Ushbu maqolada Sharq mutafakkirlarining tarixiy-falsafiy merosida komil inson tarbiyasiga oid g‘oyalar tahlil etiladi. Forobiy, Ibn Sino, Alisher Navoiy, Ahmad Yassaviy, Jaloliddin Rumiy kabi allomalarning asarlarida ifodalangan axloqiy, ma’naviy va ilmiy yetuklik mezonlari asosida komil inson tushunchasining mohiyati ochib beriladi. Maqolada shuningdek, bu merosning zamonaviy tarbiya tizimidagi ahamiyati, yosh avlodni milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida shakllantirishdagi o‘rni yoritiladi. Tarixiy-falsafiy qarashlar orqali yoshlarda sog‘lom dunyoqarash, halollik, ezgulik va ijtimoiy mas’uliyat tuyg‘ularini shakllantirish zarurligi asoslab berilgan.

"Komil inson" shaxsini shakllantiruvchi asosiy omillarning biri bu xalq pedagogikasidir. Shu bois, mazkur maqolaning asl maqsadi "komil inson" shaxsini shakllantirishda xalq pedagogikasining ahamiyatini ko'rsatib berishdan iborat. Chunki, xalq pedagogikasi bir kishi yoki jamiyatning o'ziga xos qobiliyatlarini va potensialini oshirishga va rivojlantirishga yordam berishni maqsad qiladi. Xalq pedagogikasi, insonlarga o'zlarining qobiliyatlarini aniqlash, ularni rivojlantirish, o'zlarining o'zaro munosabatlari va jamiyat bilan hamkorlikda yashashni o'rgatishni o'z ichiga olgan ilmiy va amaliy fan sifatida tanilgan. "Komil inson" shaxsini shakllantiruvchi asosiy omil, bu jamiyatning har bir a'zosi uchun muhimdir, chunki bu omil, insonlarning o'zlarini rivojlantirishiga yordam beradi va jamiyatning umumiy rivojlanishiga imkon yaratadi.

Mazkur maqolada Alisher Navoiyning badiiy merosida “komil inson” konsepsiyasining talqini tahlil etiladi. Mutafakkirning ilm, ma’rifat, adolat, axloqiy poklik, insonparvarlik va vatanparvarlik haqidagi qarashlari, shuningdek, u ilgari surgan ideal inson timsolining asosiy fazilatlari ilmiy nuqtai nazardan yoritilgan. Tadqiqotda “Hayrat ul-abror”, “Saddi Iskandariy” kabi dostonlardan hamda “Xamsa” qahramonlari obrazlaridan misollar keltirilib, komil insonning axloqiy, ma’naviy va ijtimoiy qiyofasi ochib beriladi. Maqolada Navoiy qarashlarining bugungi davr uchun ham dolzarbligi ta’kidlanadi va komil inson ta’limotining zamonaviy jamiyat ma’naviy-ma’rifiy taraqqiyotida muhim o‘rin tutishi ko‘rsatiladi.

Ushbu tezisda sufi tafakkurida shakllangan inson haqidagi tasavvurlar – ya’ni insonning ilohiy manbadan kelib chiqqanligi, uning ruhiy-poklanish imkoniyati cheklanmaganligi, qalb markaziy aksiologik mezon sifatida talqin etilishi va inson kamolotining ijtimoiy xizmat bilan yakun topishi – zamonaviy pedagogik humanizm konsepsiyalari bilan qiyosiy tahlil qilinadi. Sufi antropologiyasi insonni “ichki imkoniyatlari uyg‘otilishi kerak bo‘lgan mavjudot” sifatida ko‘rsa, humanistik pedagogika ham shaxsni o‘zini ro‘yobga chiqarish salohiyatiga ega bo‘lgan, erkinlik, hurmat va dialog orqali kamol topadigan subyekt sifatida talqin etadi. Tadqiqotda matnshunoslik, aksiologik tahlil va konseptual rekonstruksiya metodlari asosida ikki an’ananing ontologik (inson tabiati haqidagi), gnoseologik (bilish usullari haqidagi) va aksiologik (qadriyatlar iyerarxiyasi haqidagi) umumiyliklari yoritiladi. Xulosada sufi antropologiyasining zamonaviy ta’limni insonparvarlashtirish, dars muhitida hurmat va xizmat tamoyillarini kuchaytirish hamda o‘qituvchining yo‘lboshlovchi rolini asoslashdagi metodologik salohiyati ko‘rsatib beriladi.

maqolada kitobning yaratilish tarixi, ilk bosmaxonalarning qanday vujudga kelganligi, qadimgi xattotlik tarixidan boshlab bugungu kunda kitobning inson hayotidagi tutgan o’rni haqida so’z yuritiladi. Kitob tufayli biz qadimgi tarix haqida ma’lumotlarga ega bo’lishimiz, qadimgi madaniyat, urfodatlardan xabardor bo’lishimiz va bularning bari kitob orqali avloddan avlodga etkazuvchi vosita ekanligi haqida gapiriladi. Hozirgi kunda zamonaviy aloqa vositalaridan foydalanish juda qulay, oson bo’lishiga qaramay kitob o’qishning zavqi, inson xulqatvoriga, hissiyotlariga ta’siri o’zgachadir. Kitob shunday kuchqudratga egaki, insonning butun hayotini o’zgartirib yuborishga qodir. Kitob inson tarbiyasiga, uning komil inson bo’lib etishishiga, o’zligini, butun dunyoni tanishida juda katta rol o’ynaydi.

Ushbu maqolada buyuk mutafakkir, shoir va davlat arbobi Alisher Navoiy ijodidagi insonparvarlik, ezgulik va komillik g‘oyalari tahlil etiladi. Muallif Navoiy asarlarining zamonaviy talqini va undagi axloqiy-falsafiy qarashlarni yoritib, shoirning inson, so‘z, tafakkur, sahovat va iymon kabi tushunchalarga bo‘lgan yondashuvini ochib beradi. Navoiy asarlarida ifodalangan gumanizm, mehr-oqibat, haqiqatparastlik, ezgu niyat, halollik va adolat kabi qadriyatlarning doimiy dolzarbligi alohida ta`kidlab o`tiladi. Maqolada shoirning g‘azal, ruboiy va dostonlaridagi obrazlar misolida inson qalbi va ruhiy olami chuqur tahlil qilinadi.

Bugungi kunda mamlakatimizda ma’naviy-ma’rifiy ishlarni tizimli tashkil etish, bu borada amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning samaradorligini oshirish, aholi, ayniqsa, yoshlarning intellektual salohiyati, ongu tafakkuri va dunyoqarashini yuksaltirish, mafkuraviy immunitetini mustahkamlash, vatanparvarlik, xalqqa muhabbat va sadoqat tuyg’usi bilan yashaydigan barkamol avlodni komillik darajasida tarbiyalashga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Ushbu maqolada mamlakatimizda ma’naviy-ma’rifiy  ishlarni  tizimli tashkil etish, bu borada amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning samaradorligini  oshirish,  aholi,  ayniqsa,  yoshlarning  intellektual  salohiyati,  ongu  tafakkuri  va  dunyoqarashini  yuksaltirish, mafkuraviy immunitetini mustahkamlash, vatanparvarlik, xalqqa muhabbat  va  sadoqat  tuyg’usi  bilan  yashaydigan  barkamol  avlodni komillik darajasida tarbiyalash jarayonida tasavvuf ta’limotini namoyondalarining ilmiy va falsafiy qarashlari aks etgan.

Ma’ruzada buyuk o‘zbek shoiri va mutafakkiri Alisher Navoiy asarlarida ayollar timsoli orqali komil inson g‘oyalari targ‘ibining ayrim jihatlari o‘rganiladi. Buning uchun uning xalq orasida hikmatli so‘zga aylanib ketgan bir necha  bayti sharhlanadi, shuningdek, “Hayrat ul-abror”, “Saddi Iskandariy”, “Tarixi muluki Ajam” asarlaridagi ba’zi xotin-qizlar timsollari tahlil etiladi.

Maqolada Alisher Navoiy asarlarini maktabda o‘qitish  hamda fan-texnika taraqqiyoti bilan bog‘liq holda tushuntirish haqida so‘z boradi. Adabiy ta’limda shoir ijodini o‘rganish, uni targ‘ib qilish,  yosh avlodda har tomonlama komil inson sifatlarini  shakllantirishning  muhim  asosi. Shunday ekan dars jarayonida noan’anaviy usullar ya’ni, videoo‘yinlar orqali topshiriqlarni bajarish to‘g‘risida tavsiya beriladi.

В докладеизучаются некоторые стороны пропаганды идеи совершенного человека на основе толкования образов женщин в произведениях великого узбекского поэта и мыслителя Алишера Навои. Для этого комментируются некоторые бейты, ставшие афоризмом среди народа, а также анализируются образы женщин в произведениях как “Смятение праведных” (“Хайрат ул-абрар”), “Стена Искандера” (“Садди Искандари”), “История стран Аджам” (“Тарихи мулуки Аджам”).

Ushbu maqolada bolalarning komil inson bo’lib shakllanishidagi psixologik-pedagogik masalalar, muloqotning muvaffaqiyatli bo'lishida kutubxonachi va shaxs sifatlarining o'rni, kutubxona-axborot muassasalarining foydalanuvchilarni  muloqot madaniyati  usullarini o'rgatish masalalari yoritilgan.

Bugungi kunda  mamlakatimizda ma’naviy-ma’rifiy  ishlarni  tizimli tashkil etish, bu borada amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarning samaradorligini  oshirish,  aholi,  ayniqsa,  yoshlarning  intellektual  salohiyati,  ongu  tafakkuri  va  dunyoqarashini  yuksaltirish, mafkuraviy immunitetini mustahkamlash, vatanparvarlik, xalqqa muhabbat  va  sadoqat  tuyg’usi  bilan  yashaydigan  barkamol  avlodni komillik darajasida tarbiyalashga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Ushbu maqolada  maqsadli   avlodni  yetuk barkamol yosh avlodni tarbiyalash, ularni  kelajakda komil shaxs bolib yetishishlari uchun harakat qilish. Zeroki, Kelajak – yoshlar qo’lida.

Ushbu maqola buyuk mutafakkir Abdulxoliq Gʻijduvoniy shaxs maʼnaviyatini shakllantirishdagi ahamiyati ularning inson kamolotidagi oʻrni kabi masalalar haqida fikr yuritilgan.

Maqolada maktabgacha ta‘lim yoshidagi bolalarning estetik rivojlanishidagi o‘ziga xos xususiyatlar o‘rganilgan. Bilamizki, jamiyatimiz va davlatimiz oldida turgan dolzarb vazifalardan biri inson to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilish, yosh avlodni yetuk shaxs, zamonamiz talablariga javob beradigan, bilimdon, yuksak ma’naviyatli, e’tiqodi mustahkam, irodasi kuchli, xalq, Vatan uchun jon kuydiradigan komil inson qilib tarbiyalash va voyaga yetkazishdir.

Ushbu maqolada Yevropa va O‘zbekiston ta’lim falsafasining tarixiy shakllanish jarayoni, qadriyat tizimi hamda metodologik asoslari qiyosiy tahlil qilinadi. Ta’lim falsafasi shaxs, jamiyat va davlat o‘rtasidagi ma’naviy-intellektual aloqalarni ifoda etuvchi nazariy yo‘nalish bo‘lib, uning mazmuni milliy qadriyatlar bilan global tamoyillar uyg‘unligida shakllanadi. Yevropa ta’lim falsafasi inson markaziyligi, tanqidiy fikrlash, sekulyar va kompetensiyaga asoslangan yondashuv bilan tavsiflansa, O‘zbekiston ta’lim falsafasi milliy-ma’naviy qadriyatlarga, komil inson g‘oyasiga va integratsion tamoyillarga asoslanadi. Tadqiqotda falsafiy-metodologik, tarixiy-komparativ va aksiologik tahlil uslublari qo‘llanildi.

Ta’lim-tarbiya jarayonida yoshlarda ma’naviy-axloqiy sifatlarni rivojlantirish hozirgi kunda dolzarb masalalardan biri. Ushbu maqolada hadis ilmi, uning ahamiyati, talabalar ma’naviy tarbiyasida hadisning o‘rni kabi masalalar muhokama etiladi.

Oila – murakkab ijtimoiy xodisa, u er-xotin, ota-ona, farzandlar va oilaning boshqa a’zolari о‘rtasida о‘zaro munosabatlarning yig‘indisidan iborat bо‘lib, kishilik jamiyatida yeng muxum o‘rin egallab kelgan. Jamiyatda oilaning roli beqiyos. Xozirgi paytda jamiyat va davlatni mustaqil oilalarning yig‘indisisiz tasavvur qilib bо‘lmaydi. Shunday ekan, davlatning rivoji va mustaqilligi kup jixatdan jamiyatning asisiy bо‘g‘uni bо‘lish oilalargi bog‘liq. Oilalar qanchalik mustaxkam bо‘lsa jamiyat xamda davlat xam shunchalik mustaxka buladi. Oila jamiyat va davlvtning kelajagi ravnaqi va rivojlanishini ta’minlaydigin yosh avlodni komil inson qilib yetishtirib tarbiyalab beruvchi asosiy xamda muqaddas makon xisoblanadi.