Ушбу мақолада қишлоқ хўжалик тузилмаларини молиялаштириш ва кредитлаш механизмларининг назарий асослари афзалликлари, таҳлили ҳамда ривожлантириш истиқболларини такомиллаштириш ҳақида cўз боради. бугунги кунда қишлоқ хўжалиги дунё мамлакатларининг асосий қисмида, шу жумладан, Ўзбекистон Республикасида иқтисодиётнинг устувор тармоқларидан бири ҳисобланади. Шунингдек, Ўзбекистон Республикасидаги қишлоқ хўжалик тузилмаларини молиялаштириш ва кредитлашнинг истиқболларидаги мавжуд муаммолар ҳамда уларни бартараф этиш бўйича муаллиф ёндашувлари ва таклифлари келтирилган.

Мақолада мамлакатимиздаги хусусан Фарғона водийси вилоятларидаги мавжуд аграр тармоқ салоҳиятидан унумли фойдаланган ҳолда қишлоқ ҳудудларидаги ишлаб чиқариш имконятларидан самарали фойдаланиб, ҳудуддаги тадбиркорликда тузилмалари таркибида саноат улушини ошириш, қишлоқ хўжалигини жадал ривожлантиришга хизмат қиладиган янги турдаги агробизнес тузилмаларини ташкил қилиш, ҳамда уларнинг фаолиятига жахон тажрибасидаги энг самарали хисобланган агробизнес тузилмалари фаолиятини ўрганган ҳолда, иқтисодий таьсирчан бўлган инструментларини жорий қилиш бўйича амалий таклиф ва тавсияларимиз бериб ўтилган.

Мақола методик характерга эга бўлиб, қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлигида ўрганилаётган танланманинг ҳажми кичик бўлганда, нуқтавий статистик баҳо аниқлиги камаяди. Янги яратилган нав бўйича кўпи билан 3-5 йил тажриба утказилганидан, асосан кичик ҳажмли танланма тўпламлар билан ишланади, бундай ҳолларда интервалли статистик баҳо қўришнинг моҳиятини очишдаги аҳамиятлари келтирилган.

Сўнгги йилларда мамлакатимизда қишлоқ хўжалигини ривожлантириш, аграр соҳанинг барча тармоқларини молиялаштириш, ички бозорда нарх барқарорлигини таъминлаш, юқори қўшилган қиймат занжирини яратиш, аграр соҳани механизациялаш, маҳсулот етиштириш, харид қилиш ва сотишда бозор тамойиллари кенг жорий этилмоқда. Хусусан, қишлоқ хўжалигини молиялаштиришнинг қўшимча механизмлари ва молиявий воситаларини жорий этишни кенгайтириш мақсадида Молия вазирлиги ҳузуридаги Қишлоқ хўжалигини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш жамғармаси ташкил этилган.

Мақолада сигирларнинг сут маҳсулдорлигини оширишда ҳамда сут таркибидаги тўйимли моддаларнинг кўпайишига уларнинг рационидаги тўйимли моддалар ва алмашинувчи энергиясига боғлиқлиги сабабли уларни тўлақийматли, мувозанатлаштирилган тартибда озиқлантириш, кунига камида 5-6 км масофада юришини таъминлаш (мацион), энг муҳим омилларга боғлиқ эканлиги келтилган, шунингдек, ҳар бир хўжаликда мавжуд бўлган  ҳар хил озуқаларни қайта ишлаб, уларни майдалаб, аралаштирилган ҳолда туйимлилигини оширишни ташкил этилиши, натижада чорвачилик маҳсулотларини ошишига ва унинг сифати яхшиланишига ҳамда сут ва гўшт маҳсулотларини ишлаб чиқариш самарадорлигини ҳам ошиштга таъсир кўрсатиши келтирилган.

Мақолада мамлакатимиздаги хусусан Фарғона водийси вилоятларидаги мавжуд аграр тармоқ салоҳиятидан унумли фойдаланган ҳолда қишлоқ ҳудудларидаги ишлаб чиқариш имконятларидан самарали фойдаланиб, ҳудуддаги тадбиркорликда тузилмалари таркибида саноат улушини ошириш, қишлоқ хўжалигини жадал ривожлантиришга хизмат қиладиган янги турдаги агробизнес тузилмаларини ташкил қилиш, ҳамда уларнинг фаолиятига жахон тажрибасидаги энг самарали хисобланган агробизнес тузилмалари фаолиятини ўрганган ҳолда, иқтисодий таьсирчан бўлган инструментларини жорий қилиш бўйича амалий таклиф ва тавсияларимиз бериб ўтилган.

Қишлоқ хўжалиги ерлари инсониятнинг яшаши, камол топиши учун керак бўладиган озиқ-овқат маҳсулотларини етиштириладиган табиий ресурслар ҳисобланади. Ер ресурслари озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқаришда асосий восита бўлиб хизмат қилади ва қишлоқ  хўжалик маҳсулотларини ишлаб чиқаришда жуда катта аҳамиятга эга. Шунинг учун ҳам ерни асраш ва ундан оқилона фойдаланиш инсоният олдида турган энг асосий вазифалардан бири ҳисобланади. “Ердан фойдаланиш” тушунчасининг нисбатан кўп тарқалган таърифи миқдорий нуқтаи назардан кўп қайт этилиб, ер ресурсларидан фойдаланиш жараёнларида жамият аъзолари, жисмоний ва юридик шахслар ўртасида ердан фойдаланиш борасидаги муносабатлар тушунилади

Мақолада тупроққа экиш олдидан ишлов беришда тракторлар ғилдираки изидаги тупроқнинг асоссий физик-механик хоссаларини ўзгаришини ва қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлигига таъсирини  урганиш бўйича ўтказилган тадқиқотларнинг натижалари таҳлили келтирилган. Ўтказилган тадқиқотлар натижалари таҳлили бўйича Республикамизнинг  суғориладиган деҳкончилик зоналарида пахтадон юқори ҳосил олиш учун хайдов қатламидаги тупроқ зичлиги  1,1…1,3 г/см³  оралигида бўлиши керак эканлиги аниқланган. Ўтказилган тадқиқотлар натижалари бўйича «Магнум»-8940 тракторлари билан тузилган агрегатлар ёрдамида эрта баҳорда тупроқни экишга тайёрлашда,  тракторлар ғилдираги изидаги тупроқ зичлиги ва қаттиқлигининг 0…40см қатламда агротехник қийматидан 1,48 маротаба ортиши ҳамда дала рельефининг бўзилиши аниқланган. Мақолада тупроққа экиш олдидан ишлов беришда тупроқнинг зичланишин камайтишга йўналган муҳим тадбирлар тафсия қилинган.

Ушбу мақолада биометрик идентификация тизимларининг соҳаларидан бири бўлган кафт тасвирларини олишнинг офлайн ва онлайн усули бўйича маълумотлар базалари устида кенг қамровли тадқиқот тақдим этилган бўлиб, унда кафт тасвирини аниқлашни ўзига хос жиҳатлари, офлайн ва онлайн маълумотлар базаларини солиштириш, уларни ютуқлари ва муаммолари кўриб чиқилган. Одатда юқори аниқликдаги тасвирлардан ташкил топган офлайн маълумотлар базалари кафт тасвирини батафсил хусусиятларини аниқлаш имконини беради, бироқ, уларни сақлаш ва ҳисоблаш талаблари юқорилиги туфайли реал вақт иловалар билан ишлаш жараёнида турли мураккабликларни келтириб чиқаради. Шу билан бирга, тасвирни онлайн усулда олиш учун мўлжалланган қурилмалар томонидан шакллантирилган маълумотлар базаларида эса реал вақт режимида таниб олишни таъминлайди, бироқ, бунда кафт тасвирини айрим хусусиятлари йўқолиши мумкин. Ушбу тадқиқот натижалари ишончли, самарали ва кўп қиррали кафт тасвирини аниқлаш тизимларини ишлаб чиқишга сезиларли ҳисса қўшишга қаратилган бўлиб, улардан хавфсизликка мўлжалланган турли дастурларда кенг қўллаш мумкин.

Мaзкур мақолада дизель двигателлари ишлаш жараёнига дизель ёнилғисини ифлосланишларини таъсирини ўрганиш жараёни натижалари ёритилган.

Маълумки, республикамизда соҳалар бўйича катта ўзгаришлар кузатилмоқда, жумладан қишлоқ хўжалигида ҳам кластер тизими фаолият юритмоқда. Бунда кластер ажратилган ер эгаси бўлиб, экинларни жумладан ғўзани экиб, парваришлаб, етиштирилган ҳосилни тўлиқ териб олиб, қайта ишлаб калава ип ва тайёр маҳсулот ишлаб чиқариб ўзи сотиш ҳуқуқига эгадир.

Мақолада миллий хўжалигимиз тарақиётида муҳим ҳисобланган омиллардан бири бўлган ташқи савдо, хусусан унинг таркибида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари экспорти соҳасидаги айрим долзарб масалалар кўриб чиқилган. Қишлоқ хўжалиги махсулотларининг сертификатлаш тизимини ривожлантириш ва экспортни рагбатлантириш, Истиқлол даврларида бу борадаги айрим муаммоли ҳолатлар ва уларнинг ечими бўйича тажрибалар тўғрисида фикр юритилган. Шунингдек ҳозирги сифат даврига хос масалалар баёни келтирилиб, муаллиф тавсифлари билдирилди.

Бугунги кунда хавфсизлик тизимларида биометрикадан фойдаланиш оммалашиб бормоқда. Биометрикага асосланган тизимлар ҳар бир инсонни анатомик ўзига хослигига асосланади. Анатомик белгиларга юз, кўз қорачиғи, бармоқ излари, кафт каби биометрик белгилар киради. Юзни аниқлаш тизим самарадорлиги юздаги белгиларни ажратиб олиш самарадорлигига бевосита боғлиқ. Юз тасвири асосида шахсни таниб олиш одатда локал ва глобал белгилар асосида амалга оширилади. Локал белгиларни шакллантиришда юз тасвири алоҳида қисмларга ажратилади ва шакллантирилган локал белгилар асосида таниб олиш амалга оширади. Глобал белгиларни ажратиш эса бутун юз тасвирида белгиларни шакллантиришдан иборат бўлиб, улардан информативларини ажратиш орқали таниб олиш харажатларини камайтириш мумкин. Мазкур мақола юз тасвири информатив белгилар фазосини шакллантириш алгоритмларини таҳлилига бағишланган бўлиб, унда информатив белгиларни аниқлаш процедураси баён этилган бўлиб, юз тасвири информатив белгиларини ажратиш усул ва алгоритми таклиф этилган.

Ушбу мақолада совет ҳокимияти йилларида Фарғона водийсидаги қишлоқ хўжалиги билан банд ахолининг турмуш тарзи ёритилган. Шунингдек қишлоқлардаги колхоз шийпонлари ва яслилари ҳақида маълумот келтирилган.  

Мақолада Иккинчи жаҳон урушидан кейиеги йилларда совет давлатидаги солиқ тизими масалалри таҳлил этилган. Урушдан кейинги йилларда Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги аҳволи, колхозчилар ва якка деҳқон хўжаликлари зиммасига юклатилагн солиқ миқдори ҳақида маълумот берилган.

Бyгунги кунда мамлакатимизда қишлоқ аҳолисини даромадларини ошириш худудда истиқомат қилаётган аҳолини даромадларини ошириш ҳамда кичик бизнес ва тадбиркорликнинг ўсиш динамикаси таҳлил қилинган хулоса ва таклифлар берилган

Тадқиқот давомида кузги юмшоқ буғдойнинг ривожланиш фазалари, биометрик кўрсаткичлари, ҳосилдорлик элементлари, дон сифат кўрсаткичлари, ўсув фазаларида баргдаги хлорофилл миқдори, нормаллаштирилган фарқ вегетация индекси (NDVI – Normalized  Difference Vegetation Index) каби кўрсаткичлари баҳоланиб, қимматли ҳусусиятлари юқори бўлган тизмалар танлаб олинди.

Ўзбекистон Республикаси иқтисодиётининг етакчи тармоқларидан бири қишлоқ хўжалиги ҳисобланади. Миллий иқтисодиётнинг қишлоқ хўжалиги секторини ривожлантириш Ўзбекистон Республикаси хукумати иқтисодий сиёсатининг асосий йўналишларидан бири ҳисобланади.

Мақолада қишлоқ хўжалигида суғурта тизимини ривожлантириш бўйича олиб борилган чора-тадбирлар, бу борада қабул қилинган меъёрий-ҳуқуқий хужжатлар баён этилган. Шунингдек, ҳозирда юзага келган мавжуд муаммолар келтирилган ва ушбу муаммоларни ҳал этиш бўйича илмий асосланган ва амалий аҳамиятга молик таклифлар ишлаб чиқилган.

Бугунги кунда дунё миқиёсида суғориш ва суғорма дехқончиликни ривожлантириш муаммоларини хал этилишида томчилатиб суғоришнинг ўрни, ахамияти ҳамда долзарблигини инобатга олган ҳолда, ушбу тизмни янада такомиллаштириш ва пахта майдонлари учун, қолаверса, суғориш майданлари учун тадбиқ этилиши учун ушбу мақолада тавсиялар келтирилади.

Мақолада суғориладиган ерларда ўзбошимчалик билан қурилган ёки  қурилаётган уй-жой, бошқа бино, иншоот ҳамда ўзга кўчмас мулкни  аниқлаш ва бартараф этишни ташкил этишга қаратилган қонунчилик ҳужжатлари билан боғлиқ норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар мазмун-моҳияти очиб берилган. Ўзбошимчалик билан қурилган иморатни аниқлаш ва бартараф этиш билан боғлиқ масалаларни тартибга солишнинг ҳуқуқий манбалари белгиланиши ва соҳага оид қонунчилик ҳужжатларини такомиллаштиришга оид фикрлар билдирилган.

Ушбу мақолада  кўчат қалинлиги ва маъдан ўғитлар меъёрининг ғўзани Андижон-37 навини ўсиши ва ривожланишига таъсирини аниқлаш бўйича ўтказилган тадқиқотлар натижалари келтирилган. Тадқиқотларда кўчатлар сонини сийраклиги, маъдан ўғитлар ва сувдан самарали фойдаланиши сабабли ўсимликларни ўсиши ва ривожланишини кучайиши натижасида бақувват ва серҳосил ўсимликларда ҳосил элементлари ва кўсакларнинг сезиларли кўпайиши кузатилди.

Ушбу мақолада, Андижон вилояти, Андижон туманидаги “Муқумий” наслчилик фермер хўжалигининг табиий-иқтисодий шароитлари,хўжаликда  урчитилаётган голштин зотли қорамолларни пода таркиби, қорамолларни урчитиш ва кўпайтириш имкониятлари ҳақида маълумотлар ёритилган.

Ушбу мақолада сув танқисчилиги шароитида қўшимча сув манбаси бўлган зовур сувлари билан такрорий тариқ ва кунгабоқар экинларини суғориб етиштириш, бунда зовур сувларини минерализациясини аниқлаш ва суғориш сувининг самарадорлиги тўғрисида маълумотлар келтирилган.

Ушбу мақолада  мева кўчатзорлари, мева боғлари барпо этиш, шакл бериш ва буташ турлари,  ён бағирларга  дарахтлар қияликнинг кўндалангига  қаратиб горизонтал равишда жойлаштирилиши, бодом, хандон писта кўчатларини суғориладиган ерларда қишлоқ хўжалиги экинларидан барқарор ҳосил, юқори ва сифатли ҳосил олиш учун  суғориш   ҳамда унинг ўзига хос юқори даражали агротехник тадбирларни кенг жорий қилиш,сизот сувлар юза жойлашган  нам ерларда мева турларининг танлаб  ўтказилиши, қурғоқчиликнинг  ўта  хавфли  бўлиши,  у  дарёлар  оқимини  камайтириши,  сизот  сувлар  даражасини  пасайтириши,  натижада  сув  ресурсларининг етишмаслигини  келтириб  чиқараши, бунинг окибатида   қишлоқ хўжалик экинлари маҳсулдорлиги пасайиши масалалари   ёритилган.