Ushbu maqolada, guanidin nitrat asosida sintezlangan (FKG2K-4) kompozit ingibitorini 1 M HCl eritmasida uglerodli po‘lat konstruksiyalarini korroziyadan himoya qilish tadqiqoti olib borilgan. Bunda, tadqiqot ishida (FKG2K-4) kompozit ingibitorini turli xil konsentratsiya (250 mg/l, 500 mg/l, 750 mg/l va 1 g/l) va haroratlar (298 K va 323 K) da amaliy tajribalar o‘tkazildi. (FKG2K-4) kompozit ingibitorining po‘lat yuzasida adsorbsiyalanish Lengmyur va Tyomkin izotermalari va SEM analizlari bilan o‘rgnildi va tahlil qilindi. (FKG2K-4) kompozit ingibitorining samaradorligi 74.65% dan 92.68% ekanligi gravimetrik metodga asoslanib topildi.

Ushbu maqolada guanidin nitrat asosida sintezlangan yangi (FKG2K-1) kompozit ingibitorini 1 M HCl eritmasida uglerodli po‘lat konstruksiyalarini korroziyadan himoya qilish tadqiqoti olib borilgan. Bunda, tadqiqot ishida (FKG2K-1) kompozit ingibitorini turli xil konsentratsiya (250 mg/l, 500 mg/l, 750 mg/l va 1000 mg/l) va haroratlar (298 K va 323 K) da amaliy tajribalar o‘tkazildi. (FKG2K-1) kompozit ingibitorining po‘lat yuzasida adsorbsiyalanish Lengmyur va Tyomkin izotermalari va SEM analizlari bilan o‘rgnildi va tahlil qilindi. (FKG2K-1) kompozit ingibitorining samaradorligi 72.65% dan 92.68% ekanligi gravimetrik metodga asoslanib aniqlandi.

Ushbu maqolada yuqori samarali o‘simlik tolasi asosida tayyorlanadigan kompozit materiallarni loyihalashga doir ilmiy-nazariy va amaliy jihatlar yoritilgan. Tadqiqotda ekologik toza, qayta tiklanadigan va iqtisodiy jihatdan samarali bo‘lgan tabiiy o‘simlik tolalarining (masalan, zig‘ir, kenaf, kokos va boshqalar) polimer matritsali kompozitlardagi roli tahlil qilinadi. Loyihalash jarayonida tolalarning mexanik xossalari, ularning matritsa bilan o‘zaro ta’siri, aralashma tarkibi va strukturasi kabi omillar hisobga olinadi. Shuningdek, maqolada tabiiy tolali kompozitlarning afzalliklari, ularni sanoat sohalarida qo‘llash imkoniyatlari va ularning atrof-muhitga ta’siri haqida ma’lumotlar berilgan. Olingan natijalar asosida ekologik barqaror va yuqori samarali kompozit materiallarni yaratish bo‘yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Mazkur maqolada metall armatura va kompozit armaturlarni oʻzaro solishtirish yoʻli orqali bir biridan farq ko’rsatilgan.

Ushbu maqolada Chiqindi asosida shina va rezina mahsulotlarini qayta ishlab ikkilamchi rezina mahsulotlarini olish, neft-kimyo, qora va rangli metallurgiya, elektrotexnika, “Angren” maxsus industrial zonasi “Angren” erkin, Shavkat Mirziyoyev 2016-yil 20-sentabr kuni Angrenga tashrif buyurib, konveyer, intensiv rivojlanish yoʻli, kompozitlarning fizik-mexanik, eksponensial xususiyatlarini yaxshilash, Strukturaviy, Kauchuk kompozit matritsalar ishlab chiqarish, polimerlar, plomba moddalarini olish.

Ushbu maqolada zamonaviy amaliy san’at sohasida kompozit materiallardan foydalanish imkoniyatlari tahlil qilingan. Art-instalatsiya, urban-san’at va dizayn obyektlari misolida bu materiallarning afzalliklari va ularni jamiyat hayotiga tatbiq etishdagi innovatsion yondashuvlar yoritilgan.

Ushbu maqola traktorsozlik sohasida innovatsion materiallar va ularning ekspluatatsion afzalliklarini tahlil qiladi. Zamonaviy traktorlar ishlab chiqarishda yuqori sifatli metall qotishmalar, kompozit materiallar va nano-strukturali polimerlardan foydalanish texnikaning ishlash muddatini uzaytirish, energiya samaradorligini oshirish va texnik xizmat ko‘rsatish xarajatlarini kamaytirishga imkon beradi. Maqolada turli materiallarning mexanik va kimyoviy xususiyatlari, ularning ishlashdagi samaradorligi, korroziyaga chidamliligi va resurs tejash imkoniyatlari o‘rganilgan.

So‘nggi yillarda yurtimizda qurilish sanoati jadallik bilan o‘sib bormoqda [1]. Mazkur jarayonda, issiq va tovush o‘tkazuvchan, energiya tejamkor devorbop materiallarga ehtiyojning ham ortib borishi tabiiy holder [2-3]. Yuqoridagi kabi materiallarga birinchi navbatda, issiq va tovush izolyasiyali yengil kompozit betonlar: gazobeton, penobeton va polistirolbetonni kiritish mumkin [4-6].

Mazkur maqolada elektr o‘tkazuvchanligi turlicha bo‘lgan to‘ldiruvchilar (uglerodli, metallik va keramika asosli zarralar) bilan mustahkamlangan polimer kompozit materiallarning issiqlik o‘tkazuvchanligi, issiqlik sig‘imi hamda termal barqarorligi o‘rganilgan. Kompozitlarda to‘ldiruvchi turi va hajmiy ulushi issiqlik xususiyatlariga qanday ta’sir etishi eksperimental va nazariy tahlillar asosida bayon qilingan. Bunday materiallar elektrotexnika, aviatsiya, qurilish hamda mikroelektronika sohalarida qo‘llanilish imkoniyatlari nuqtayi nazaridan tahlil qilinadi.

Maqolada qurilish qorishmalarining turlari, ularning ishlatilishi hamda ularning tarkibi haqida ma’lumot berilgan.

Mazkur maqolada polimer materiallarning elektr-texnika sanoatidagi ahamiyati, ularning kimyoviy tuzilishi, xossalari va qo‘llanilish yo‘nalishlari yoritilgan. Shu bilan birga elektr izolyatsiyasi, kabellar, mikroelektronika, dielektrik qurilmalar va kompozit materiallar ishlab chiqarishda polimerlarning tutgan o‘rni ilmiy jihatdan ko‘rib chiqiladi.

Bul tezis mektep sabaqlarında qaraqalpaq tilinde qospa (kompozit) gáplerdi oqıtıwda «Karusel» hám «Bumerang» interaktiv usıllarınıń ámeliy qollanılıwın talqılaydı. Maqset – bul usıllardıń oqıwshılardıń sintaksislik túsiniklerin, til boyınsha kommunikativlik qábiletin hám bilim alıw motivaciyasın qáliplestiriwge islegen nátiyjeliligin kúsheytiw.

Zamonaviy stomatologiyada fotopolimer materiallar keng qo‘llaniladi. Ularning mustahkamligi, estetikasi va biologik moslashuvchanligi ko‘p jihatdan fotopolimerizatsiya jarayonining sifatiga bog‘liq. Fotopolimerizatsiya – yorug‘lik ta’sirida kompozit materiallarning qotish jarayonidir. Mazkur maqolada fotopolimerizatsiyaning asosiy bosqichlari, unga ta’sir qiluvchi omillar – nur manbai turi, yoritish vaqti, qatlam qalinligi, optik sharoitlar, kompozit tarkibi va boshqa texnik jihatlar yoritiladi. Fotopolimerizatsiya samaradorligini oshirish uchun qo‘llaniladigan zamonaviy texnologiyalar (LED-lampalar, bosqichli yoritish, mo‘ljallangan optik burchaklar) va ularning afzalliklari tahlil qilinadi. Yaxshi polimerizatsiyalangan plomba uzoq muddatli xizmat, to‘liq qotish va estetik ko‘rinish kafolati hisoblanadi.

Ushbu maqolada analitik geometriyada to‘g‘ri chiziqning tekislikka perpendikulyarligini tekshirish uchun yangi kompozit formula taklif etiladi. Yangi yondashuv normallashtirilgan yo‘nalish vektori, gradient vektori va determinantli mezonni birlashtiradi. Natijada chiziq–tekislik perpendikulyarligi faqat skalyar ko‘paytma emas, balki aralash ko‘paytma va gradientning yo‘nalish bo‘yicha o‘zgarish tezligi yordamida aniqlanishi mumkinligi ko‘rsatiladi. Teorema asosida chiziq va tekislikning o‘zaro joylashuvi uchun yangi klassifikatsiya mezonlari ishlab chiqiladi. Ushbu formula 3D grafikasi, mexanika, fizik modellashtirish va kosmik navigatsiyada qo‘llanilishi mumkin.

Maqolada ekologik materiallardan tayyorlangan avtomobil yonilg‘i baklarini sinovdan o‘tkazish jarayonlari, ularning metodik asoslari va amaliy natijalari tahlil qilingan. Avvalo, ekologik toza, engil va korroziyaga chidamli materiallarning afzalliklari ko‘rib chiqilib, bunday baklarning avtomobillarda qo‘llanishi samaradorligi yoritilgan. Shundan so‘ng, mahsulotga nisbatan qo‘llaniladigan zamonaviy sinov turlari — mustahkamlik, sızdırmazlik, harorat va bosimga chidamlilik, hamda ekologik xavfsizlik darajasi o‘rganilgan. Maqola yakunida sinov natijalari asosida muayyan xulosalar chiqarilib, ekologik materiallar asosida ishlab chiqilgan yonilg‘i baklarini avtomobilsozlik sanoatida qo‘llash bo‘yicha amaliy tavsiyalar keltirilgan.

Poli-molekulyar birikmalar sanoati miqyosda termoplast poliefirlarining bir qator qimmatli xususiyatlari tufayli yangidan-yangi kompozit materiallar yaratishga erishib kelinmoqda [1]. Jumladan, ularning an’anaviy termoreaktiv oligomerlar bilan modifikatsiyalash natijasida, molekulyar og’irligi o’n barobar yuqori bo’lgan maxsulotlar sintez qilinib kelinmoqda [2].

Sintaksislik bilim – til biliminiń áhmiyetli bólegi bolıp, oqıwshılarǵa jazba hám awızeki tildi duris qollanıwǵa, teksttegi ideyalar hám paragraflardaǵı logikanı ańlawǵa imkaniyat beredi. Qospa gáp (kompozit gáp) – bir neshe jay gáplerdi baylanıstırıwshı grammatikalıq elementler arqalı birlesken sintaksislik qurılma bolıp, onı tolıq túsinip, talqılaw sırttan grammatikadan góre, analitik pikirlew hám argumentlew qaǵıydaların talap etedi. Sol sebepli, oqıtıw procesinde tek teoriyalıq túsinik berip qalmastan, oqıwshını belsene qatnastırıp, pikirlewge májbúrleytuǵın metodika kerek.

Keramika materiallaridagi so'nggi o'zgarishlar qoplama va ko'priksimon protezlar ko'rinishida ilg'or estetik restavratsiyalarni yaratishga imkon berdi, ammo boshqa inlay restorativ materiallarga nisbatan keramik inlaylarning samaradorligi bo'yicha aniq tadqiqotlar hali mavjud emas.

Turli jinsli materialli sterjinlar uchun asosiy fizik qonunlar va tenglamalar ishlatiladi. Bu jarayonlar ko‘pincha issiqlik o‘tkazuvchanligi va issiqlik almashinuvi bilan bog’liq . Quyida bir o‘lchovli fazoda issiqlik tarqalishini ifodalovchi asosiy tenglamalr keltirilgan. Turli jinsli materiallar orasida issiqlik o‘tkazuvchanligini aniqlash uchun bir nechata usullar va metodlar mavjud. a) ekspermental usul, b) teoretik usul, c) kompozit materiallar usuli, d) kompyuter simuliyatsiyasi usuli. Har bir usulning o‘ziga xos afzalligi va kamchiligi bor, shuning uchun anniq natijaga erishish uchun ularni birgalikda qo‘llash kerak.

Maqolada temirbeton konstruksyalarini kuchaytirishda ishlatiladigan uglerod tolali kompozit polimer materiallar tahlil qilingan. Uglerod tolasidan foydalanish xususiyatlari. Texnik xususiyatlari va qurilishda qo’llanilishining afzalliklari berilgan.

Ushbu maqolada xozirgi kunda beton qorishmasida, kompozit materiallar tarkibida hamda boshqa ko’plab sohalarda ishlatish uchun qo’llaniladigan faollashtirilgan barxan qumlarini barabanli zoldirli maydalagichda ishlov berish usullari ko’rsatib o’tilgan. Zamonaviy qurilishda yangi avlod betonlarining yuqori fizik-mexanik va ishlash xossalarini kuchaytirishda barxan qumlaridan qo‘shib foydalanishning samarali yo‘llari xaqida ma’lumot berilgan.

Mazkur maqolada glaukonit va faollashtirilgan ko‘mir asosida ishlab chiqilgan kompozit adsorbentlardan foydalanib suvni og‘ir metall ionlari, organik ifloslantiruvchilar va rang beruvchi moddalar kabi zararli komponentlardan tozalash texnologiyasi o‘rganildi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, tabiiy minerallar va karbon asosli materiallar kombinatsiyasi yuqori adsorbsiya sig‘imi, mexanik barqarorlik va regeneratsiya imkoniyatiga ega bo‘lgan samarali filtr materiallarini yaratish imkonini beradi.

To‘yinmagan poliefirlar termoreaktiv polimerlar turiga kirib, ko‘p atomli spirtlar va dikarbon kislotalar va ularning angidridi asosida polikondensatlanish reaksiyalari orqali olinadi. Ularning katta qismi qurilish, kemasozlik, kimyo va mebel sanoatida turli umummaqsadli, konstruksion buyumlar va materiallar ishlab chiqarish uchun qo‘llaniladi.