Ушбу мақолада давлат харидларини бошқариш,  давлат харидларининг мамалакат иқтисодиётидаги ўрни,  давлат харидларининг мақсади ҳақида маълумот берилган. Шунингдек Ўзбекистонда давлат харидларини бошқариш механизмлари такомиллаштириш борасида фикрлар келтирилган.

Ушбу мақолада хўжалик жамиятларида давлат вакиллари фаолиятини ташкил этиш, унинг давлат иштирокидаги корхоналар фаолиятини юритишдаги роли ва аҳамияти, шунингдек акциядорлик жамиятларида (АЖ) ва масъулияти чекланган жамиятларда (МЧЖ) уларнинг функциялари ва вазифалари муҳокама қилинади ва давлат иштирокидаги хўжалик жамиятларида давлат вакиллари фаолиятининг самарадорлигини ошириш учун таклифлар берилади.

Мазкур мақолада, фуқаролик судларига мурожаат қилишда ва иш якуни бўйича тўланадиган давлат божи миқдорини  ҳисоблаш ва унинг аҳамияти,  қандай ариза ва шикоятлар бўйича давлат божи тўланиши, давлат божини кечиктириш, давлат божидан озод қилинган субъектлар, давлат божини кечиктиришга асос бўладиган  ҳолатлар, амалиётдаги муаммолар ва уларнинг ечимлари кўриб чиқилади.

Ўзбекистонда давлат бошқарувини такомиллаштириш ва оптималлатириш жараёни кундан-кунга ривожланиб бормоқда. Давлат иштирокидаги корхоналарни хусусийлаштириш масаласига катта эътибор қаратилмоқда. Муҳтарам, Президентимиз ташаббуслари билан давлат улушига эга бўлган корхоналарни босчиқма-босчиқ хусусийлаштириш борасида янги ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Жумладан, 2022 йил якунлари бўйича ўтказилган Мурожаатномада ҳам Президентмиз томонидан давлат улушига эга бўлган йирик 10 та ташкилотларни босқичма-босқич хусусий секторга берилиши давлат иштирокидаги корхоналарни хусусийлаштиришга қаратилган янги чора-тадбирлар ҳисобланади.

Ушбу мақолада устав фондида (капиталида) давлат улуши 50 фоиздан кўпроқ бўлган корхоналарда тижорат сири режимини ўрнатиш ишларини баҳолаш учун таҳлил ўтказилган. Йиғилган маълумотлар асосида устав фондида давлат улуши 50 фоиздан кўп бўлган корхоналарда тижорат сири режимининг ўрнатилиши таҳлили натижалари асосида тегишли хулосалар шакллантирилди.

Ушбу мақолада электр машинасозликда кукунли композицион материал асосидаги энергия самарадор магнит компонентларни олиш технологиясини ишлаб чиқиш буйича маълумотлар келтирилган. Кейинги йилларда энергия тежамкор технологиялар асосида электромашинасозлик саноатида ҳар хил энергия тежамкор технологияларни қуллаш устида ишлар олиб борилмоқда. Шу ишлардан бири темир кукуни асосда ишлаб чиқилган композицион магнит юмшоқ
материаллардан электр машиналар статор ва ротор ўзакларини ишлаб чиқиш ва улар асосида энергия самарадорлигига эришиш мумкинлиги масалалари ёритилган.

Мазкур тезисда давлат хизматчилари имижининг шаклланиш босқичлари, назарий асослари ва амалий жиҳатлари тадқиқ этилган. Давлат хизматчиси имижига таъсир этувчи омиллар, унинг таркибий қисмлари ва асосий хусусиятлари таҳлил қилинган. Ўзбекистон Республикасида давлат хизматчилари имижини шакллантиришнинг долзарб масалалари, миллий хусусиятлари ва замонавий талаблари ёритиб берилган. Шунингдек, давлат хизматчилари имижини шакллантиришда оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларнинг ўрни, инқирозли вазиятларда имижни бошқариш механизмлари кўриб чиқилган.

Давлат фуқаролик хизматини ўташ муносабатларида давлат хизматчиларига мартаба даражасини бериш алоҳида аҳамиятга эга хисобланади. Ушбу тезисда давлат фуқаролик хизматчисига мартаба даражасини беришнинг аниқ тартиботларини ишлаб чиқилмаганлиги, давлат фуқаролик хизматида мартаба даражасини беришнинг аниқ тартиботини ишлаб чиқиш зарурати   давлат хизматчиларига мартаба даражасини беришнинг ўзига хос хусусиятлари тахлил қилиб берилган.

Мақолада давлат бюджети устидан парламент назоратини амалга ошириш жараёнида мавжуд муаммолар таҳлили миллий ва хорижий мамлакатлар тажрибаси асосида таҳлил қилинган. Жумладан, парламент назорати предмети, амалга ошириш тартиботи ва ташкилий-ҳуқуқий асосларига оид муаммолар мавжудлиги ва уларни такомиллаштириш масалалари хорижий мамлакатлар тажрибаси асосида баён қилинган. Мисол учун, АҚШда давлат бюджетининг ижроси самарадорлигини ошириш 2002 йилдаги Президентнинг бошқаруви режаси билан таъминланади ва мазкур режага мувофиқ АҚШ Конгресси Давлат бюджетидан ажратилган маблағларнинг самарадорлигига баҳо беришади. Президентнинг бошқаруви режасига ҳар бир вазирлик томонидан ишлаб чиққан стратегик режалар киритилган. Шунингдек, давлат бюджети устидан парламент назоратига оид амалдаги қонунчилик таҳлил қилинган ҳолда, тегишли аниқ нормаларни такомиллаштириш бўйича таклифлар илгари сурилган.

Ушбу мақолада, Ўзбекистон нефть ва газ саноати иқтисодиётнинг энг йирик сегменти бўлиб, бутун республика иқтисодиётини ривожлантириш учун энг муҳим стратегик аҳамиятига эга эканлиги ёритилган. Шу сабабли, мақолада “Ўзбекнефтегаз” акциядорлик жамиятининг давлат иштирокидаги корхоналарга умумий тавсиф ва уларни бошқариш тизими таҳлили кўрсатилган. Давлат иштирокидаги корхоналарни бошқариш муаммоларини ечиш йўллари, бошқарувни янада самарали ташкил этиш ва ривожлантириш учун таклиф ва тавсиялар берилган.

Мақолада  2024 йил 14 февралда қабул қилинган Ўзбекистон Республикасининг “Давлат мулкини хусусийлаштириш тўғрисида”ги Қонунининг 3-бобида белигланган давлат мулкини хусусийлаштиришни амалга ошириш тартибига шарҳлар келтирилган. Ишда Қонуннинг давлат мулкини хусусийлаштириш дастурларини ишлаб чиқиш, давлат мулкини хусусийлаштиришга тайёрлаш ҳамда хусусийлаштириладиган давлат мулкини баҳолашдан ўтказиш ва унинг бошланғич нархини белгилашга бағишланган моддаларининг мазмуни ва моҳияти ёритиб берилган.

Ушбу ишда қуритишдан олдин узумга дастлабки кимёвий ишлов бериш усуллари келтирилган бўлиб узумни 2 дақиқа давомида 5% ли К₂CО₃ ва  0,5% ли зайтун мойи эмулсиясига ботириш қуритиш тезлигини ошириши аниқланди. Бундан ташқари, кимёвий ишлов берилган узумни очиқ қуёшда қуритиш орқали керакли намлик даражасига қадар қуритиш учун зарур бўлган вақт 5-12 кунни ташкил қилиши аниқланди. Қуёш қуритгичларида кимёвий ишлов берилган узумни қуритиш вақти ишлатиладиган қуёш қуритгич турига ва юз берадиган жараёнга қараб 5 соатдан 5 кунгача ўзгариб туриши аниқланган.

Ушбу тезисда, глобаллашув жараёнида Ўзбекистонда айнан олий таълимнинг қайси жиҳатларида давлат сиёсатини такомиллаштириш, унда хориж тажрибасини қўллаш имкониятлари, олий таълимнинг глобаллашув жараёнлари билан ҳамоҳанг равишда миллий таълим ва тадқиқот тизимини такомиллаштириш масалалари таҳлил қиинади. Илмий ишда юқори сифатли таълим ва тадқиқотни ташкил этишда, аниқ мақсадли давлат таълим сиёсатини ривожлантиришда давлат институтлари ва олий таълим муассасалари ҳамда бошқа мутасадди институтлар ўртасидаги муносабат ва мувозанат ўрганилади.

Мақолада давлат органлари томонидан етказилган зарарни қоплашга оид нормаларнинг шаклланиши, деликт муносабатларда давлат органларининг “давлат муассасаси” ҳамда “юридик шахс” сифатида иштироки ва бунинг аҳамияти ёритиб берилди. Шунингдек, давлат муассасалари деликт жавобгарлигининг ўзига хос жиҳатлари тушунтириб берилди. Давлат органларининг зарарни қоплаш мажбурияти қайси ҳолларда давлат бюджетидан ва қайси ҳолларда ўзларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан тўланиши кераклиги асослантирилди.

Давлат бюджети даромадларининг 2024 йил кутилатган ижроси ҳамда келгуси уч йиллик прогноз кўрсаткичларини бўйича таҳлил қилинган. Давлат бюджети даромадлари ўтган йиллар учун ижроси ҳамда кейинги йиллар учун прогнози шакллантириш бўйича тўғрисида илмий хулосалар ва амалий таклифлар келтирилган.

Мазкур мақолада коррупциянинг жамият тараққиётига, давлат бошқарувига ва мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий барқарорлигига кўрсатадиган салбий таъсири тизимли равишда таҳлил этилган. Тадқиқотда коррупция жиноятининг илдиз омиллари, унинг давлат институтларига бўлган ишончни сусайтириши, инвестицион муҳитга путур етказиши ҳамда қонун устуворлигига салбий таъсири ёритилади. Шунингдек, халқаро тажриба асосида коррупцияни олдини олишнинг самарали механизмлари, хусусан, очиқлик ва шаффофликни таъминлаш, давлат хизматлари рақамлаштирилишини кенгайтириш, давлат хизматчиларининг масъулиятини ошириш ва жамоатчилик назоратини кучайтириш бўйича таклифлар илгари сурилади. Мақола якунида коррупцияга қарши курашнинг комплекс ёндашув асосида амалга оширилиши мамлакат келажагини барқарор ривожлантиришнинг муҳим шарти экани асослаб берилган.

Мазкур мақолада Ўзбекистон Республикасидаги табиатни муҳофаза қилиш соҳасидаги давлат бошқаруви ва унинг моҳияти олимлар фикри асосида назарий таҳлил қилинган. Ушбу соҳадаги миллий қонунчиликдаги ҳуқуқий асослар, шунингдек, давлат бошқарув органларининг турлари муҳокама қилинган ва хулосалар келтирилган.

Ушбу мақолада Давлат мулки бўлган бўш турган нотурар бино ва иншоотларни, фойдаланилмаётган ишлаб чиқариш майдонларни аниқлаш ҳамда ҳисобини юритиш, уларни сақлаш ва улардан самарали фойдаланиш билан боғлиқ муаммо ва камчиликлар кўрсатилиб, уларни ҳал этиш бўйича таклифлар берилди.

Жаҳоннинг кўплаб ривожланаётган давлатларидаги ҳокимият органлари муаммолар деярли бир ҳил. Хусусан, натижадорликнинг пастлиги, фирибгарлик, коррупсия, ички назоратнинг сустлиги уларнинг самарали фаолиятига ғов бўлмоқда. Глобал миқёсда давлат сектори буджет маблағларидан фойдаланиш ва уларни оқлаш шунингдек, тақдим этилаётган давлат ҳизматларининг самарадорлиги ва шаффофлигини кузатиш жамият вакилларнинг ҳуқуқларидан бири ҳисобланади. Самарали фаолиятни таминлашда давлат ҳокимияти органлари ҳисобдорликни таминлаши жуда муҳимдир. Шу асосда, давлат ҳокимияти органларида электрон ҳукуматнинг тизимли йўлга қўйилиши уларнинг  фаолиятига ижобий таъсир этади.

Ушбу мақолада ижро органининг фаолияти билан боғлиқ муаммо ва камчиликларни бартараф этиш бўйича таклиф ва ечимлар илгари сурилиб, уларнинг иш фаолияти самарадорлигини сифат жиҳатидан баҳолаш бўйча таклифлар берилди.

Ушбу ишда илгари COVID-19 ўтказган беморларда клиник-лаборатор усуллар асосида оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати касалликларининг ташхисоти ўтказилди. COVID-19 ўтказган беморларда оғиз бўшлиғини текшириш натижасида турли хил стоматологик симптомлар аниқланди. COVID-19 билан касалланган беморларни текшириш натижасида олинган маълумотлар беморларнинг ушбу тоифасида улар клиник соғайганларидан кейин стоматологик текширувни киритиш зарурлигини ва мақсадга мувофиқлигини тасдиқлайди.

Давлатнинг умумижтимоий ва умумиқтисодий харажатларининг ўсиб бориши, пировардида давлат бюджетининг асосий молиявий категория сифатида жамият ҳаётидаги ролининг ошиб боришига олиб келади. Бу эса, биринчи навбатда, давлат бюджетининг даромадларини шакллантириш амалиётини такомиллаштиришни тақозо қилади.  

Мазкур илмий мақолада давлат фуқаролик хизматида мажлислар самарадорлигини ошириш, инсон омилини қисқартириш ва мажлисларни рақамли технологиялар ёрдамида оптималлаштиришнинг истиқболли йўналишлари таҳлил қилинган. Тадқиқотда қиёсий кейс-таҳлил методи қўлланилди. Жаҳон тажрибаси (Эстония, Сингапур, АҚШ, Канада, Буюк Британия) ва илғор корпоратив амалиётлар (Zoom IQ, Microsoft Viva, Otter.ai) мисолида мажлисларни қисқартириш, автоматик хулоса тайёрлаш, қарорларни тез ва сифатли қабул қилиш механизмлари ўрганилган. Кейс-таҳлиллар асосида мажлислардаги вақт сарфи 40-70% гача камайиши, топшириқлар аниқлик билан тақсимланиши ва фуқаролик хизматчилари фаолиятида иш самарадорлиги ошиши мумкинлиги кўрсатиб берилган. Шу билан бирга, мазкур инновацион ёндашувларни Ўзбекистон давлат бошқарув тизимига жорий этиш бўйича таклифлар ҳам ишлаб чиқилган.

В статье представлены первые проведенные исследования по изучению влияния предпосевной обработки семян бахчевых культур (огурца, дыни, арбуза, тыквы) электроактивированной водой и ее микроэлементными (Cu) композициями на прорастание и развитие семян, а также их результаты.

Мазкур тезисда давлат эҳтиёжлари учун товарлар, ишлар ва хизматларни харид қилиш жараёнларини такомиллаштириш масалалари ўрганилади. Мамлакат иқтисодиётида давлат харидлари самарадорлигини оширишнинг аҳамияти ва унинг ижтимоий-иқтисодий аҳволга таъсири таҳлил қилинади. Ҳарид қилиш жараёнларини оптималлаштириш учун таклиф этиладиган инновацион ёндашувлар ва уларнинг амалиётдаги қўлланилиши ёритилади.