коррупцияни олдини олишда фақат давлат тартибот органларининг гирохи эмас, балки жамоатчиликнинг бевосита иштироки тамойили мухим аҳамият касб этади.

Ушбу мақолада мансаб сохтакорлиги жиноятининг жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатлари ҳар томонлама таҳлил қилинган. Мазкур жиноятнинг ҳуқуқий тавсифи, суд амалиёти, ижтимоий хавфи, келиб чиқиш сабаблари ва уни бартараф этишнинг асосий йўналишлари илмий жиҳатдан асосланган. Шунингдек, профилактик чоралар ҳамда қонунчиликни такомиллаштиришга оид таклифлар ҳам баён этилган.

Мазкур мақолада пора олиш-беришда воситачилик қилиш тушунчаси ва унинг турларига доир масалалар таҳлил қилинган. Шунингдек, мақолада пора олиш, пора бериш ва унда воситачилик қилиш билан боғлиқ тушунчалар таҳлили ҳам ўрганилган.

ushbu maqolada kontrabanda jinoyatining yuridik mazmun va mohiyati va kontrabanda jinoyatning o‘ziga xos xususiyatlari ilmiy nazariy jihatdan tahlil etilgan.

Mazkur maqolada o‘qituvchilarni tayyorlash jarayonida kreativ fikrlash ko‘nikmalarini shakllantirishning amaldagi holati va bu yo‘nalishdagi mavjud muammolar tahlil etilgan. Kreativ fikrlash zamonaviy ta’lim tizimida pedagoglarning asosiy kompetensiyalaridan biri sifatida qaralmoqda. Tadqiqotda hozirgi o‘quv dasturlari va metodik yondashuvlar kreativ fikrlashni rivojlantirishga qanchalik xizmat qilayotgani o‘rganiladi. Shuningdek, innovatsion pedagogik texnologiyalar, loyihaviy faoliyat, muammoli vaziyatlar asosida ta‘lim, interaktiv metodlar orqali o‘qituvchilarda ijodiy fikrlashni shakllantirishning samarali usullari ko‘rsatib o‘tiladi. O‘rganilgan materiallar asosida ushbu jarayonni takomillashtirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan. Maqola, zamonaviy pedagogik yondashuvlar orqali o‘qituvchi shaxsida kreativlikni shakllantirish masalasiga ilmiy-nazariy yondashuv asosida yechim taklif qiladi.

Ushbu maqola arab tilini chet tili sifatida oʻrganishning dolzarb muammolarini har tomonlama tahlil qilishga bagʻishlangan. Hozirgi globallashuv, migratsiya, diniy-maʼrifiy uygʻonish va xalqaro aloqalarning kengayib borayotgan sharoitida arab tilini oʻrganishga boʻlgan ehtiyoj yildan-yilga ortib bormoqda. Xususan, musulmon aholisi koʻp boʻlgan mamlakatlarda, jumladan Oʻzbekistonda ham arab tilini oʻrganish diniy, madaniy va akademik sabablarga koʻra ommalashmoqda. Biroq bu jarayonda oʻquvchilarning til oʻrganishga boʻlgan motivatsiyasi, mavjud darslik va resurslarning zamonaviy talablarga javob bermasligi, oʻqituvchilarning metodik tayyorgarligi va eng muhimi, “fusha” (adabiy arab tili) bilan “ammiya” (soʻzlashuv lahjalari) oʻrtasidagi tafovutlar jiddiy muammolar sifatida namoyon boʻlmoqda. Maqolada arab tilining fonetik tizimi oʻziga xosligi, tovushlar talaffuzi va yozuvi, grammatik murakkabliklari, keng sinonimiya va antonimiya tizimi, shuningdek, leksik darajadagi mavhumlik va uslubiy farqlar til oʻrganuvchilar duch kelayotgan asosiy toʻsiqlar sifatida tahlil etiladi. Shuningdek, arab tilini oʻqitishdagi anʼanaviy yondashuvlar bilan zamonaviy kommunikativ metodlar oʻrtasidagi tafovut, tilni oʻrganishda texnologik vositalardan yetarli darajada foydalanilmayotgani ham muammolar sirasiga kiradi. Ushbu maqola arab tilini oʻrganuvchi talabalar, ustozlar, tilshunoslar va taʼlim sohasidagi mutaxassislar uchun nazariy va amaliy nuqtai nazardan foydalidir. U orqali arab tili oʻrgatishda samarali metodik yondashuvlar, til resurslarini takomillashtirish zarurati va til oʻrgatishning psixolingvistik aspektlari haqida tavsiyalar beriladi.

This study undertakes a rigorous historical, jurisprudential, and hermeneutical analysis of the contributions of Muhammad Amin Ibn Abidin (1784–1836), whose legal oeuvre—most notably Radd al-Muḥtār ‘ala al-Durr al-Mukhtār—represents the apex of post-classical Hanafi scholarship. Positioned at the intersection of declining Ottoman authority, increasing colonial penetration, and internal demands for socio-legal reform, Ibn Abidin’s work offers a nuanced synthesis of classical jurisprudence and emergent socio-political exigencies.

Ушбу мақолада нефротик синдром билан касалланган ва ошқозон ичак трактида ўзгаришлар кузатилган 126 нафар болаларда касалликнинг клиник-анамнестик белгилари таҳлил қилинган. Бемор болаларнинг шикояти ва клиник белгиларни кузатилиши 0 дан 3 балгача баҳоланиб шикоят ва клиник анамнестик маълумотларни умумлаштирилган баллар йиғиндиси асосида эҳтимолий ташхислаш жадвали ишлаб чиқилган.  Нефротик синдром билан касалланган болаларда пешоб ажратиш ва овқат ҳазм қилиш тизимини клиник анамнестик текшириш учун махсус жадвал асосида, тиббиётнинг барча буғинларида: умумий амалиёт шифокорлари, педиатрлар, болалар гастроэнтерологи ва болалар нефрологлари  учун “Болаларда нефротик синдромда овқат ҳазм қилиш трактининг морфофункционал ҳолатини аниқлаш бўйича дастурий таъминот” ишлаб чиқилган.

The female reproductive machine undergoes massive adjustments while the frame reviews hypoxia, which refers back to the condition of decreased oxygen levels in tissues and organs. Hypoxia can occur for numerous motives, consisting of high altitudes, sure scientific situations, and headaches throughout pregnancy. This article will explore the results of hypoxia on the woman reproductive machine, focusing on the adjustments that occur on the anatomical, hormonal, and mobile tiers.

Mazkur maqolada Mahmudxo‘ja Behbudiy asarlaridan “Padarkush” dramasi lingvopersonologik aspektda tahlil etilgan. Asardagi personajlarning nutqi orqali ularning kasb-kori, oiladagi roli, jinsiyati, millati va jamiyatdagi mavqei aniqlangan. Dramadagi lisoniy shaxslar – Boy, Toshmurod, Boyvuchcha, Tangriqul, Liza, Artun kabi obrazlar nutqiga qarab tipologik tahlil qilingan. Maqolada system-struktur va qiyosiy metodlar asosida asardagi personajlarning nutqi o‘rganilib, ularning ijtimoiy-ma’naviy holati aks ettirilgan. Ushbu yondashuv, adibning badiiy mahoratini ochib berish bilan birga, dramadagi obrazlar xarakterini aniqroq tushunishga yordam beradi va sahna uchun mo‘ljallangan asarlarni talqin etishda amaliy ahamiyatga ega

Aniqmas tenglama—bu  diofant tenglamalaridir. Birinchi  darajali  ikki  noma’lumli  aniqmas  tenglama  deb  ax+by+c=0   ko’rinishidagi  tenglamaga  aytiladi,  bunda  x,  y  lar noma’lumlar,  a, b,  c  koeffitsiyentlardir

Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida har bir o‘quvchining darslarda faol qatnashishini ta’minlovchi mashg‘ulot shakllari alohida o‘rinni egallaydi. Bu masalalarni ta’limning o‘yinli shakllari texnologiyasi orqali muvaffaqiyatli hal etish mumkin.