Maqolada  kasbiy kompetensiya tushunchasi, bo‘lajak ta’lim menejerlarining kasbiy kompetensiyasini shakllantirish yo‘llari yoritib berilgan.

Maqolaning asosiy mavzusi - tilni o'rgatish va o'rganish bo'yicha pragmatik kompetensiya, shuningdek, ikkinchi chet tilida samarali muloqot qilishda uning mohiyati haqida. Maqolada kompetensiya atamasining turlari bilan bir qatorda ta'rifini ham topish mumkin. Maqolani ko’zdan kechirish jarayonidan ko'rinib turibdiki, muloqotda malakaning bir turi ustuvor rol o’ynamaydi, balki har bir tur xabarni samarali yetkazishda o'z o'rniga ega.

Maqolada informatika va raqamli texnologiyalarni o‘qitishning kompetentliginit arbiyalash   texnologiyasini takomillashtirishda foydalanish tajribasi ko‘rib chiqiladi. Informatika kompetentligini  tarbiyalash   texnologiyasini takomillashtirish ta’lim sifatini oshirishga va bo‘lajak informatika o‘kituvchilarning kasbiy komponentligini shakllantirishga ta’siri tahlil etildi.

Diskurs kompetentsiyasini o’rganish diskursni tahlil qilish va matnshunoslik tilshunosligi, tilni o’qitish nazariyachilarning nutqni o’rgatishdagi o’rni va tushunchalari, tushunchalari va atamalari repertuaridan foydalanishlari kerak. Diskurs tahlilini o’tkazish uchun o’quvchi ushbu repertuar haqida batafsilroq ma’lumot olish uchun murojaat qilishi mumkin bo’lgan juda ko’p ma’lumotlarga ega tilshunoslik va ritorika sohalarida yaqinda ikkita yangilangan kirish so’zlari), ammo biz bu erda nutq kompetentsiyasini o’qitish va baholashda yordam beradigan ba’zi muhim tushunchalar haqida fikr yuritamiz.

Maqolada boshlangʻich sinf oʻqish darslarida oʻquvchilarning pragmatik kompetesiyasini shakllantirishda she’riy matnlarni tahlil qilishning ahamiyati yoritilgan. Boshlangʻich sinflarda badiiy asarni tahlil qilish turlari, tamoyillari, boshqichlari tahlil namunasi bayon qilingan. badiiy matnlarni tahlil qilish usullari koʻrsatilgan, pragmatik kompetensiyani shakllantirishga oid topshiriqlardan misollar keltirilgan.

Mаzkur mаqоlаdа kompetensiya, yuridik xizmat xodimlarining kasbiy kompetensiyasi, gnoselogik, normativ, funksional va shaxsiy kompetensiya tushunchalari o‘rgаnilgаn, shuningdеk, bu bоrаdа xоrijiy оlimlаrning nаzаriyаlаri tаdqiq еtilgаn. Yuristlar malakasini oshirish markazi hamda Yuridik xodimlarni xalqaro standartlar bo‘yicha professional o‘qitish markazlarining faoliyati yoritib berilgan.

Mazkur maqolada   ona tili ta’limining o ‘ziga xos funksiyalari,kontekst, matn leksemasining  konseptual asoslanishi, nutqiy birliklar,  nutqiy ko‘nikma,  nutqiy kompetensiya elementlari, og‘zaki va yozma nutq o‘stirish, ijodiy va kreativ fikrlash hamda o‘quvchilarning  tafakkur qilish qobiliyatini  takomillashtirish bo‘yicha tilshunos, metodist olimlar hamda psixologlarning ilmiy qarashlari tahlil qilingan.

Sinxron tarjima – bu og‘zaki tarjima turlari orasida eng murakkabi bo‘lib, mazkur turdagi tarjimada maxsus jihozdan foydalanib tarjima amalga oshiriladi. Bu notiq nutq so‘zlayotgan chog‘ida tarjimonning uni bo‘lmasdan, uzluksiz nutq mazmunini tinglovchilarga yetkazib berishning og‘zaki tarjima usulidir. 

Ushbu maqolada ekologik va ekoestetik kompetetnsiya tushunchalari ilmiy jihatdan tahlil qilinib, turli ilmiy adabiyotlardagi izohi mufassal berib o’tilgan va bir qancha manbalar asosida batafsil ma’lumotlar keltirilgan. Nima uchun bugungi kunda kompetensiyaga asoslangan yondashuv ta’limdа ustuvor yo’nalishga aylanib borayotganligining sabablari keltirilib, izohlangan. Tabiatga iliq munosabatda bo’lish va go’zallikni sevish yuqoridagi ikki tushunchaning negizi bo’lib xizmat qilishini asoslash maqolaning xarakterli jihatidir.

Ushbu maqolada xor va xorshunoslik fani haqida ma’lumotlar, kompetensiya turlari va ularni qo’llash yo’l-yo’riqlariga to’xtalib o’tilgan. Shuningdek, dars jarayonida kompetensiyalarni rivojlantish usullari keltirib o’tilgan.

Taʼlim jarayonida mutaxassislarning kasbiy faoliyatida (egallaydigan ixtisosligi bo‘yicha) zarur bo‘ladigan barcha ko‘nikma va malakalarni rivojlantirishga alohida eʼtibor qaratilishi lozim. Ushbu maqolada bo‘lajak tarbiyachining kasbiy ko‘nikmalarni muvaffaqiyatli rivojlantirish va mustahkamlash muammolari haqida so‘z yuritiladi.  

Mazkur maqolada   ona tili o‘qitishda mashqning funksional jihati, uning   nutqiy kompetensiya elementlarini rivojlantirishdagi o‘rni va   og‘zaki va yozma savodxonlikni o‘stirish, ijodiy va kreativ fikrlash hamda o‘quvchilarning  tafakkur qilish qobiliyatini  takomillashtirishda mashq muhim ta’limiy vosita  bo‘lib, shu xususda tilshunos, metodist olimlar hamda psixologlarning ilmiy qarashlari tahlil qilingan.

Ushbu maqolada talabalarni auditoriyadan tashqari mustaqil ta’lim jarayonida ularda texnik ijodkorlikni rivojlantirishi yoritib berilgan. Texnik ijodkorlik rivojlantirish ahamiyati, bo’lajak bitiruvchilarning kompetensiyalarini shakllantirishdan iborat.

Ushbu maqola zamonaviy sharoitlarda bo‘lajak mutaxassislarning iqtisodiy kompetentsiyalarini shakllantirish asosida ularning raqobatbardoshlik qobiliyatini oshirishning dolzarb muammosiga bag‘ishlangan. Bundan tashqari, maqolada iqtisodiy kompetentsiya tushunchasi, uning ma’nosini aniqlash, iqtisodiy malakali mutaxassisning imkoniyatlari va ularning raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan. Iqtisodiy kompetensiyaga ega bo‘lish uchun nimalarga e’tibor qaratish kerakligi batafsil yoritilgan.

Ushbu maqolada axborot muhiti sharoitida talabalarda ma’naviy yetuklikni shakllantirish xususida bayon etilgan. Shaxsning ma’naviy yetukligini belgilab beruvchi xususiyatlar shaxs yetukligini anglatuvchi bazaviy mezonlar, ma’naviy yetuklikni shakllantirishda talabalarda bo’lishi lozim bo’lgan ma’naviy-axloqiy  kompetensiya (fazilat)lar haqida ma’lumot berilgan. Talabalarning axborotdan to‘g‘ri  foydalana olish kompetensiyasini shakllantirishda ma’naviy yetuklik ko‘nikmalarini tarkib toptirishda ma’lum tavsiyalar berib o’tilgan.

Hozirgi kunda eng dolzarb mavzulardan biri ta’lim sohasida,maktabgacha ta’lim sohasida raqamli iqtisodiyot,raqamli savodxonlikdir.Mamlakatimiz rahbari tomonidan alohida e’tibor berilayotgan sohalardan biri maktabgacha ta’limda ham xozirgi kunda bo‘lajak tarbiyachilarnning hamda ta’lim tashkilotlarida faoliyat yuritayotgan tarbiyachilarning bilim salohiyatini oshirish maqsadida media darsliklar,mediasavodxonlik kurslari hamda oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan talabalarda media savodxonlik darslari tashkil qilinmoqda.Bu albatta nima beradi?Yosh o‘sib kelayotgan bolalar bilan ta’lim-tarbiya berayotgan tarbiyachi-pedagoglarning hamnafas bo‘lib yurishlarini taqozo etadi.

Ushbu maqolada talabalar digital kompetensiyani aniqlash yuzasidan pedagogik tajriba-sinov ishlarining mazmuni, tajriba-sinov ishlarining statistik tahlili  keltirilgan.

Zamonaviy oliy ma’lumotli kadrlar tayyorlashda talabalarning nutqiy kompetensiyasini  oshirish muhim ahamiyat kasb etadi. Maqoloda nofilologik oliy oʻquv yurti talabalarning kommunikativ kompetentsiyalarini shakllantirshning ahamiyati haqida fikr yuritilgan. Uning shakllantirsh va takomillashtirishning yoʻl va usullari koʻrsatilgan, shuningdek, mavjud muammolar tahlil qilingan.

Mazkur maqolada Boʻlajak muhandisning konstruktiv kompetensiyasi faoliyat komponenti kompyuter texnologiyalaridan foydalangan holda muhandislik faoliyati sohasida olingan bilimlar asosida professional muammolarni hal qilish qobiliyatini aks etgan.

Mazkur maqolada   til ta’limining  maqsad va vazifalari,  nutqiy ona tili darslarida  nutqiy ko‘nikma,  nutqiy kompetensiya komponentlarining lingvodidaktik asoslanishini o‘rgatish, og‘zaki va yozma savodxonlikni o‘stirish, ijodiy, ilmiy va kreativ fikrlash hamda o‘quvchilarning  tafakkur qilish qobiliyatini  takomillashtirish bo’yicha tilshunos, metodist olimlar hamda psixologlarning ilmiy qarashlari tahlil qilingan.

ushbu maqola tadqiqot mavzusi bo‘lmish ta’lim sifatini oshirish, bunda o‘qituvchilarni  o‘rni, pedagogik mahorat (kompetensiya) tushunchalari yoritilgan. Ustoz-muallimlardagi kasbiy kompetensiyani oshirish hamda uni baholash uchun yetralicha shart-sharoit, muhitnig mavjudligi muhim omil sifatida ko‘rsatilgan.

Ushbu maqola boshlang‘ich sinf ona tili darslarida sifat so‘z turkumi bo‘yicha lisoniy kompetensiyalarni shakllantirish borasida soha mutaxassislari olib borgan ilmiy izlanishlar, tadqiqotlar tarixiga nazar tashlaydi. Shuning barobarida boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida sifat so‘z turkumi bo‘yicha lisoniy komptensiyalarni shakllantirish uchun qo‘llaniladigan metodikalar haqida ham nazariy ma’lumotlar beradi va ushbu metodikalarni tahlil qiladi.

Mazkur maqolada   ona tili darslarida  o‘quvchilarning og ‘zaki va yozma matn yaratish qobiliyatlarini rivojlantirishning o‘ziga xos funksiyalari,kontekst, matn leksemasining  konseptual asoslanishi, nutqiy birliklar,  nutqiy ko‘nikma,  nutqiy kompetensiya elementlari, og‘zaki va yozma nutq o‘stirish, ijodiy va kreativ fikrlash hamda o‘quvchilarning  tafakkur qilish qobiliyatini  takomillashtirish bo‘yicha tilshunos, metodist olimlar hamda psixologlarning ilmiy qarashlari tahlil qilingan.

Maqolada bugungi kunda professional ta’lim tizimida iqtisodiy kompetensiya jarayoni o‘z hayotiy layoqatini barqaror saqlashga intiladigan har qanday professional ta’lim tizimida ilm-fan sohasida yoki kadrlar tayyorlash tizimida biron bir yangilikni yaratishga, yangi g‘oyalarni amalga oshirishga, ya’ni g‘oyalarning moddiylashtirilishiga hamda professional ta’lim muassasalarining faoliyati bilan shug‘ullanish oxir oqibatda o‘quv yurtlariga moddiy jihatdan o‘z-o‘zini ta‘minlash imkoniyatini yaratib beradi. Respublikamiz miqyosida amal qiluvchi professional ta’lim tizimida iqtisodiy kompetensiyani rivojlantirish jarayonini ko‘rsatadi.

Ushbu maqolada kasbiy kompetensiyalarni portret rangstasvir janri orqali rivojlantirish metodlari, tasviriy san’at ta’lim yo‘nalishining zaruriy mazmuni va bakalavr ta’lim yo’nalishida o’tiladigan majburiy va tanlov fanlar taxlili, o‘qituvchilar tomonidan dars jarayonida hal etilishi  bo’lgan vazifalar, o‘qitishda aniq sistemalilik va ketma-ketlik yo‘llari, portret ishlashning ketma -ketlik bosqichlari, hamda vujudga keladigan muammosi haqida so‘z boradi.