В статье анализируются этиология сочетанных травм, поражаемые анатомические зоны, пол и возраст пациентов. В работе были проанализированы истории болезни и заключения экспертиз 45 смертельных случаев (28 - 50 лет) на предмет выявления наиболее частой причины смерти при сочетанных травмах, а также самых поражаемых анатомических зон. Изучить причины летальных исходов от сочетанных повреждений и разработка профилактических мероприятий для предупреждения летальности. В период с 2020 по 2023 г. проанализированы 45 истории болезни и заключений экспертиз трупов проведённых в филиале г. Ташкента РНПЦСМЭ по поводу сочетанных травм. Во всех случаях причинами смерти явилась сочетанная травма

Ушбу мақолада Исломда ўлим тушунчаси ва унга боғлиқ диний, ахлоқий ва амалий масалалар ўрганилади. Ислом таълимотига кўра, ўлим бутунлай йўқ бўлиш эмас, балки инсоннинг вақтинча дунё ҳаётидан абадий ҳаётига ўтиши сифатида қаралади ва фақат Аллоҳ иродаси билан содир бўлади. Мақолада “мавт” сўзининг луғавий ва терминологик маънолари, Қуръон ва ҳадислардаги тасвири, яхши ва ёмон инсонлар ўлими орасидаги фарқлар таҳлил қилинади. Шунингдек, руҳнинг танадан ажралиши, қабр ҳаёти (барзах), савоб ва жазо тушунчаларига эътибор қаратилган. Мақолада шундан ташқари, ўлим олдидан, ўлим пайтида ва ундан кейин бажариладиган Ислом амалиётлари ва одоблари — ўлимни эслаш, руҳий тайёргарлик, сабр, дуо ва ибодатлар, шаҳодат калимаси (шаҳода), жаноза маросими ва марҳумга ҳурмат кўрсатиш каби масалалар кўриб чиқилган. Теологик, фалсафий ва ижтимоий нуқтаи назарлардан қаралган ҳолда, мақола Исломда ўлимнинг маъноли ва аҳамиятини, унинг инсон ҳаётида ахлоқий ва руҳий онгни шакллантиришдаги ролини ёритади.

Ўзбекистон Республикаси суд-хукук тизимини ислоҳ қилишнинг энг мухим вазифаси жиноят, жиноят-процессуал конун хужжатлари, жиноий жазо тизимини изчиллик билан боскичма-боскич либераллаштириш ҳисобланади. Жумладан, жазо тури сифатида улим жазосини конунчилигимиздан чиқариб ташлаш бўйича ишлар боскичма-боскич амалга оширилди ва ниҳоят, 2005 йил 1 августда Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасида ўлим жазосини бекор қилиш тўғрисида»ги фармони эълон қилинди.

Мақолада чет эл муаллифларининг юмшоқ тўқима саркомаларининг долзарб муаммолари, касалланиш ва ўлим кўрсаткичлари  ва ушбу касаллик билан ксалланган беморларнинг узоқ натижалари тўғрисида маълумотлар  келтирилган.  Юмшоқ тўқима саркомаси кам ўрганилган ва кўплаб илмий изланишлар талаб қиладиган касалликдир.

Ушбу тезисда пандемия даврида туғилган чақалоқларнинг нима сабабдан нобуд бўлиши, ўлим кўрсаткичлари ўртасида айнан қайси касалликллар билан яъни организмдаги кайси аъзонинг етишмовчилиги сабаб бўлаётганлиги ўрганилган. Қолаверса чақалоқларнинг вазни, жинси, ёши, назологик жихатдан ёндашилган.

Республикамизда суд-ҳуқуқ соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотлар ўз навбатида жиноий жазо тизимини ҳам четлаб ўтмади. Зеро, ўтган йиллар давомида мамлакатимиз суд-ҳуқуқ тизимида амалга оширилган ислоҳотлар самараси ўлароқ, жиноят қонунчилигидан мол-мулкни мусодара қилиш, ўлим ва қамоқ жазолари чиқарилди, озодликни чеклаш ҳамда мажбурий жамоат ишлари каби озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган янги турдаги жазолар жорий қилинганлиги сўзимизнинг тасдиғидир.

Ўшбу мақолада бир ёшда бўлган чақалоқларнинг ўпка ичи бронх дарахти морфометрик ва умумгистологик тахлили олиб борилган. Бутун дунёда эрта неонатал ўлим кўрсаткичи глобал муаммо бўлиб ҳисобланади, айниқса бир ёшгача бўлган чақалоқларда нафас аъзоларининг касалликлари сабабли ўлим кўрсаткичи жуда кўп учрайди. Шу боисдан, бир ёшгача бўлган чақалоқлар ўпка ичи бронх деворларини морфометрик ва умумгистологик тузилишларини ўрганиш нафақат патанатомлар балки даволовчи шифокорларга диагностика ва эрта касалликни олдини олишга самарали ёрдам беради.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг маълумотларига кўра, ҳар йили дунёда деярли 1 млн га яқин одамлар ўз қўлларидан ўлим топадилар. Йил сайин ушбу рақам ўсиб бормоқда. ЖССТ мутахассисларининг башоратларига мувофиқ, 2030 йилга келиб дунёда ўз жонига қасд қилиш сони бир йилда 1,5 млн гача ўсиши мумкин.

Ўткир инсульт – Замонавий тиббиёт ва неврологиянинг жиддий муаммолардан бири хисобланади. Церебрал инсульт сабабли келиб чиккан беморларнинг ўлими ёки ногиронлиги соғлом ахолига ва давлат иқтисодиётига салбий таъсир кўрсатади. Бутун дунё неврологлар федерациясининг (WFN) маълумотига кура хар йили дунё буйича 14-16 млн одам ўткир церебрал инсульт билан рўйхатга олинади, шуларнинг 5 млн ўлим билан якунланади, 5млн бемор ногиронликка рўйхатга олинади. Россияда йилига 400-450000 одам инсульт билан хасталанади, бу хар 1.5 минутда битта бемор инсульт билан хасталанади (Гусев Е.И. 2003, Суслина З.А. 2006, Скоромец А.А. 2009).

илмий тадқиқот натижасида ўрганилган тезисда COVID-19 пандемия даврида хомиладор аёллардан туғилган чақалоқларнинг нима сабабдан нобуд бўлиши, уларнинг ўлими кўрсаткичлари ўртасида айнан қайси касалликллар билан яъни организмдаги кайси аъзонинг етишмовчилиги сабаб бўлаётганлиги шунингдек, чақлоқларнинг ўпкаларидаги морфологик ўзгаришлар ўрганилган.

Маьлумки, кўзлар қалбнинг кўзгусидир. Улар инсоннинг жисмоний ва руҳий саломатлиги ҳақида сўзлаб беришлари мумкин. Иридология – бу рангдор парда (ирис)нинг шакли ва ҳолати бўйича танадаги турли органларнинг ҳолатини аниқлашга имкон берувчи тиббий билимлар соҳасидир. Рангдор парда секторларининг ҳар бири одам организмининг маьлум бир органига мос келади. Иридодиагностика тиббиётнинг нисбатан ёш соҳасидир, лекин жуда қадимги илдизларга эга. Минглаб йиллар муқаддам табиблар касалликни кўзларга "қараб" аниқлаганлар. Aйрим жиҳатдан – иридодиагностикадан бошланиб, иридология фаннинг бир қатор янги соҳаларини: клиник иридология, иридогенетика, иридотерапия ва суд (криминалистик) иридологиясини ўз ичига олди ва ривожланишига йўл очди.

Юрак-қон томир касалликлари инсоният соғлиғи учун энг катта хавф омили ҳисобланади ва дунё бўйлаб ўлим сабаблари ичида биринчи ўринни эгаллайди [1,2]. Улар орасида юрак ишемик касаллиги (ЮИК) айниқса кенг тарқалган бўлиб, 2-тур қандли диабет (ҚД2) билан асоратланган ҳолатларда клиник кечиши оғирлашади ва асоратлар хавфи ортади [3,4].

Ўткир миелобластли лейкозларда  иммунофенотипик текширишларни  афзалликлари, миелоид қатор хужайраларни синфи ва турини белгилашда кейинги  поликимётерапия амалиётини  бажаришда, муҳим ҳисобланиб, давлатимизга иқтисодий самарадорликни  юзага келишини таъминлашда муҳим ҳисобланади. Аксарият, иммунофенотипик текширувларнинг моҳияти ва иқтисодий самарадорлиги ва ижтимоий аҳамияти  ўткир лимфолейкозларда тезкор текшириш амалиётини  бажаришда юқори  аниқликдаги текшириш усули эканлигини англатади. бу эса, болаларда  ўткир миелолейкозлардан ўлим кўрсаткичи камайишининг муҳим мезони ҳисобланади.

Мақолада Ўзбекистон ҳудудида X асрдан XIV асрларгача мавжуд бўлган давлатларда хизмат олиб борган давлат хизматчиларига нисбатан ислом ҳуқуқи ҳамда одат ҳуқуқи нормалари асосида белгиланган жазолар ҳақида сўз боради. Шунингдек, давлат лавозимлари, қабул қилинган қонунлари хусусида ҳам фикр юритилган.

Сурункали обструктив ўпка касаллиги ўпка гипертензияси билан асоратланиши, ногиронлик, ўлим оқибатлари йил сайин кўпайгани сабабли, касалликлар профилактикаси, ташхислаш эрта бошланганда, касалликнинг терминал босқичлари ва ногиронлик келиб чиқишининг олди олинади. Касалликнинг олдини олиш, ўпка юраги асоратини эрта босқичларида ташхислаш, даволаш, тиббий тиклашнинг замонавий усулларини мувофиқлаштириш, қўйилган муаоммо билан курашишга ёрдам беради.

Ўпканинг сурункали обструктив касаллиги (ЎСОК) — бу нафаќат замонавий пульмонология, балки бутун дунё тиббиёти олдида турган энг долзарб масалалардан бири ҳисобланади. Ушбу касаллик патогенезида нафас йўлларининг яллиғланиши ва қайта тикланмас даражада торғайиши асосий ўрин эгаллайди. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, ЎСОК дунё бўйича ўлим ҳолатлари орасида 3-ўринни эгаллаб турибди ва беморларнинг меҳнатга лаёқатини кескин пасайтиради.

Мазкур мақолада Қорақалпоғистон Республикасида содир этилган транспорт воситалари ҳаракати ёки улардан фойдаланиш хавфсизлиги қоидаларини бузиш билан боғлиқ йўл-транспорт ҳодисаларининг сабаб ва шарт-шароитлари мавжуд миқдор ва сифат кўрсаткичлари асосида илмий таҳлил қилинган.

Бугунги кунда юрак-қон томир касалликлари (ЮҚТК) бутун дунё бўйлаб ўлимнинг асосий сабабларидан бири бўлиб қолмоқда. Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, мазкур касалликлар улуши йилдан-йилга ошиб бормоқда. Тизимли склеродермия (ТСД) аутоиммун ревматик касалликлар ичида ички аъзолар, айниқса юрак-қон томир тизимини зарарлантириши билан алоҳида аҳамиятга эга. ТСД билан касалланган беморларда кардиоваскуляр асоратлар эрта ногиронлик ва тўсатдан ўлим хавфини оширади. Шу сабабли ушбу беморларда кардиоваскуляр хавфни эрта аниқлаш ва прогнозлаш долзарб илмий-амалий аҳамият касб этади.

Кўпгина дори воситалари (ДВ) фойдали терапевтик самара кўрсатиши билан бир вақтда, мақсадга мувофиқ бўлмаган реакциялар ҳам чақириши мумкин. Бундай реакциялар даражаси турли оғирликдаги асоратларга, ҳатто, ўлим ҳолатларига ҳам олиб келиши мумкин. Дори воситаларининг ножўя таъсирлари — даволаш мақсадига жавоб бера олмайдиган барча турдаги функционал ва органик ўзгаришлар бўлиб, ДВ бекор қилиш, дозасини камайтириш ёки ножўя таъсирларни коррекциялашни талаб қилади.

Аёлларда қалқонсимон без саратони эркакларникига қараганда 2-3 баравар кўп учрайди. Қалқонсимон без саратони билан касалланишнинг энг юқори даражаси Гаваяда (19) ва Калифорнияда (12) яшовчи филиппинлик аёллар орасида қайд этилди. Маниладаги филиппин аёллари орасида касалланиш даражаси пастроқ бўлди (10). Юқори касалланиш Германия (12), Япония (Хиросима – 11), Исроилда яҳудий аёллар орасида (10), Белоруссияда (9) қайд этилган. Умуман Россияда қалқонсимон без саратони билан касалланиш даражаси паст бўлди (Санкт - Петербург: эркаклар – 1,3; аёллар - 3,8). Эркаклар орасида касалланиш 1 минг аҳолига 5-100 гачани ташкил қилди. Кўпгина мамлакатларда қалқонсимон без саратони билан касалланиш кўпаймоқда, лекин ўлим кўрсаткичлари аксинча.

Дунё инфекционист ва педиатларининг асосий муаммоларидан бири бу болалар орасида ўткир ичак инфекциялари тарқалганлигидир ва унинг натижасида жахон буйлаб тахминан 20 миллиард диарея холатлари кайд этилишидир [1].  Хар йили 5 ёшгача бўлган болалар орасида тахминан 1,9 миллиондан паст бўлмаган ўлим кузатилади, айникса ривожланаётган мамлакатларда. Хозирда соғлиқни сақлаш тизими ҳар йили турли ёшдаги болаларда ўткир ичак инфекцияларининг оғир шакллари юқори даражаларини қайд этади [2,3,4].

Маколада миокард инфаркт ва ишемик инсультнинг биргаликда ривожланишининг асосий хавф омилларини ўрганиш ва миокард инфаркти ва бош мия кон айланишининг ўткир бузилиши ривожланишида юқори ўлим ва ногиронлик билан боглик масалалар мухокама қилинади.

Жаҳон Соғлиқни Сақлаш Ташкилоти маълумотларига кўра, сил касаллиги ҳозирда дунёдаги энг кенг тарқалган ўлим сабабларининг 10 тасидан бири ҳисобланади. Сил касаллиги юққанини эрта аниқлашнинг энг яхши усули — ҳар йили ўпкани флюорография текшируви ёки Манту тери синамасини ўтказиш ҳисобланади. сил касаллигининг эрта клиник аломатлариni aniqlash va davolash boyicha Сирдарё вилоятиda  фтизиатрия ва пулмонология маркази 1989 йил 30 декабр очилган bo’lib, bugungi kungacha sirdaryo viloyati  фтизиатрия ва пулмонология илмий амалий тиббий маркази (РИФваПИАТМ) фтизиажарроҳи 10.01.2018 yildan jarroxlik amaliyitoni boshlagan va shu kungacha 121 та jarroxlik amaliyotini муолажасининг o’tkazgan.

Ушбу мақолада оят ва ҳадисларда келган васваса  ҳақидаги маълумотлар келтирилган ва улар илмий асослар билан ёритиб берилган, васваса тушунчасининг ҳозирги кунда инсонлар ҳаётидаги ўрни ҳақида сўз боради.

Сувчечак (Varicella) — герпесвируслар оиласига мансуб Varicella Zoster вируси орқали юқадиган юқори контагиоз касаллик. Инфекциянинг юқумлилик индекси 87–90% бўлиб, эмланмаган шахслар билан контактда деярли барча ҳолларда юқади. У асосан болаларда кузатилса-да, катталар ва ҳомиладор аёлларда оғир кечиши, пневмония, энцефалит ва ўлим ҳолатларига олиб келиши мумкин.